Þjóðólfur - 16.04.1886, Blaðsíða 2

62
rjetti segja, að það geti eigi samþýðzt
stöðu lögreglustjóra og eptirliti því, er
lionum beri að hafa á hendi eptir hor-
fellislögunum? Prentsmiðja og peningur
er hvorttveggja eign, sem má misbrúka,
fara illa með, og lögreglustjórum ber
eigi síður að sjá um, að peningur sje
eigi felldur úr hor, eða illa farið með
skepnur, en að prentsmiðja sje eigi
misbrúkuð. Með öðrum orðum, mjer
virðist kenning herra landshöfðingj-
ans fela i sjer þá hugsun, að embættis-
menn eigi að öllu leyti, sem maður
segir, „að lifa og deyja upp á kongs-
insnáð“, eða vera nokkurs konar vilja-
laus verkfæri. Mjer getur þó eigi
blandazt hugur um, að þetta sje eigi
skoðun herra landshöfðingjans; jeg
þykist vita, að hann muni mjer sam-
dóma um það, að slik staða embættis-
manna væri vísasti vegurinn til að
svipta þá virðingu og áliti almennings,
og auk þess einkar óeðlileg og skað-
leg fyrir vora fámennu þjóð. Yjer
höfum margt að vinna þjóð vorri til
frama, og veitir eigi af, að hver leggi
fram sinn litla skerf.
En á hvaða rökum ætli álit herra
landshöfðingjans sje þá byggt? Mjer
flaug í hug orðatiltækið: „auðlærð er
ill danska“, og að þetta væri ef til
vill byrjunin til þess, að setja íslenzku
embættismennina á pall með hinum
dönsku stjettarbræðrum þeirra, sem
blöðin segja að eigi misjafnri gæfu að
fagna undir óöld þeirri, sem nú virð-
ist drottna í Danmörku, en eg sann-
færðist brátt um, að hinn æruverðugi
öldungur, sem um tíma hefur gegnt
störfum landshöfðingja - embættisins,
mundi aldrei hafa viljað stiga eitt fet
til að innleiða umboðslegt sjálfræði
gagnvart embættismönnum á ættjörðu
sinni.
En álit herra landshöfðingjans í
þessu máli, er svo mjög snertir stöðu
mína sem borgari, var og er mjer
leyndardómur.*
*) Ef sú meginskoðun á stöðu lögreglustjóra,
sem liggur til grundvallar fyrir umræddri synj-
un, er ekki sú, að gera J>á sem ósjálfstæðasta
borgara í þjóðfjelaginu, þá er hún oss einnig
fullkominn leyndardómur, og mun vera það
Máske ellin og æskan eigi örðugt
með að skilja hvor aðra.
þ* nÞ 'vÞ •'Þ’ •'Þ 'sÞ' 'sL' 'sL' 'vj^' 5%
k BÖKMENNTIR.
‘ l> ‘ *- -S'- -'Z—'A -v. -V. -ff. -rr. ^A VA jr. Jr. JJ. SJ sr «11 ‘
Sálmabók til kirkju- og heima-söngs.
ítvík (Sigfús Eymundsson) 1886.
Nú er hin „nýja sálmabóku komin
út, sú er sjö manna nefndin var skip-
uð til að búa út árið 1878. Flestir
sem athugað hafa sálmakveðskap vorn
að fornu og nýju, eins og hann hefur
birzt bæði í sálmabókum vorum og
flestum sálmakverum, hafa verið á einu
máli um það, að þar stæðum vjer
hörmulega langt á baki öðrum þjóð-
um að því, er allt form á honum
snertir, og víst er óhætt að fullyrða,
að í engri grein skáldskaparins hefur
oss Islendingum jafnlengi liðizt átölu-
laust, að misbjóða svo heríilega máli
og kveðandi, sem i sálmaskáldskapn-
um, enda hefur það verið gjört þar
svo að furðu má gegna. Þessi sálma-
bók hefur eitt það sjer til ágætis, að
hún i þvi efni segir að svo miklu
leyti skilið við fortiðina, sem gjörlegt
var að sinni. En það er eigi ein-
göngu það, að á flestöllum sálmum
hennar sje rjett kveðandi og fagurt
mál, heldur eru sálmarnir yfir höfuð
fagrir, hjartnæmir og efnisrikir, og
geta, eins og mest á ríður, glætt hjá
mönnum hreina trú, guðsótta og sið-
gæði. Eins og menn muna, vorulíka
i nefndinni þeir: síra Björn sál. Hall-
íiestum, jiangað til hr. landsh. gerir skýrari
grein fyrir skoðun sinni á málinu. En ef að
vanda lætur fyrir landstjórninni, þarf enginn
að vonast eptir, að hann fari að gefa almenn-
ingi skýringar um það. Það gerir nú heldur
ekki svo fjarska mikið til, pví að þetta mál er
eitt af hinu marga og mikla í aðgjörðum land-
stjórnarinnar, sem þingið parf að gera fyrir-
spurnir um, og láta landstjórnina svara fyrir.
Er vonandi, að ísfirðingar búi svo út pingmenn
sína, að Jieir hreyfi rnálinu í sumar á þinginu,
ef aðrir pingmenn verða ekki til pess ; þá get-
ur hr. landsh. heyrt, hve vinsæl þessi synjun er,
og þá geta landsmenn fengið að heyra hina
leyndardómsfullu stjórnspeki, sem synjanin
styðst við.
Bitstj.
dórsson í Laufási, síra Helgi Hálfdan-
arson, forstöðumaður prestaskólans,
síra Mattías Jochumsson, síra Páll
Jónsson í Viðvík, síra Stefán Thór-
arensen á Kálfatjörn, Steingrimur
Thorsteinson, kennari við latínuskól-
ann og síra Valdimar Briem á Stóra-
núpi, og þessum mönnum var trúandi
til að leysa verkið af hendi, eins og
mjer þykir raun á orðin.
I sálmabókinui eru 650 númer, þar
af eru að eins 156 nr. eptir aðra, ery
nefndina sjálfa, bæði nú lifandi skáld
og einkum þó eptir eldri, Hallgrím
Pjetursson mest. Þó er mikill mun-
ur á því, hve mikið hver einstakur
nefndarmaður hefur gert. Þannig eru
um 840 nr. eptir tvo, nfl. síra Helga
um 200, þar af 140 þýddir og síra
Valdimar Briem um 140, þar af 100
frumkveðnir. Af þessum 650 númer-
um eru 287, sem annaðhvort hafa ver-
ið þýddir úr útlendum málum, eða
þar sem aðrir sálmar, útlendir eða eldri
innlendir sálmar, hafa verið hafðir til
fyrirmyndar, og hafa auðvitað til þess
verið valdir fegurstu sálmar á öðrum
málum, einkum dönsku og þýzku.
Allmargir sálmanna hafa áður sjezt á
prenti, bæði nokkrir í sálmabókinni
frá 1871 og í sjerstökum söfnum (t. d.
margar þýðingar sira Helga); en fjöldi
þeirra er nýr. Mesti fjöldi sálma
þeirra, er áður hafa verið í sálmabók-
um vorum, hafa eigi verið teknir í
þessa, eins og sjálfsagt var og rjett,
þegar þeir voru eins stórgallaðir eins
og þorri þeirra var. En allmargir út-
lendir sálmar, sem áður voru í sálma-
bókinni, hafa verið teknir upp í ann-
ari nýrri þýðingu. Þó eru teknir all-
margir óbreyttir að kalla.
Hjer eru því mikilsverð timamót
í sálmagerð vorri, og það ekki ein-
göngu i þvi, er þegar hefur verið bent
á, heldur og að nokkru leyti í því,
sem þvi er nátengt nfl. kirkjusöngn-
um, þar sem lögunum hefur í sálma-
bók þessari fjölgað að fullum þriðj-
ungi við það, er áður var (eða um 60).
Þó að þetta sje mikilsvert og æski-
legt í sjálfu sjer, þar sem líka þessi
nýviðbættu lög eru mörg ljómandi