Þjóðólfur - 08.01.1886, Blaðsíða 2

að gegna; þar eru fundarhöld mjög svo
erfið um þerman tíma árs, ogvíðajaín-
vel ómögulegt fyrir menn að sækja
fundi langt að. Úr þessu gæti það þó
bætt mikið, ef hreppsnefndir t. a. m.
notuðu fundi sína til að ræða um kosn-
ingarnar, og aðrir málsmetandi menn
notuðu til þess þau mannamót, sem
kæmu fyrir, til dæmis kirkjufundi. ,Pað
ætti og einkarvel við, að sýslunefndir
gjörðu kosningarnar að umtalsefni á
fundum sínum. Að vísu er ekki ætlazt
til, að þær fáist við þess konar málefni;
en livað skyldi geta verið á móti því,
að þær gjörðu það, um leið og þær
ræða þau mál, sem lögboðið er að heyri
undir þær? Pví að enginn nmn þó
neita því, að það er hverju kjördæmi
til heiðurs að senda nýtan þingmann
frá sjer, eins og það aptur á móti er
liinn mesti vanheiður að senda ónýtan
og duglausan mann inn á þingið. Ög
hverri sýslunefnd ætti þó að vera mjög
umhugað um heiður sýslufjelagsins, og
reyna að undirbúa þingmannakosning-
ar, og það því fremur, sem sýslunefndir
eru skipaðar málsmetandi mönnum í
sýslunni, sem gætu haft mikil áhrif í
þessu efni.
Með vorinu ætti svo að halda al-
menna fundi í hverju kjördæmi, helzt á
á fleiri en einum stað, til þess að sem
flestir gætu sótt þá. Á fundum þess-
um ættu náttúrlega þeir að mæta, sem
ætla að bjóða sig fram, og skýra þar
kjósendum frá skoðunum sínum, og
kjósendurnir aptur á móti að spyrja þá
spjörunnm úr. Það er mjög óhentugt,
áð þessir fundir geta ekki farið fram í
ár fyr en skömmu á undan kosningun-
um, því að eptir skoðun vorri ættu
slíkir undirbúningsfundir að haldast
æðilöngum tíma á undan kosningunum,
til þess að kjósendurnir hefðu tímann
fyrir sjer, ef þeim gezt ekki að þeim,
sem gefa sig þar fram sem þingmanns-
efni, því að þá eiga þeir að snúa sjer
til þeirra manna, sem þeir telja hæfari,
og fá þá til að bjóða sig fram til þing-
mennslm, eða með öðrum orðum kjós-
endurnir eiga sjálfir að útvega sjer
þingmennina — útvega sjer þá hæfustu
menn, sem auðið er að fá í það og það
skipti. Mundi þá margur, sem annars
sæti heima, láta tilleiðast að bjóða sig
fram, ef á hann væri skorað af kjós-
öndum einhvers kjördæmis. Þetta er
því meir áríðandi, sem vjer vitum dæmi
til, að efnileg þingmannsefni hafa dreg-
ið sig í hlje, ogekki viljað bjóða sig fram,
nema þeir vissu fyrirfram, að það væri
vilji manna að kjósa sig, og mundu
því láta til leiðast, ef á þá væri skorað.
Það kann nú einhver að spyrja, hvað
þeir eigi einkum að hafa fyrir^augum,
er þeir velja þingmann.
Það verða að vera kostir og hæfileg-
leikar þeirra, sem í boði eru.
Það er þá fyrst, að þingmaðurinn má
ekki gjöra það utan við sig að bjóða
sig fram; hann verður að finna köllun
hjá sjer til þess; hafa svo sterkan á-
huga á þingmálum, að hann fáist við
þau með lífi og sál.
Því næst er það ómetanlega mikill
kostur, að þingmaðurinn sje vel að sjer,
því að það má óhætt fullyrða, að þeg-
ar til stórræðanna kemur, hefur þekk-
ing og menntun ekki hvað minnst á-
hrif og það, sem suma af þeim mönn-
um, er setið hafa á þingi, vantar einna
mest, er menntunin.
Mesta áherzlu verður þó að leggja
á skoðanir þingmannsins, bæði hverjar
skoðanir hann hefur, og eins að þær
sjeu stöðugar og hann einbeittur að fylgja
þeim fram. Það er alveg óhafandi, að
þingmenn sjeu reikulir í skoðunum,
hafi eina skoðun í dag og aðra á morg-
un, eina skoðun, þegar þessi á tal við
hann, aðra, þegar hinn talar. Þess
vegna ættu kjósendurnir að verða gagn-
kunnugir skoðuuum þeirra, sem bjóða
sig fram, áður en kosið er.
Yera kann, að einhver segi: „Það
eru svo margs konar skoðanir manna
og hverjar skoðanir á sá að hafa, sem
jeg á aðkjósa?“ Auðvitað er, að menn
verða að gjöra sjer það Ijóst á undan
kosningunum. Skulum vjer svo stutt-
lega, sem auðið er, láta í ljósi skoðun
vora í því efni.
Samkvæmt skoðun vorri á hinni end-
urskoðuðu stjörnarskrá ætti eigi að
kjósa aðra á þing, en þá, sem eru al-
gjörlega með henni; og allra sízt ætti
það að koma fyrir, að annar þingmað-
urinn úr einhverju kjördæmi sje með
henni, en hinn á móti, eins og átti sjer
stað á síðasta þingi. Yonandi er að
engir kjósendur sýni af sjer svo mikla
ósamkvæmni við kosningarnar.
Á næsta þingi mun verða hreyft við
Fensmarksmálinu, eða að minnsta kosti
ætti að gjöra það. Það ætti því ekki
að kjósa þá menn, sem vilja láta það
mál afskiptalaust. Heldur miklu frem-
ur einmitt þá, sem umhugað er um að
rannsaka það, og eru nógu einbeittir til
að láta skríða til skara, ef á þarf að
halda.
Þá eina ætti og að kjósa næst á þing,
sem láta sjer annara um að hlynna að
búnaðarskólum vorum, og vilja veita
meira fje, en gjört hefur verið, til efl-
ingar búnaði, til þilskipakaupa og sem
yfir höfuð ljetu sjer annt um efling at-
vinnuveganna.
Enn fremur væri það hin mesta nauð-
syn að fá þá menn inn á þing, sem
sjerstaklega er umhugað um menntun-
armál vor, einkum alþýðumenntun, því
að það þyrfti sannlega að hreyfa eitt-
hvað meir við þeim á þinginu, en gjört
hefur verið.
Það ættu menn að varast að kjósa
þá menn, sem ausa vilja fje yfir hóf
fram til launa handa embættismönnum
vorum.
Vjer höfum nú að eins stuttlega bent
á, hverja stefnu þeir ættu að hafa á sum-
um þjóðmálum vorum, sem kosnir yrðu
á þing næst, og talað um, hvað menn
ættu helzt að hafa fyrir augum við
kosningarnar.
En þá er eptir að benda á þá menn
sem kjósa ætti. Vjer verðum að játa,
að oss vantar nægan kunnugleika til
að geta bent á hina hæfustu menn. Þó
munum vjer seinna reyna að nefna
nokkra menn, sem fremur öðrum ætti
að kjósa til þings næst, eptir þeirri
þekkingu, sem vjer höfum, og þeim
skýrslum, sem vjer höfum fengið í því
efní.
Endurskoðun stjórnar-
skrárinnar.
II.
í stjórnarskrárfrumv., sem samþykkt
var í neðri deild alþingis 1883, var
eins og í frv. 1881 ætlazt til að lands-
höfðingi hefði ráðlierratign og bæri á-
byrgð á stjórninni fyrir þinginu (5. gr.).