Þjóðólfur - 20.08.1897, Síða 2

160
milli suður í Hafnarfjörð, skýtur þar nokk-
nr skot; við heyrum hvellina, sjáum reyk-
inn, búin þau afnotin.
Þá er nú hinn varðengillinn, löggjafar-
þing lands og þjóðar, er saman stendur af
lærðustu, leiknustu og beztu mönnum þjóð-
arinnar. Eru þeir menn ekki keyptir til
þess að lækna meinsemdir þjóðarinnar
fytir svitadropa alþýðunnar? Það virðist
oss. En lækningin á böli þessu verður
líklega orðin ein“.
■*• * *
Það er engin furða, þótt fólki hér í
sjávarsveitunum við Faxaflóa gremjist hinn
gegndarlausi yfirgangur botnverplanna, og
virðingarleysi þeirra fyrir lögum og rétti.
Þingið getur að sínu leyti lítið spornað
við þessu, því að það hefur engan bak-
hjall, þar sem Danastjórn er hins vegar
þróttlaus, kjarklaus og lafhrædd við Eng-
lendinga. Það mun líka sannast, að þótt
þingið að þessu sinni veiti botnverplunum
ýmsar ívilnanir, og dragi úr ákvæðum
hinna gildandi laga, þá verður endurgjald-
ið líklega harla rýrt aí hendi Englastjórn-
ar, því að þótt Atkinson herskipaforingi
8é oss sjálfsagt hlynntur í þessu máli og
vilji rétta vorn hlut, þá skortir hann allt
vald til þess, með þvi að hann hefur ekki
haft neitt umboð frá ensku stjórninni til
að semja fyrir hennar hönd um málið.
Allir samningar stranda einkum á þverúð
útgerðarmannafélags botnvörpuskipanna í
örimsby. Það er því mjög hæpið fyrir
alþingi, að byggja mikið á loforðum
Atkinsons, en þó eigi láandi, þótt það vilji
leita einhverrar miðlunar í von um ár-
angur. Að því stefnir einnig sú tilslök-
un, er þingið mun nú gera á hinum gild-
andi lögum, bæði að því er snertir lækk-
un sektanna og leyfið til að sigla gegnum
sundið millum Vestmanneyja og meginlands
eða milli Eeykjaness og Fuglaskerja o.s.frv.
Þessar tilslakanir eru nú um það leyti
samþykktar af þinginu, hvern árangur
sem þær bera. Bitstj.
Maimlýsiiigar.
Bptir Matth. Jochumsson.
Það þykir mér eitt vanta í yðar fróð-
legu, nákvæmu œfiminningar, minn hátt-
virti gamli Þjóðólfur! að mannlýsingar
vanta að forn íslenzkum sögumanna sið.
Datt mér það síðast í hug nú um daginn,
er sagt var frá láti Onðbrandar bónda
Sturlaugssonar frá Hvítadai. Á mínum
yngri árum þekkti eg Guðbrand vel;
mundi hann í Eglu eða Njálu hafa verið
kallaður „hverjum manni meiri ok styrkv-
ari“ og svo fieiri ytri einkenna hans get-
ið. Vér íslendingar, niðjar þeirra, sem
frægir eru fyrir frábært auga fyrir ytra
(sem innra) atgjörfi manna — á sinn hátt
eins og listþjóðin Forngrikkir — vér ætt-
um ekki að týna niður þessari fornu lista-
einkunn. Allir hörmum vér, sem unnum
fornsögunum, hversu hinar gömlu skemmti-
legu mannlýsingar í gullaldíarsögunum,
Njálu, Eglu, Grettlu o. s. frv., nálega
hverfa þegar Sturluga tekur við. Og það
eitt er ærinn galli á svo merkilegu sagna-
verki, sem víða að öðru Ieyti stappar nærri
beztu sögunum, enda hefur það umfram,
að segja bokstafiega satt frá og draga
hvergi yflr hið dagsdaglega. Annars hygg
eg að gullaldarsögumenn einir kunni eða
geti samið góðar ytri lýsingar á mönnum
— rétt eins og gekk myndasmiðunum á
Grikklandi. Því þá sjaldan Sturla Þórð-
arson eða aðrir Sturlungu-höfundar fara
að lýsa útliti manna og atgerfi, t. d. þeim
Þorvaldssonum Vatnfirðings, eða þeim
Ormssonum, þá hálfvegis mistekst lýsing-
in, svo vér þekkum ekki mennina að ráði
fyrir það. Öðruvísi er með „Gunnar og
Héðin og Njál“, þá þekkjum vér mun
betur af lýsingunni. Eða hann Egil gamla
í höllu Aðalsteins! Vér horfum beint á
brýnn hans og skalla. Hve mikið gæfum
vér ekki fyrir fótógrafíu af Snorra Sturlu-
syni og Sturlu Þórðarsyni, frændum þeirra
og fjendum? En til hvers er að fást um
það? Eg vil þá fást um samtíðarmenn
vora, sem merkir eru, og tryggja oss
þeirra myndir. Eg hef þekkt marga merka
menn um mína daga, og vil eg einkum
benda til Vestfirðinga. Af þeim helztu
mönnum meðal þeirra, sem hin síðastl.
35 ár hafa andast, man eg ekki til að
nokkurt blað hafi tilfært nokkra persónu-
lega lýsingu. Þetta þykir mér stór vönt-
un. Að vísu eru til ljósmyndir (og stöku
dráttmynd) af flestum þeirra, en hvorki
munu þær vel likar vera — hstin er
svo ung — og svo er sá stórgalli á
andlitsmyndum, þótt góðar séu, að þær
sýna einungis andlitið, eða réttara sagt,
vissan svip eða sýnishorn af þvi — í
eitt sinn. Hvenær? hvernig? af þeim eða
þeim ungum? gömlum? glöðum? hrygg-
um? Eg hef séð ijósmyndir af smámenn-
um, sem mér sýndist vera af stórmennum,
sem litu út eins og þreyttir einyrkjar;
af gáfumanni, sem sýndist vera aulabárð-
ur, og mynd af orðlögðum fríðleiksmanni,
sem mér stóð stuggur af. Svona er stund-
um andlitsmyndir lítið að marka, og það
þótt hlutföllin komi rétt út.
Hvað Breiðfirðingana suertir, sem eg
minntist á, voru margir þeirra einmitt
merkir eins fyrir ytra atgervi sem inura.
Um miðja öldina og árum saman eptir það
voru þessir menn eiuna göfgastir á þvi
svæði: Brynjólfur í Flatey Benediktsen,
Kristján á Skarði sýslumaður Magnús-
sen, Árni i Stykkishólmi Thorlacius; voru
þeir þá allir á góðum aldri; þessir voru
þá og einna fjáðastir. Næsta þeim eða
jafnhliða má telja þá séra Friðrik’í Akur-
eyjum Egger?, séra Ólaf prófaat á Stað
Johnsen, séra Ólaf prófast Sivertsen og
séra Eirík Kuld son hans í Flatey, Sigurð
Johnson kaupmann þ«r, þá Svefneyjafeðga
Eyjólf og Hafliða, Sturlaug í Rauðseyjum.
Þá er og göfugmennið Þorvaldur í Hrapps-
ey Sivertsen, Benedikt „rúðumeistari“ í
St.hólmi, bróðir Brynjólfs, Hans Hjaltalin
í St.hólmi, hinn gamli fastlyndi verzlunar-
stjóri Clausens og Sandholts; Jón Eggerts-
son í Fagradal, bróðir séra Friðriks, Bögu-
valdur í Fagradal, Stefán á Ballará og
fleiri niðjar Magnúsar sýslumanns Ketils-
sonar. Fleiri göfga og velmennta bændur
mætti nefna. (Meira).
Frá alþiugi.
Lax og selur. Frumvarp um eyðingu
sels í laxám var fellt í neðri delld 16.
þ. m., en annað frumvarp um „ófriðun“ á
sel fékk að lifa. Samkvæmt því frumv.
er selur ófriðhelgur hvarvetna í ám, vötn-
um, lónum og ósum og fyrir ósmynnum,
þar sem lax gengur.
SmjörlíkL Nefndin í því máli í n. d.
hefur lagt til, að leggja innflutningsgjald
á smjörlíki, 10 a. af hverju pundi, en
aptur á móti útflutningsgjald á tólg 3 a.
af hverju pundi.
Póstmál. Guðl. Guðmundsson hefur
borið upp þá breytiugu á póatlögunum,
að burðareyrir undir blöð og tímarit í
krossbandi, skuli vera 20 a. undir hvert
pund, hvort heldur flutt aé á sjó eða landi
og jafnt á öllum tímum árs. Séu send-
ingar afheatar til póstflutnings í einu lagi
og vegnar í einu.
Áfangastaðir. Frumvarp þess efnis
samþykkt í n. d., að sýslunefndum veitist
vald til að taka upp áfangastaði, þar sem
reynslau sýnir, að þess þurfi við, en á-
vallt skuli velja staðinn svo, að sem skað-
mínnst sé fyrir ábúanda og jafntramt