Þjóðólfur - 26.01.1894, Blaðsíða 3

19
verði heimfærður til ákveðins skipstrands,
sem mikiar líkur séu fyrir, að rekinn
stafi frá, en í þessu máli telur yfirréttur-
inn engar líkur komnar fram fyrir því,
að trjáreki þessi hafi staðið í nokkru sam-
bandi við þá skipreka, eða nokkurn annan
skipreika, er menn hafi haft vitneskju
um, og beri því að heimfæra rekann undir
2. gr. í opnu bréfi 4. maí 1778 og opið br.
2. apríl 1853, og að áfrýjendurnir, sem
réttir hlutaðeigendur, fái í bendur Jand-
virði hins selda. Dómsniðurlagið er svo
látandi:
„Hinu áfrýjaði uppboðsréttarúrskurður
skal úr gildi felldur og eptirfarandi upp-
boð ómerkt. Hinn stefndi sýslumaður
Guðlaugur G-uðmundsson fyrir hönd hins
opinbera greiði áfrýjendunum, hverjum
þeirra að réttri tiltölu söluandvirði vog-
reka þeirra, er ræðir um í málinu og sem
seld voru á hinu áfrýjaða uppboði. Máls-
kostnaður fellur niður".
Irnessýslu 16. janúar.
[Heilsufar. Eyrarbalcka verzlun. Pöntunarfélag
Arnesinga. Þorlákur og Bogi].
Héðan er fátt aðefrétta. Heilsufar manna ekki
gott, og__hefur héraðslæknirinn“mjög mikið að gera;
mundi ^nh ekkigaf veita, að aukalæknir væri ofan
til«í sýslunni og pykir sýslubúum illa farið, að jiað
mál náði eigi fram að ganga á þingi í sumar, enda
mun ðhætt að fullyrða, að frumvarp um stofnun
aukalæknisembættis í ofanverðri Árnessýslu verði
borið upp á þingi næst.
Byrarbakka verzlanir eru byrgar með alla matvöru
og sömuloiðis var álitlegur forði af vínvörutegund-
um til í verzlununum í haust, svo sumum mun
bafa þótt þær birgðir helzt til miklar. Dar á móti
var lítið um ofnkol, svo til vandræða horfði, en nú
fyrir stuttu eru kol þar föl í smáskömmtum 50—100
pd., sem auðvitað er betra en ekki neitt. Mun
þetta kolaleysi mest hafa stafað af því, að „Oddur“
gufubátur sá, er Lefolii verzlun hefur í förum,
þarf mikils með og fór hann suður til Hafnarfjarð-
ar með fullan farm af kolum, sem hann eyðir þar
í vetur.
Pöntunarfélag Árnesinga hefur aldrei verið með
meiri blóma en nú. Það átti hjá Zöllner um lok
þessa reikningsárs, um 5,500 kr., sem hann sendi
þvi í peningum og kom það sér vel, því all-hart
mun með peninga manna á milli, eins og opt vill
verða að vetrinum.
N’ú eru Alþingi8tíðindin komin hingað úr báðum
deildum alþingis og höfum við kynnt okkur ræður
ýmsra þingmanna, þö einkum þingm. Árnesinga,
sem og eðlilegt er, þar eð þeir eru fulltrúar okkar;
en eitt er merkilegast, að því meir sem við lesum,
því fremur komumst við að þeirri niðurstöðu, að
okkur hafi töluvert misheppnazt siðustu kosningar,
einkum hvað Þorlák frá Fífuhvammi snertir, því
til hans hafa Árnesingar ætíð borið gott traust,
en nú er ekki að sjá, að hann hafl komið neinu
því til leiðar, sem kjósendum hans var áhugamál
um, að fá framgengt. Er það þvi skoðun sumra
hér, að það væri hið bezta heilræði til hans, að
hann byði sig ekki fram aptur fyrir þetta kjördæmi.
Boga hefur verið minzt áður í blöðunum og er þar
engu lofsorði lokið á störf hans á þingi í sumar,
og held eg að margt sé hæft í því, og svo mikið
er víst, að ekki verður séð á þingtíðindunum, að
hann hafi komið tillögum sínum í gegnum þingið,
en þrátt fyrir það, get eg ekki að öllu leyti verið
samdóma bréfrit. í „Fjailk". nr. 50 f. á., því með
tímanum hygg eg, að þingm. mundi hætta við lopt-
kastalasmiðar þær, sem hann virðist nú leggja
helzt til mikið fyrir sig, og í þeirri von held eg,
að eg gæfi honum fremur atkvæði mitt víð næstu
kosningar en Þorláki, það er að segja, ef Bogi væri
búsettur hér. Meira hef eg ekki að skrifa þér að
þessu sinni Þjóðólfur minn, og hef eg í hyggju
að skrifa þér línu síðar við tækifæri.
Kjósandi.
Ólík skilsemi.
Með fáum orðum vil eg hér með leyfa mér að
láta i ljósi, að mér er eigi fullskiljanlegt hið mikla
seinlæti, er hinir heiðruðu Suðurmúlasýslubúar hafa
sýnt, eða sá er þar á helzt klut að, með skil á
hesti þeim, er eg átti og i þeirra hendur komst,
af hendi hins svo nefnda Bjarna Sigurðssonar á
strokleið hans til Austtjarða á næstliðnu vori. Seldi
hann hestinn í Álptafirði i sömu sýslu, og var þá
kaupanda auðvitað hulið að hann var ófrjáls téð-
um seljanda, en þar það fljótt heppnaðist að hand-
sama þennan strokumann fyrir góðar fyrirskriptir
fleiri velnefndra yfirvalda til hins háttvirta yfir-
valds i Suðurmúlasýslu, þá hefur^þess verið getið,
að þessi strokumaður haíi strax játað þær sakir, er
hann var kærður fyrir. Get eg þess til, að viðkom-
andi yfirvald hafi svo fljótt og því var unnt til-
kynnt þeim manni, er hestinn, keypti af þessum
ófrjálsa „mannræfli, hver væri rétturjj' eigandi að
þessum grip og á hvern hátt bezt við ætti að
standa skil á, og á fljótastan hátt.^Þá fæ eg eigi
betur séð, en að sá maður eða þeir menn, er hafa
haft téðan grip undir höndum meirihluta næstl.
sumars hafi vel getað séð, fyrst það, að þeirn var
hestur þessi ófrjáls til allrar brúkunar, og eins hitt,
með hverju móti fljót leið var fyrir ráðvanda og
skilvÍBa menn að koma honum á pósta, sem þess-
um miklu heiðursmönnum því miður svo seint hugs-
aðist.
Það lítur svo út, að lítil áhrif hafi haft bréf
það, er eg skrifaði yfirvaldi Suðurmúlasýslu í maí-
mánuði síðastl., sem inni hélt fyllstu bónar-tilmæli
mín, um fljótustu skil á umræddum grip, og sam-
hliða hins háttvirta bæjarfógeta Beykjavikur bréf-
leg tilmæli, fyrir tilmæli mín, til sama yfirvalds í
sama efni. Á það því vel við, að þess sé hér get-
ið til samanburðar, hvernig hinum heiðruðu Áustur-
skaptafellssýslubúum hefur farizt með skil á þeim
hesti, er af sama strokuþjóf í sömu ferð komst í
þeirra hendur jafn ófrjáls, er herra Ólafur kaupm.
á Eyrarbakka átti og komst í austasta byggðarlag
þeirra.jj Sá hestur var strax sendur eiganda fyrir
tilhlutun hins heiðursverða Guðlaugs sýslum. þeirra.
Það er því réttnefnd ólík skilsemi, er þeir hafa
sýnt í sama efni, en hafi nú minn hestur verið
seldur í Álptafirði, eins og sagt hefur verið og
dvalið þar á að geta fjóra mánuði, er það þá Lóns-
heiði, er mestu rnunar á vegalengd. Eg var orð-
inn öðru afhuga, en að hesturinn hefði verið seld-
ur við löglegt uppboð, að tilhlutun viðkomanda
yfirvalds. Ánnað hvort það, að selja hann strax,
eða sjá til, að hann yrði sendur suður hið fyrsta,
skoða eg að hafi verið skylda þess.
En eins og mér er nú sendur hann, kemur mér
ekki vel, að fá hann nú mjög magran og auðsjá-
anlega ekki vel brúkaðan eptir sumarið, en fulla
hugmynd hef eg um, að hanu hafi verið lítið eða
ekkert brúkaður á leið hingað suður. Sést það á
fylgiskjali hans til Beykjavíkur dagsett í októbr.,
að eigi hafa farið nema 20 dagar til ferðar alla
leið hingað suður. Eptir er að vita, hvort skipun
viðkomandi yfirvalds hefur verið strax hlýtt. Vona
eg að íinur þessar verði þess valdandi, að það komi
bráðum í ljós, hvort vegalengdin er næg til að
réttlæta svona seinláta skilsemi (ef skilsemi skyldi
kalla). Veit eg, að þeir menn eru til, er úr því
geta leyst, og þá hinsvegar fróðlegt fyrir menn að
vita, hvað menn mega bjóða sér i líku tilfelli, sem
vel getur fyrir komið, og þó þeim mönnum, er hér er
átt ^við __ með jseinláta skilsemi finnist, að þeir séu
búnir að gjöra íullhreint fyrir sinnm dyrum í um-
ræddu efni, þá Býnist mér og liklega fleirum öðru
vísi.
Bústöðum 14. desembr. 1893.
Jón Ólafsson.
Látinn 13. |». m. Guðmundur Tómas-
son, bóndi í Hróaraliolti í VilLingaúolts-
hreppi, sonur séra Tómasar Guðmundssonar
í Villingaliolti (f 1855), gainall maður og
merkur.
Fyrirspurnir og svör.
1. Hvert er skyldustarf hreppsnefnda, og í
hvaða lögum eru settar reglur um það?
Svar: í tilsk. um sveitarstjórn á íslandi 4.
maí 1872, 2.-27. gr., er skýrt frá fyrirkomulagi
og starfsviði hreppsnefnda, sbr. ennfremur um
skyldustarf þeirra lög 9. jan. 1880, 1. gr., um nið-
urjöfnun sveitarútsvara, lög 10. nóv. 1887 um af-
skipti hreppsnefnda af vegamálefnum og fátækra-
reglugerðina 8. jan. 1834, að því leyti sem henni er
ekki breytt með sveitastjórnartilskipuninni.
2. Eg bý á tvíbýlisjörð, og er skipt slægjulandi,
en sambýlismaður minn hetur byggt fjárhús i mörk-
um milli Blægna. Hef' eg beðið hann á hverju ári,
að færa húsið burtu, en hann hetur jafnan þver-
skallazt við því. Hverju varðar þetta? Hef eg
ekki fullan rétt til að láta rífa húsið og skipa sam-
býlismanni mínum að reisa það fjær mörkum?
Svar: Spyrjandi hefur ekki heimild til að rífa
húsið eða banna sambýlismanni sinum, að hafa það
í mörkum, ef ekkert af húsinu stendur á spyrjand-
ans landeign, eu heimilt er honum, að reka af sér
fé sambýlismannsins eða setja það inn, ef hann þyk-
ist verða fyrir miklum átroðningi af því, og það
gengur í slægjum hans.
3. Yarðar það presti nokkurrar ábyrgðar eða sekta,
ef hann án biskupsleyfis „konfirmerar11 barn yngra
en 14 ára, og sé svo, hverjum ber að tilkynna það
og hverjum, og hvert falla sektir fyrir það brot,
ef nokkurt er?
Svar: Áð visu hefur það optast verið venja og
er i cllu falli formlegra, að prestar leiti biskupsleyfis
til að staðfesta börn, er ekki hafa verið fullra 14
ára, en samt virðast þeir ekki geta sætt neinni á-
byrgð, þótt þeir án biskupsleyfis staðf'esti börn, þótt