Þjóðólfur - 29.10.1886, Blaðsíða 4

192
sjóðskirkjum, sbr. lög 12. maí 1882 umumsjón
og fjárhald kirkna). Tillaga kom fram um að
setja nefnd í málið, eins og gert héfur yerið
út um land, til þess að geta gefið þinginu endi-
legt svar. Indriði Einarsson gaf þá skýrslu, að
tekjur kirkjunnar hefðu yerið 1884 alls hjer
um hil 2160 kr., enn útgjöldin lijer um hil 2660
kr. Árni Thorsteinsson landfógeti tðk þá fram,
að til kirkjunnar hefði nú um 40 undanfarin ár
verið kostað úr ríkissjóði og landssjóði yfir 100
þús. kr. og kvað því sjálfsagt að láta kirkjuna
dúsa eptirleiðis á landssjóði, vísa málinu frá og
svara þinginu engu. Ýmsir andæfðu þessu rök-
samlega, en þó varð það ofan á.
Annað málið var, hvort söfnuðurinn vildi leyfa,
að hin nýja sálmabók sálmahókarnefndarinnar
(sjá Þjóðólf nr. 16 þ. á.) væri höfð við messu-
gerð i dómkirkjunni í stað hinnar eldri (frá
1871—84), eins og þegar hefur verið gert í
mörgum sóknum út um land. Hjer er það
skjótast af að segja, að eptir heitar umræður
í nærfellt 2 klukkustundir var með nafnakalli
kveðið nei við leyfinu; sögðu 38 já, enn 48 nei.
Neitendurnir þðttust vilja draga að veita leyfið
og báru eingöngu fyrir kostnaðarauka, ef það
væri veitt nú; enn hins vegar tóku margir fram
hina miklu innri yfirburði nýju sálmabókarinn-
ar yfir þá eldri og að þeir ættu hjer að ráða
úrsiitum ; dðmkirkjupresturinn sjálfur kvaðst og
óska, að leyfið væri veitt, svo að hann gæti
fengið betri sálma úr að velja við messugerðina
enn þá, er nú yrði opt að nota. Jón Ólafsson
alþm. kvað það meðal annars mesta fjárhags-
legan misskilning, að neita innfærslu hennar
nú, þvi liún hlyti samt bráðum að ryðja hinni
úr vegi, og yrði því allur dráttur á innfærslu
hennar að eins til kostnaðarauka, til þess nl.,
að gefa eigöndum eldri sálmabókarinnar, útg.
1884 (þeim Bimi Jónssyni ritstj. og Kr. Ó. Þor-
grímssyni bóksala) tækifæri til að koma alveg
út, leifunum af henni, er þeir hefðu komizt yf-
ir úr búi Einars prentara fyrir sárlítið verðog
hefðu nú á boðstólum gagnvart hinni, enda væri
nú leikurinn auðsjáanlega til þess gerður af
þeim og þeirra sinnum, hvað sem þeir annars
bæru fyrir. Gestur Pálsson, Halldór Friðriks-
son og Jón Jensson börðust sjerstaklega af al-
efli móti innfærslu nýju sálmabókarinnar. Þó
tóku þeir eigi annað fram á móti henni, enn að
bún væri of dýr í samanburði við þá eldri, er
þeir Björn og Kristján hefðu, enda virtustþeir
bókinni litt kunnugir. _Aptur á mðtisýndiJón
Ólafsson o. fl., að nýja sálmabðkin væri að til-
tölu ódýrari enn hin eldri var, áður enn hún
varð „fallítsálmabók“, eins og sumir fundar-
menn nefndu hana. — Sálmabókarnefndin bar af
sjer óhróður, er á hana hafði verið borinn í „Suðra“.
Þriðja málið var, hvort söfnuðurinn óskaði
breytingar á greiðslunni á tekjum presta. Þetta
mál kom fyrir á synodus í sumar, frá hjeraðs-
fundi í ísafjarðarsýslu, og er nú lagt fyrir all-
ar sóknir á landinu, enda er það mikilvægt
mál. Nokkrir Reykvíkingar vildu setja nefnd
í málið, en aðrir rjeðu til að vísa því á bug
og var það samþykkt. Sú kynlega mótbára
kom fram, að áhætta væri að gjöra nokkuð i
þessu máli vegna þess, að ef Beykvíkingar gerðu
nokkuð i því, þá mundi það verða gefið útfyr-
ir þjóðvilja(!); en það mun mega fullyrða, enda
er þess. líka óskandi, að aðgerðirnar og andinn
á þessum fundi að minnsta kosti, verði eigi
öðrum til fyrirmmyndar heldur til viðvöranar
VlSINDALEG NÝMÆLI.
Nýtt mál. Siðan á 17. öld liefur það verið
mjög mikið áhugamál fyrir marga, að mynda
eitt alheimstungumál, sem notað yrði við öll
alþjóða-viðskipti. Menn hafa starfað að þessu
með mjög miklum lærdómi og þolinmæði, og
komið fram með fimmtíu til sextíu alheims-
tungumál í þessum tilgangi á tveim síðustu
öldum, enn samt þykir ekkertþeirra vera heppi-
legt. Loks hefur þýzkur maður í Konstanz,
Schleyer að nafni, mikill vísindamaður og ágæt-
ur málfræðingur,. myndað nýtt alheimstungumál,
sem þykir bera af öllum öðrum; hann hefur
starfað að þvi í tuttugu ár. Hann nefnir mál-
ið Volapuk, sem þýðir alheimstungumál, af vol
heimur og piik tungumál; hann hefur samein-
að þar einkenni ýmissa Evrópumála og skipað
málinu mjög vel fyrir í eina heild. Rætur orð-
anna hefur hann tekið úr öllum málum, enn
einkum þó úr rómönskum og germönskum mál-
um. Þannig er til dæmis úr latínu: pop þjóð,
pos eptir, sap vizka, þekking, stel stjama, stim
heiður, tum hundrað; úr ensku: beg bæn, fid
matvæli, klin eign, mit kjöt, mun tungl, tim
tími; úr þýzku: bon baun, fel akur, eng, nad
nál, nef bróðurson, systurson, stof efni, uun
sár. Schleyer gerði þetta fyrst uppskátt 1881
og nú halda menn þúsundum saman þessu máli
fram í öllum löndum Evrópu; 63 fjelög erukom-
in á fót í þeim tilgangi að halda því fram: á
Þýzkalandi, i Austurríki, Hollandi, Svíþjóð, Eng-
landi, Bandaríkjunum og jafnvel íBeirutáSýr-
landi. Schleyer gaf út jafnhliða málfræðinni
Volapiik-þýzka orðbók og eru í henni nálega
13,000 orð. Bæði málfræðin og orðbókin hafa
þegar verið prentuð 4 sinnum, og ágripafmál-
fræðinni hafa verið gerð ekki að eins á iatínu
og nál. öllum Evrópumálum, heldur jafnvel á
kínversku og Hottentotta-máli og er nú verið
að semja orðbækur i því fyrir Frakka, Eng-
lendinga, ítali og TJngverja. Tvö blöð eru nú
gefin út á Volapiik. Volapiikmenn alstaðar að
ætla að koma á fund í París 1889,'þegarallsherj-
arsýningin á að verða þar og 100 ára minningar-
hátíð frönsku stjórnarbiltingarinnar miklu. Ann-
ars er fjöldi manna í París þessu sinnandi og
eru margir þeirra frægir vísindamenn. Menn
ætla sjer að stofna kennsluskóla fyrir þetta mál
og það hefur þegar verið gerð tilraun til þess
í æðri verzlunarskólum og gekk ágætlega.
Lærisveinamir gátu eptir 8 stunda kennslu skrif-
azt á við hvern Volapttkmann í Evrópu, sem
vera skyldi.
AUGL YSINGAR
1 samfeldu máli m. smáletri kosta 2 a. (þakkaráv. 3 a.
hvert orð 15 stafa frekast; m. öðru letri eða setning
kr. fyrir þumlung dálks-lengdar. Borgun út i hönd.
Ferðamaður hefur tapað einhversstaðar
hjer í bænum malpoka með ýmsu dóti í. —
Finnandi beðinn að skila honum á afgreiðslu-
stofu „Þjóðólfs“.
White amer. stál-saumavjelar.
Oss undirskrifuðum, sem keypt höfum Ame-
rískar saumavjelar hjá kaupmanni M. Johan-
nessen hjer í bænum, er sönn ánægja að votta
það að þær eru hinar beztu saumavjelar, er
vjer höfum saumað með. Þær taka öðrum
saumavjelum einkum fram í því, að þær vinna
mjög Ijett og þögult, að nál og skytta eru
mjög auðþræddar, að þær spóla sjálfar án þess
að maður þurfi að skipta sjer af tvinnanum
og að þrýstarann má hækka eða lækka eptir
því, hve þykkt eða þunnt er saumað í þeim.
Reykjavík 27. febr. 1886.
Hólmfríður Björnsdóttir. Vigdís Ólafsdóttir.
Skrœder H. Andersen.
Til almeimings!
Læknisaðv’o’run.
Þess hefur verið óskað, að jeg segði
álit mitt um „bitter-essents“, sem hr. C.
A. Nissen hefur búið til og nýlega tek-
ið að selja á íslandi og kallar Brama-
lífs-essents. Jeg hef komizt yfir eitt glas
af vökva þessum. Jeg verð að segja, að
nafnið Brama-lífs-essents ef mjög
villandi þar eð essents þessi er með
ollu ólíkur liinum ekta Brama-lífs-eliodr
frá hr. Mansfeld-Bullner & Lassen, og
því eigi getur haft þá eiginlegleika, sem
ágœta hinn egta. Þar eð jeg um mörg ár
hef haft tækifæritil, aðsjááhrifýmsra
bittera, en jafnan komizt að raun um,
að Brama-lífs-elixír frá Mansfeld-Bulln- <
er & Lassen er kostabeztur, get jeg
ekki nógsamlega mælt fram með hon
um einum, um fram öll önnur bitter-
efni, sem ágætu meltingarlyfi.
Kaupmannahöfn 30. júlí 1884.
E. J. Melctnor, imknir.
Einkenni hins óegta er nafnið C. A.
Nissen á glasinu og miðanum.
Einkenni á vorum eina egta Brama-
lífs- elixir eru firmamerki vor á glas-
inu, og á merki-skildinum á miðanum
sjestbláttljón og gullhani, og innsigli
vort MB & L í grænu lakki ér á tappanum. _
Mansféld-Búllner & Lassen,
sem einir húa til hinn veröláunaða Tirama-
lífs-elixír. Kaupmannahöfn
Eigandi og ábyrgðarmaður:
Þorleifur Jónsson, cand. phil.
Skrifstofa: á Bakarastíg.
Prentari: Sigm. Guðmundsson.