Þjóðólfur - 22.11.1895, Blaðsíða 2

218
Fyrirlestur um Albert Thoryaldsen,
myndasmiðinn mikla, hélt rektor Björn
M. ólsen á 125. afmælisdegi hans 19. þ. m.
og rann ágóðinn í sjóð Thorvaldsensfélags-
ins hér í bænum. Fyrirlesturinn var vel
sóttur og áheyrilega fluttur. Jafnframt
sýndi dr. Ólsen þar mynd af hinum fræga
landa vorum Jóni konferenzráð Eiríkssyni,
einhverja meðal hinna allra fyrstu mvnda
eptir Thorvaldsen, og kvað hún vera mjög
vel gerð. Thorvaldsen var eins og kunn-
ugt er íslenzkur í föðurætt, sonur Gott-
skálks tréskurðarmanns í Kaupmannahöfn
(ý 1806) Þorvaldssonar prests á Miklabæ
(f 1762) Gottskálkssonar, af ætt Gottskálks
Hólabiskups hins grimma, en Danir eigna
sér hann, og þakka sér, hvað hann varð,
sem þeir geta og að vissu leyti, því að
hér hefði hann sjálfsagt „lifað og dáið í
myrkri", eins og eitt skáld vort komst
einhverju sinni að orði um hann. En það
kunnum vér þó að meta, er Danir gáfu
landinu líkneski hans í minningu þjóð-
hátíðarinnar. Það er eitt meðal hinna fáu
ærustryka þeirra um langan aldur gagn-
vart oss íslendingum.
Nýtt rit. Dæmisögur Esóps í íslenzkri
þýðingu eptir Steingrím Thorsteinsson, eru
nú nýprentaðar á kostnað hr. Sigurðar
Kristjánssonar. Sögur þessar eru jafn-
ágætar að efni og búningi, og hafa marga
nytsama lærdóma að geyma, er heimfæra
má upp á margvísleg atvik í daglega líf-
inu. Eru þær mjög hentugar til lestrar-
æfinga handa börnum, og verða eflaust
mikið keyptar til þeirrar notkunar. Þýð-
ingin er hin vandaðasta að orðfæri og
öllum frágangi, eins og annað, er Steingr.
Thorsteinsson þýðir. Það er jafnan eitt,-
hvert snilldarbragð á því.
Maður fannst dauður í flæðarmáli hér
í bænum í fyrra dag, Oddur Jónsson að
nafni, um tvítugsaldur. Eigi vita menn,
hvernig slys þetta hefur atvikazt.
Einu fúleggi hefur ritstjóri ísafoldar
orpið í hið þokkalega hreiður sitt núna
síðast, út af' því, að Jón bóndi Ólafs-
son á Bústöðum, hefur kvartað í Þjóð-
ólfi yflr óbilgirni þingmannsins í Fífu-
hvammi, og látið prenta til sannindamerkis
bréf eptir hann, öldungis eins og það kom
úr verksmiðju þingmannsins. Er afsakan-
legt, þótt stafsetning þess sé bágborin, en
hitt síður, hversu það er hrokalegt og
klaufalega orðað, ekki ósvipað því, er
venjulega flýtur úr penna ísafoldar-ritstjór-
ans. En Þjóðólfi er alveg óviðkomandi,
hvað þeim Jóni og Þorláki fer á milli.
Og ritstjóra ísaf. mundi miklu nær að
sópa hreint fyrir sínum eigin dyrum, held-
ur en að sletta sér fram í deiluefni, sem
hann auðvitað ber alls ekkert skynbragð á.
Til þess að sýna lsafold, að vér kunn-
um fyllilega að meta Þorlák alþm., þrátt
fyrir allt, skulum vér geta þess, að bæði
hann og enda hver óvalinn almúgamað-
ur, er að vorum dómi miklu virðingar-
verðari og nýtari maður í þjóðfélaginu,
heldur en t. d. „sigldur“ uppskafningur,
sem gaufast hefur við laganám erlendis á
annara kostnað xl10 hluta úr öld, en skort
þrek og hæfileika til að ná í krásina við
embætta-kjötkatlana en mænir svo ávallt
freðnum ísuaugum til þeirra, og hefur því
gerzt svo lítilþægur, að láta hafa sig fyr-
ir stjórnarlepp eða gólfþurku stórmenna
og stjórnarvalda og látið þá teyma sig á
eyrunum um allar^trissur, til þess að geta
að minnsta kosti fengið reykinn af rétt-
unum. Og hvað þá ísafoldar-ritstjórann
og Þorlák sérstaklega snertir, þá er að
minnsta kosti einn mikill munur á þeim,
og hann er sá, að Þorlákur er formaður
búnaðarfélags Seltirninga og hefur ekki
sett það á höfuðid, svo menn viti, en rit-
stjóri ísafoldar hefur sællar minningar ver-
ið formaður bókmenntafélagsins, og sett það
gersamlega á höfuðið, svo að það á trauðla
viðreisnar von,a og hefur fengið það
staðfestf!) með yfirréttardómi 20. maí þ. á.
Munu fáir hafa fengið jafn laglegt „notarial-
vottorð upp á vasannu fyrir frammistöðu
sína í þjóðarþarfir. Af þessu sést meðal
annars, að þeir Björn |og Þorlákur eru
alls ekki jafnsnjallir, þótt sumir kunni að
hafa ímyndað sér það. Yfir höfuð mundi
ritstj. ísaf. snjallast, að Jeggja alveg frá
sér pennann, en taka heldur reku eða fjósa-
spaða sér í hönd, því að það verkfæri
virðist jafnan hafa verið betur við hans
hæfi en penninn, sem hvorki hefur verið
honum né öðrum til mikillar uppbygging-
ar í höndum hans, karlsins, enda er langt
frá því, að það sé nú „lystugt fyrir fólkið“,
sem hann skrifar, heldur er það orðin hin
„fúlasta“ ólyfjan, er hann byrlar því. Og
samt básúnar aumiugja maðurinn það ávallt
í „fúlustu“ alvöru, hversu gagnsamleg og
heillarík ritstörf hans séu fyrir hina ís-
lenzku þjóð (!!). En sú blessuð einfeldni.
Það er engin furða, þótt slíkur piltur sé
hreykinn af öllum sínum afreksverkum (I).
„Vér eplin með“, sögðu hrossataðsköggl-
arnir.
Norðurmúlasýslu 20. okt.: „Af tíðarfarinu
bjá oss Anstíirðingum er það að segja, að veður-
blíður voru í sumar fram að „heyönnum“, þótt eigi
væri sem hagfeldust grastíð sakir þurka, svo gras-
vöxtur varð því allvíða í lakara lagi einkum á túuum.
Með „heyönnum“ brá til óþurka um alla Austtirði,
er héldust fram í september öndverðan. Á þessum
tíma slæddust að eins 2—3 þerridagar. flröktust
hey manna þvi allmikið sakir úrfella og hve heitt
var lopt; en bót var það, að margir bændur, eink-
um í Pijótsdalshéraði, voru búnir að hirða töðu, þá
til óþerranna brá, þvi nú er orðið nærri alsiða að
slá fyr tún en var fyrir t. d. 30 árum. Að öllu
töldu mun heyskapur bænda hafa orðið í tæpu
meðallagi.
Yel gekk að smala fénaði úr afrétti í fyrstu
göngum, og þótti hann vænn, nema lömb, er smá
þóttu, er um var kennt ónógum hita til fjalla, en
svo færðust upp i norðri þokuflókar 1. dag október,
sem breiddust yfir fjórðung þennan, og feykti úr
2. og 3. þ. m. Var sérstaklega ólátaveður um
alla Austfirði aðfaranótt 2. þ. m. og þaun dag,
bæði að vindi og fannkomu; varð nokkur skaði á
bátum og enda timburhúsum til sjós, en á fénaði í
sveitum. Mestur mun fjárskaði hafa orðið í Jök-
ulsárhlíð. Þar vantar á sumum bæjum alit að 80
fjár, og hefur þó dálítið fundizt dautt. í Hlíðinni
fórust 3—4 hestar. Á svonefndum Byjabæjum i
Hjaltastaðaþinghá varð og nokkur fjárskaði; í öðr-
um hreppum varð ei svo spurzt haíi meiri skaði á
fé en sá, að 10—20 kindur hafa farizt á bæ hér
og hvar. Heyskaðar urðu ei teljandi. — Há óveður
þetta gerði var J. Ooghill á ferðinni í Héraði í
fjárkaupum, rugluðust við það markaðsdagar og
hurfu ýmsir með féð heirn apturjj fékk hann fyrir
þá sök færra fé. Hann og Siimon muuu nú vera
búnir að kaupa í fjórðungi þessum 6—8000 fjár.
Pyrir veturgamalt gaf hann 9—12 (ær) —15 kr.
(sauði) og enda úrvalssauði veturgamla 17 kr. Á
meðan Coghill var á ferð gaf hann (að und-
anteknum á tveim stöðum fyrir nokkra sauði 18 kr.)
einungis 17 kr. hæst, en gerði litinn mismun á
fé; en þá hann kom á Seyðisfjörð gaf hann fyrir
margt af óvöldum sauðum 18 kr.; var hann þar
nokkra hrið og keypti þá allmargt; er hann nú að sögn
nýfarinn með þriðja skipsfarminn af fé. — 8. þ.
fór fjárflutningaskip pöntunarfélags Pijótsdalshéraðs
frá Seyðisíirði með tæp 6000 sauði; átti Sig. kaup-
maður Johansen og Jón kaupm. Bergsson tæpt 1000.
Pöntunarsauðirnir þóttu töluvert fallegri en Slimons-
féð, enda fóru þeir óhraktir um borð, þar sem þeir
voru reknir tafarlaust að heiman í skip. Pess er
vert að geta, að sauðirnir voru reknir um
borð á bryggju, er félagið hefur látið byggja,
og sem félagsstjórinn Snorri Wium hefur ekk-
ert til .sparað að yrði sem ramgervust og trygg-
ust, enda mun hún einhver bezta bryggja hér
við land, sérstaklega sakir aðdýpis. Mér dettur i
hug, þá eg nefni þetta íslenzka mannvirki: skyldi
ekki einhver moldryks-þeytarinn verða fijótur til
þess að fortelja fólki, er „ísuroð11 kaupir, að fé það,
er til slíkra mannvirkja er lagt, renni í vasa Zöllners
og félaga hans, og biðji því hinn alvalda að ann-
ast þá, er í söludeild skipti við pöntunarfélögin,
þar slíkur kestnaður er lagður á útlendu vörurnar,
og þeir þar með verði til að leggja hönd að slík-
um húmbúggs-hleðslum.
Um næstliðin mánaðamót brann eldhús á Þur-
íðarstöðum í Fljótsdal. Varð að því nokkur skaði^
þvi að þar var geymt töluvert af reiðskap og fleiru.