Þjóðólfur - 25.07.1890, Page 1

Kemur út á föstudög-
um — Verö árg. (60 arka)
4 kr. Erlendis 5 kr. —
Borgist fyrir 15. júli.
ÞJÓÐÓLFUR.
Uppsögn skrifleg, bundin
við áramót, ógild nema
komi til útgefanda fyrir 1.
október.
XLII. árg.
MeykjaTÍk, föstudaginn 25. júlí 1890.
Nr. 35.
Landsbankinn.
(Framh.). Viðskipti milli íslands og
Skotlands eða Englands eru orðin mik-
il, og peningasendingar þeirra á milli mjög
miklar, en þó miklu meiri frá Englandi
og Skotlandi til íslands en frá íslandi til
þeirra; sökum þess eru engar likur
til, að landsbankinn þyrfti nokkurn tíma
að hafa fje fyrirliggjandi á Skotlandi, eins
og bankastjórnin segir. Hins vegar eru
líkur til, að landsbankinn ætti erfltt með
að fullnægja Skotum og Englendingum
með alla þá peninga, sem þeir þurfa að
kaupa fyrir hjer á landi, t. d. ef þeir
fengju víxla á landsbankann fyrir öllum
þeim peningum. En talsvert af þeim við-
skiptum gæti landsbankinn ráðið við, af
því svo miklar peningasendingar eiga sjer
stað hjeðan til Skotlands og Englands.
En þótt bankinn gæti ekki tekið að sjer
öll þessi viðskipti, er mesta fásinna að
taka ekki að sjer svo mikið sem hann
getur af þeim. Á því hefði hann sjálfur
mikinn hag og það greiddi ómetanlega
fyrir viðskiptum íslands við þessi lönd.
Bankastjórnin er þó ekki á þeirri skoð-
un; hún heldur sjálfsagt, að Englendingar
og Skotar mundu alls ekki nota viðskipta-
samband milli landsbankans og skosks
banka, því hún segir, svo sem til þess að
reka smiðshöggið á þennan kafla í brjefi
sínu: „Reynslan hefur sýnt, að þeir, sem
mest fje flytja inn í landið frá Stórabret-
landi, álíta sjer haganlegast að flytja gull
til landsins, og að þeir ekkert mundu
græða á því, þótt þeir gætu fengið það
fje, sem þeir þyrftu, hjá landsbankanum“.
Hvernig getur bankastjórnin sagt, að
reynslan hafi synt þetta, meðan engin
bankaviðskipti eru milli íslands og Stóra-
bretlands? Lað er auðvitað að Englend-
ingar og Skotar kjósa heldur að flytja
með sjer gull hingað, en senda það hing-
að í póstávísunum; en hvernig í dauðan-
um getur bankastjórnin sagt, að þeir
mundu gera það, ef þeir gætu fengið á
Englandi og Skotlandi víxla, sem borgast
mttu hjer á landi?
Álþingi fór svo vægilega og hógværlega
uf í þetta mál, sem því var unnt, og
átti heimtingu á betra svari frá banka-
stjórninui, en raun hefur á orðið. Svar
hennar sýnir best, hvern áhuga og þekk-
ingu hún hefur á bankaviðskiptum landa
á milli, og að ekki þarf að vænta viðskipta-
sambands milli landsbankans og banka
á Skotlandi nje ýmislegs annars, sem
lagfæra þarf við bankann, fyr en bank-
fróður maður verður framkvæmdarstjóri
landsbankans, sem eigi liefur önnur störf
á hendi. Þingið ætti því að fara fram á
þetta næst. Ef engin slíkur maður væri
á boðstólum, verður að útvega hann.
Þingið verður þá að styrkja efnilegan
mann til að vera við banka á Englandi
og ef til vill víðar erlendis 1 eða 2 ár,
eða svo langan tíma sem þyrfti, og sjá um,
að hann verði síðan framkvæmdarstjóri
bankans. Almenningur og þjóðin öll á
heimtingu á, að svo hæfur maður, sem
unnt er að fá, gegni þessu starfi, því að
það er ómetanlega mikilsvert fyrir landið
í mörgum greinum, að það sje vel af
hendi leyst.
Nýjar bækur.
Tímarit um uppeldi og menntamál.
Herbert Spencer, mesti heimspekingur
vorra tíma, telur í bók sinni um uppeldi barna
og unglinga uppeldisfræðina með þeim fræði-
greinum, sem nauðsynlegast er að komast
niður í, en flestir takast þó á hendur að ala
upp börn, án þess að hafa numið nokkuð í
henni. Tímarit um uppeldi og menntamál á
nú meðal annars að fræðamenníþessariþýð-
ingarmiklu fræðigrein, og á því skilið, að
landsmenn sýni því meiri rækt en gert
hefur verið hingað til, því fremur sem
það er vel úr garði gert bæði að efni og
ytra frágangi.
í þriðja árg., sem er nýútkominn, er
fyrsta ritgjörðin eptir sjera Jönas Jbnas-
son um barnaspurningar, sem lítið hefur
verið um ritað og margir eru ófróðir um,
þótt opt hafi spurt börn. — Önnur ritgjörð-
in er um fjögur temperament (o: lyndis-
einkunnir) harna eptir B. Hellvig, þýdd af
skólastjóra J'oni Þbrarinssyni, skemmtileg
og fróðleg ritgjörð. — Þá kemur um mennt-
un og uppeldi harna eptir Möðruvalla-
stúdent Hjálmar Sigurðsson, að mörgu
leyti góð ritgjörð, sem margir hefðu gott
af að lesa. — Þar næst er ritgjört um
sJcóla á Suðurnesjum eptir kennara Ög-
mund Sigurðsson. Er þar ófögur lýsing
á skólahúsinu sunnan til á Miðnesi og á
Flankastöðum. Skólarnir í Leiru og Höfn-
um eru heldur ekki körugir. Um alla
þessa skóla segir höf. meðal annars: „Það
er engin rækt lögð við þá; börnunum líð-
ur illa, meðan þau eru þar, þau hafa ekki
gott lopt, þeim er stundum kalt, en fá
kannske þá hugmynd að leikslokum, að
þau sjeu nokkuð vel að sjer, af því að
þau hafa gengið á skóla; þau heyra það
líka stundum fyrir sjer, veslingar. Skyldi
það ekki vera óráð að veikja þessa litlu
heimilisfræðslu, sem hjer er, og setja þá
eigi betra í staðinn?11 Ættu forstöðu-
menn skólannna að reyna að sjá svo um,
að þeir ættu ekki þvílíkan og þaðan af
verri vitnisburð skilið framvegis. — Skól-
arnir í Garðinum, Keflavík, Njarðvíkum og
Ströndinni eru aptur á móti í miklu betra
lagi. Aptast í ritinu eru skýrslur um
barnaskóla- og sveitakennara, en skýrsl-
urnar um þá eru venjulega svo ófullkomn-
ar, að lítið er á þeim að græða.
Samtíningur handa bðrnum.
Það er safn af smásögum handa börn-
um, gefið út af Jóhannesi Sigfússyni,
prestaskólakand. og kennara við Flens-
borgarskólann, sem mörg ár hefur stundað
kennslu barna og unglinga og kynnt sjer
nýjustu uppeldis- og kennslurit, sem kom-
ið hafa út á Norðurlöndum, Þýskalandi
og ef til vill víðar. Nafn útgefandans er
því nokkur trygging fyrir, að sögurnar
sjeu vel valdar og sjeu við hæfi barna
og kver þetta geti náð tilgangi sínum: að
vera lestrarkver handa börnum.
Úr heimi bænarinnar,
bók eptir Monrad biskup, þýdd af sjera
Jóni Bjarnasyni í Winnipeg, hefur nýl.
verið send til ritstjórnarinnar. Bókin er
talin með bestu guðsorðabókum í Dan-
mörku; hefur henni verið snúið á mörg
Evrópumál, og hvervetna fengið mikið orð
á sig. íslenska þýðingin er sjerlega vel