Þjóðólfur - 07.05.1886, Blaðsíða 3

75
kosningarlögum. Báðar deildir sknlu ræða mál
í sameiningu, en geta greitt atkvæði sjer.
Þingið hefnr fullnaðarvald í öllum þeim málum,
er snerta löggjafar- og framkvæmdarvald ír-
lands. Það hefur engin áhrif á heruaðarmál-
efni, stjórn nýlendanna eða utanrikismál, verzl-
nn, toll eða peningamál. Dómara skipar hin
sjerstaka írska stjórn. írland geldur ekkert
til hersins, og rikisgjöldin skal lækka úr tólfta
parti niður i 15. part. Þetta er aðalinnihaldið.
Þegar Gladstone hafði lokið ræðu sinni, tók
Parnell, foringi íra á enska þinginu, til máls,
og kvað frumvarpið fullnægjandi; en áskildi
sjer þó nokkrar breytingar við það. Siðan hafa
verið umræður nokkrar bæði með og mót, en
flest blöðin hafa tekið stirt i málið, sum liafa
jafnvel kallað frumvarpið óðs manns verk, og
kveða, að með frumvarpi þessu sje ríkisheild-
inni með öllu raskað. 14. april var málinu
visað til annarar umræðu án atkvæðagreiðslu
Onnur umræða á að vera 6. maí og er þá hætt
við, að sandur af breytingaratkvæðum komi,
en Gladstone er öruggur, og hefur beztu vonir
úm, að frumvarpið nái fram að ganga.
Belgía. í miðjum marz lögðu verkamenn í
Lttttich niður vinnu sína; „anarkistar" bljesu að
kolunum, og æstu verkamenn og hinn versta
skríl upp, svo að þeir gengu gegn um götur
bæjarins, brutu gluggarúöur, og fóru alls staðar
ruplandi og rænandi, og hrópuðu „burt með
auðrnennina11. Prá Liittich breiddust óeyrðirn-
ar skjótt út, og urðu svo mikil vandræði af,
að her mikill um 6000 manns var sendur út,
til að stöðva þennan ófögnuð. Orsökin til þess-
ara óeyrða eru hin bágbornu kjör, sem verka-
menn eiga að búa við þar, þar sem þeir liafa
minni laun en nalega alls staðar annars staðar í
Evrópu. Þessar óeyrðir, ásamt likum í Decazes-
ville í Frakklandi, hafa gefið ástæðu til að
halda, að hjer sje eitthvað rotið fyrir, og eigi
veiti af, að bæta að einhverju leyti kjör verka-
manna.
Prá Bolgurum er það að segja, að þar hugðu
menn, að allt væri klappað og klárt, en það
var þó eigi með öllu; Tyrkjasoldán hafði nefni-
lega lofað að viðurkenna Alexander fursta sem
landstjóra yfir Austurrúmeliu ævilangt; en frá
því gekk hann siðan; brást þá Alexander reið-
ur við, og leit út fyrir strið; en þálögðustór-
veldin sitt þunga lóð á metin, og ákváðu með
valdboði, að Alexander skyldi vera landstjóri í
b ár, og varð hann að hlíta því, og er þar
bvi nú friður algjörður 4 kominn, en Grikkir
láta allt af jafnófriðlega.
í fyrra dag var send hraðfrjett frá Berlin um,
að krónprins Þjóðverja væri veikur orðinn af
mislingum; er það merkilegt, því krónprinsinn
ei' aldraður maður og margra barna faðir og
’heira að segja afi fyrir nokkrum árum.
Úr brjefi frá Khöfn.
—0—
• • . „Nú fer Magnús Stephensen heim með
landshöfðingjaembættið í vasanum, og er nú sá
æðsti yfir öllu landi. Það er margrætt um það
meðal landa hjer, hvernig hann muni reynast.
En það þarf víst eigi að vera í vafa um það
lengi. Ýmsir hjeldu, að hann mundi láta það
verða fyrsta verkið sitt, að sannfæra Nellemann
um gagnsemi lagaskólans og fá frumv. um
hann samþykkt. Ó nei! fyrsta verkið, sem
gjört er, eptir að Magnús varð landsh., er að
setja mág hans i amtmannsembættið og fá kon-
ungsúrskurð fyrir því, að vitnisburður mágsins
sjeþessu eigi til hindrunar. Þetta fyrsta verk
sýnir bezt, hvert tillit er tekið til vilja þjóð-
arinnar og óska alþingis.
Úr því að amtmannsembættið var veitt,
hefði átt að setja í það duglegan mann, svo að
eptirlit amtmannsins væri meira en nafnið tómt.
Áður en Magnús kom, var altalað, að öðrum
manni væri ætlað embættið, en hann var nú
ekki af „familíunni11.
—o—
(Viðbót frá ritstj.)
Eptir því sem vjer höfum heyrt, er sá, sem
emb. var ætlað, Ólafur Halldórsson, sem nú er
assistent í íslenzku stjórnardeildinni og forseti
bókmenntafjelagsins.
Það er skýlaust tekið fram í tilsk. 26. jan.
1821, að bezta einkunn í lögfræðisprófi við há-
skólann útheimtist til að geta orðið amtmaður.
Nú er þettá lagaákvæði orðið undantekningin,
en reglan, að gengið er fram hjá því.
Það er alkunnugt, að alþing og allur þorri
landsmanna vill afnema amtmannaembættin.
Nú er loku skotið fyrir það, — að minnsta
kosti fyrst um sinn, — með veitingu em-
bættisins.
Skyldi þetta vera nokkurs konar fyrirboði
eða tilkynning um, að live miklu leyti landsmenn
megi nú vænta, að vilja þeirra verði nokkur
gaumur gefinn, og farið verði eptir gildandi
lögum ?
Þingmannakosningar.
XI.
Brjef til Borgfirðings.
Góði vin!
Þú spyr mig um álit mitt á þingkosning-
um i kjördæmi ykkar og biður mig að segja
þjer álit mitt um það efni, þannig að þú megir
sýna kunningjum þínum það.
* Það er vandhæfi nokkuð á þvi fyrir mig,
því að „fer orð, er um munn líður“, og sýnir
þú kunningjum þínum álit mitt, mun það fljótt
berast hlutaðeigenduni; en af því jeg býst við
að verða samverkamaður hvers þöss, sem kosinn
verður, þá þykir mjer vandhæíi á, að tala of
bert um þá, er nú gjöra kost á sjer. Engu
að síður ætla jeg að verða við bón þinni, en
svo bið jeg Þjóðólf að flytja þjer svarið. Það
verður þá ekki hægt að aflaga það í flugu-
fregnum.
Um Dr. Grím Thomsen tala jeg ekki, úr því
að hann gjörir ekki kost á sjer. — Þórð þekkir
þú betur en jeg, svo að það væri gjörræði af
mjer að fara að tala um hann. Allir vita,
hver dugnaðarmaður og sæmdarmaður hann er;
vilja hans efar enginn. Um hitt má þjer vera
kunnugra en mjer, hvort hann er þeirri mennt-
un gæddur, sem nauðsynleg er, til að geta rækt
þingstörf eins vel og hann vafalaust mundi
vilja gjöra.
Sira Þórhallur er gáfumaður og vist allvel
að sjer, þótt mjer sje ókunnugt um, að hann
hafi nokkuð gefið sig að almennum landsmál-
um. En hvað grundvallarskoðanir hans snertir,
þá hef jeg, þótt jeg sje nokkuð kunnugur hon-
um, ekki orðið var við þann einbeittleik eður
frjálslyndi hjá honum, er hafi vakið athygli
mína á honum sem þingmannsefni. Þvert á
móti hef jeg heyrt bóla á þessleiðis skoðunum
hjá honum, sem mjer hefur virzt benda til þess,
að ef hann ætti að sitja á þingi, mundi hann
helzt eiga þar heima i flokki konungkjörinna
manna. Hann sagði eitt sinn í vetur á mann-
fundi, að hann áliti að apturhald og mótspyrna
mót öllum breytingum mundi verða andleg
einkenni síðasta fjórðungs aldar vorrar, og
kvaðst hann vera í því efni aldarháttarins barn.
Það eru einmitt menn með slíkum skoðunum,
sem stjórnin lætur sjer annt um að kjósa á
þing. En maður, sem svona hugsar þegar um
þritugsaldnr, hygg jeg sje allt of gamalvís fyrir
þjóðkjörinn þingmann. Jeg held þjóðin hefði
miklu betra af að kjósa þá menn, sem eru þrí-
tugir í anda á sjötugsaldri, heldur en hina,
sem þegar eru orðnir sjötugir í anda á þri-
tugsaldri. Jeg er satt að segja hræddur um,
að síra Þórhallur beri eitthvað það i maganum,
að það yrði ekki sem hollast að hafa hann á
þingi, ef fyrir kæmi aptur málið um afnám
hi/s/a(ps-embættisins. Hann ætti seinna meir á
sinni tíð að verða konungkjörinn i hina efri.
Til þess hygg jeg hann vel fallinn, þvi hann
er mikilhæfur maður að gáfum.
Á Björn búfræðing lízt mjer vel; honum
mundi jeg atkvæði gefa helzt af þessum þremur,
ef jeg væri kjósandi i Borgarfirði.
Rvik, 5. mai 1886.
Jón Olafsson.
Úr brjefl: ... „í Skagafirði er sagt að
bjóði sig fram: 01. Briem, Friör. Stefánsson,
Magnús Jónsson á Fjalli, og Þorvaldur Ara-
son á Flugumýri. Magnús hefur ekki verið
fiefndur enn i hlöðunum, og er þó vert að leiða
athygli manna að honum sem þingmannsefni,
að hinum ólöstuðum, þvi að hann er góður
drengur, vill efla hag almennings og er orðinn
æfður i innanhjeraðsmálum“.
Til nokkurra kjóseiula í ísaij.sýslu.
—o—
Jeg sje það á Fjallkonunni i gær (af brjefi
frá ísfirðing), að það muni vera talað vestur