Þjóðólfur - 07.09.1900, Page 2

IÓ2
hluti þjóðarinnar væri orðinn á einu máli um
stjórnarskrárbreyting. Það væri mjög varúðar-
vert að þröngva upp á þjóðina breytingu, að eins
með eins atkvæðis meiri hluta, og vitnaði til orða
Hörrings ráðgjafa um, að stjórninni þætti mjög
viðurhlutamikið að samþykkja breytingu á stjórn-
arskránni með svo litlum meiri hluta á þingi;
það yrði að minnsta kosti 2/3 að vera með breyt-
ingunni, til þess áð menn gætu skoðað hana
nokkurnveginn samhljóða vilja þjóðarinnar. Þeir
ritstj. Isafoldar voru sífellt að klifa á því, að Tr.
vildi enga stjórnarbót, og reyndu að hártoga orð
hans ög snúa út úr þeim á ýmsan hátt, en Tr.
skaut máli sínu optar en einu sinni til fundarins
og bað menn að minnast þess, hvað hann hefði
sagt, gagnvart væntanlegum rangfærslum Isafold-
armannanna, sem alþekktir væru að því að grípa
í endann á hverju máli, og snúa því um eptir
eigin geðþótta. Leitaðist aðalritstj. Isaf. við að
bera það af sér með þeirri óskammfeilni, að hann
hefði ekkert skammað Tr. í blaði sínueðarang-
fært neitt, en þeirri afsökun var tekið með ópi
og háreysti af fundarmönnum, og varð þá B. svo
reiður, að hann hlemmdi fótunum hart að gólfi.
Að vísu var það ekki kurteist af fundarmönnum
að láta karlinum vanþóknun sína á framkomu
hans gegn Tr. og atfigrli blaðs hans yfirleitt 1
ljósi á þennan hátt. Én hvaða kurteisi verðskuld-
ar einnig svona fólk, sem er svo djarft að þræta
fyrir það á almennum fundi, sem hverju barni,
er blaðið hefur lesið liggur i augum uppi. B. J.
'ætti að minnsta kosti að þekkja Reykjavíkurbúa
Svo, að þáð tjáir ekki að bjóða þeim allan þrem-
ilinn. Þeir kunna réttilega að meta framkomu
blaðs hang í þessari kosningarbaráttu gegn Tr.
G. Hefur Þjóðólfur t. d. beitt sömu meðulum
gagnvarf Jóni Jenssyni? Því fer harlafjarri. En
vér getum ekki látið þess ógetið, að framkoma
þessa þingmannsefnis (J. J.) á fundinum virtist
oss mjög óviðurkvæmileg, einkum í stjórnarskrár-
málinu, þar sem hann var að skamma endur-
skoðuðu stjórnarskrána, er hann átti að þakka
þingmennsku sína hér í Reykjavík 1894, því að
hann náði þá beinlínis kosningu sakir þess, að
hann lofaði að fylgja því frumvarpi fastlega. En
árið eptir snerist hann algerlega á móti því og
nú á fundinum var hann að hæla sér af því að
hann hefði »yfirgefið líkið«(!!) nfl. stjórnmálastefnu
Benedikts heit. Sveinssonar. Séu þetta ekki ó-
virðuleg og óviðurkvæmileg ummæli í munni
þessa manns, Jóns Jenssonar, þá vitum vér ekki,
hvað á að nefnast því nafni. Önnur eins ummæli
eru auk þess mjög óviturleg og menntuðum
mönnum að öllu leyti ósamboðin. Þau eru að
eins þeim til skammar, sem taka sér þau í munn.
Yfirleitt var framkoma hr. J. J. á fundi þessum
mjög bágborin og bar Tr. þar sýnilega sigur úr
býtum, enda létu fundarmenn það greinilega í
ljósi á ýmsan hátt, og stuðlaði meðal annars að
því framkoma Isafoldarmanna með Hjálmar apt-
an f; hef ðu þeir átt að hafa vit á því, að hafa
sig ekki jafnmikið frammi, eins og þeir gerðu,
því að þeir spilltu stórum sínu máli, af því að
þeir töluðu með þjósti og frekju í Tryggva garð,
en alls ekki með sannfærandi rökum. Varð hon-
um því auðvelt að vinda allar árásir þeirra af
sér, enda tókst honum það mjög liðlega, eins og
t. d. gagnvart Hj. Sig. um smjörlíkistollinn og
þeim ásökunum, að Tr. vildi styðja að auðsafni
á einstakra manna hendur, en hugsaði ekki um
fjöldann. Sýndi Tr. fram á það með skýrum
rökum, að þetta væri einmitt þvert á móti því,
sem hann hefði barizt fyrir alla sína tíð, hann
hefði einmitt barizt fyrir því, að sem flestir
nytu hags af framfarafyrirtækjum þeim, er hann
hefði komið á laggirnar t. d. þilskipaútveginum
o. s. frv.
Nokkrar umræður urðu á fundinum um
fréttaþráðarmálið, lagaskólamálið og stórabanka-
málið, en urðu snubbóttar, með því að fundur-
inn hafði staðið lengi. Var honum slitið um kl.
n */», og voru þá margir gengnir burtu áður.
Kom flestum þeim, er fundinn sóttu og ekki voru
áður fylgjandi öðru þingmannsefninu fremur en
hinu, saman um, að Tr. hefði mjög aukið fylgi sitt
með framkomu sinni þar, og sögðu, að þeir væru
alráðnir í að greiða honum atkvæði við væntan-
lega þingkosningu hér 12. þ. m. — En hinir
kvað hafa verið súrir á svipinn og vondaufari
eptir en áður, að þeim tækist að koma hr. Jóni
Jenssyni hér að. Hafa þeir síðan verið á sífelld-
um þönum um bæinn, en leynileg fundarhöld á
hverjum degi til að kanna liðið og skipta með
sér verkum, og er nánara skýrt frá einum sllkum
fundi hér aptar í blaðinu, af kunnugum manni.
Austan úr sveitum.
1.
Ur Arnessýslu er ritað 30. f. m.:
Margar og misjafnar þykja okkur Arnesing-
um tillögur Reykjavíkurblaðanna, þegar þau eru
að úthluta okkur þingmannaefnin fyrir næsta kjör-
tímabil. Isafold flutti síðast í júlí langa lofgerð-
ar- og flærðargrein um þingsetu og búskap presta;
vill það blað auðvitað fá sem mest afþeirri hjörð
á þingið og er því óspart á lofinu um þá. En
því er nú ver, að »IsafoId« hleypur á hundavaði,
eins og optar, þar sem hún telur okkur bændum
trú um það, að prestarnir megi skoðast af okk-
ur sem bændur, þeir hafi að eins menntunina
fram yfir okkur — og séu hennar vegna hæfari
til þingsetu. — En okkur virðist nú sumum, að
þeir hafi meira fram yfir okkur en menntunina
eina saman. Vill ekki »ísafold« bæta því við lof-
ið um búskap prestanna næst, að þeir sitja venju-
lega eptirgjaldslaust á einni beztu jörðinni í presta-
kallinu, og fá síðan árlega frá okkur x,ooo—
2,000 kr. i kaup, og búa þó að öllum jafnaði
engu betur en bændur; er þetta búskaparhól um
prestana því argasta villukerining hjá »ísafold«.
»ísafold« segir, að bændur, sem hæfir væru til
þingsetu, þykist ekki mega, eða geti ekki gefið
sér tíma til þingfarar, og finnur blaðið ekkert að
því; en ekki telur blaðið neitt torvelt fyrir prest-
ana, sem það er að bögglast við að kalla bænd-
ur, að gefa sig við þingmennsku, og það enda
þó þeir þjóni 3—4 kirkjusóknum í ofanálag á bú-
skapinn. — Þessi þingfíkn presta er í rauninni
talandi vottur um það, að menn þessir hafa allt
of lítið að gera. Það væri því bráðnauðsynlegt
að fækka þeim um allan helming til þess að
spekja þá dálítið í hinum prestlega verkahring
þeirra.
»Fjallkonan« segir okkur núna 6. ágúst, að
við eigtim að kjósa Sigurð búfræðing á þing, af
því að hann sé alkunnur og líklegur til mikils
frama landbúnaðinum. Hvaðan er blaði þvf kom-
in sú speki? Eru það búskaparhyggindi Sigurðar,
sem blaðið byggir þessi meðmæli á eða hvað?
Eg þekki Sigurð þennan ekkert, en eg hefi séð
hann skrifa ósköpin öll í blöðin, en mér hefur
einlægt fundizt hann ekkert segja með öllu sínu
skrifi. Mér er sagt, að Sigurður þessi hafi verið til
skamms tíma eldrauður og ákafur heimastjórnar-
maður, en á meðmælum »ísafoldar« er hægt að
sjá, að maðurinn hefur afklæðst þeim búningi,
og er nú loksins — að minnsta kosti svona í svip-
inn búinn að ná landi í hinum pólitiska faðmi
hins »mæta« manns Bjarnar Jónssonar.
»ísafold« er títt-töluð á kosningabralli, sem
hún kallar vera hér í sýslunni. Blað þetta ætti
að skammast sfn fyrir, að minnast nokkurn skap-
aðan hlut á kosningar í þessu kjördæmi. Það er
sem sé alkunnugt af blaðinu sjálfu, að enginn
hefur lagt eins mikið kapp á, að afla einstökum
mönnum fylgis í þessu kjördæmi og þetta blað
hefur gert bæði leynt og ljóst. En allt fyrir
það er þó óvíst, að »ísafold« takist að stíga á
hálsinn á okkur öllum Arnesingum, því til eru
hér enn þá, sem betur fer menn, sem þora eð
hugsa og tala öðruvísi en eptir innblæstri »ísa-
fpldar«, enda væri þjóðin þá og illa komin, ef
hún léti öll beygjist undir hæla þeirra Bjarnar
Jónssonar og Einars »ágæta samverkamanns«.—
Það getur því vel skeð, að svo fari, að »ísa«
litla fái heim aptur til sín 1 hreiðrið af smark-
aðinum« blessaðan prestinn eða þá consúl-
entinn, eða hvað hann nú er kallaður á fína
málinu hinn kandídatinn hennar; það er líklega
rétta nafnið þetta, því hann er þó líklega ekki
hræða í varpi hvort eð er; gæti hann þákann-
ske komið upp mjólkurbúi fyrir eigin reikning á
næsta ári ög sýnt okkur svo verklegan hagn-
að af þeirri framkvæmd, .því »skrifunum hans«
trúum við hvort sem er ekki allir. Þau eru of
lausalopaleg til þess, og of mikill vaðallinn í þeim.
Að endingu mun eg að dæmi »ísafoldar«-
manna undirskrifa mig í þetta sinn
Karl í koti.
H.
Annar merkur maður í Árnessýslu ritar á
þessa leið 31. f. m.:
Nú líður bráðum að þeim tíma, að Árnes-
ingar eins og fleiri eiga að fara að kjósa þing-
mannsefni sín, og þyrftu þeir sjálfsagt ekki að
vera lengi í vafa um, hverja kjósa ætti, ef þeir
færu algerlega eptir ráðum »ísafoldar«, því það
opt er hún búin að tyggja upp og jagstaglast á
sínum miklu, góðu hæfileikamönnum, sem eru
Magnús prestur á Torfastöðum og Sigurður búfr.
frá Langholti. Því skal ekki neitað, að þeir eru
eflaust nýtir menn f sinni stöðu, en um þing-
mennskuhæfileika þeirra kunna fáir að dæma, þar
eð báðir eru óreyndir. Þó þykir sumum Sigurður
ekki sem stefnufastastur í hinu mikla stjórnarskrár-
máli, því í fyrra á þingmálafundinum í Hraun-
gerði fannst sumum hann tala algerlega á móti
valtýskunni, en einmitt þá kom hann með hana
í dularklæðum,’og auðvitað hefði »ísaf.« ekki
sett hann á »skrá« hjá sér, ef hann væri heima-
stjórnaj-maður, og auðvitað verður það helzt, sem
spillir fyrir Sig. að hann komist að fyrir þetta
kjördæmi, að »ísaf.« hampar honum svo mjög
framan í kjósendur hér, því að ráðum hennar
munu sárfáir fara, og fyrir óþarfa afskipti henn-
ar af kosningunum hér og óverðskuldaðar hnút-
ur, sem hún kastar að Símoni á Fossi o. fl. bæði
frá ýmsum fréttasnötum og eigin brjósti, mun
fækka kaupendum að þeirri stjórnardulu hér um
pláss, því fáar horbeljur hafa orðið eldri í Ár-
nessýslu en 16—18 vetra, hvað þá, ef þær eru
stritlur f tilbót.
Þegar eg les »ísaf.« um þessar mundir, dett-
ur mér opt í hug Þorgerður gamla á Hala, skap-
vargurinn mikli, því opt hafði hún tvo hvoptana
og talaði sittmeð hvorurn. Þá er »ísaf.« talar um
sína vildarmenn er lofið og hólið svo mikið um
þá, að þeir eiga að vera næstum því syndlausir
og flekklausir, en þá um mótstöðumenn henn-
ar er að ræða, hrúgar hún saman svo miklum
fúkyrðum, að slíkt sæmdi betur verstu götu-
strákum, en menntuðum mönnum, sem eiga að
vera.
Alþingiskosningar.
1.
Nú er komin frétt um kosningar í 2 kjör-
dæmum.
I Vestur-Skaptafellssýslu varkosinn
1. þ. m. Guðlaugur Guðmundsson sýsiu-
maður með rúmum 50 atkv. Dr. Jón Þorkelsson
(yngri) fékk að sögn 8 atkv. Aðrir ekki í kjöri.
I Mýrasýslu var kjörfundur haldinn 3.
þ. m. Kosningu hiaut Magnús Andrés-
son fyrv. prófastur á Gilsbakka með 87 atkv.
Séra Einar prófastur Friðgeirsson á Borg, er þar
var einnig í kjöri, fékk 32 atkv.
Bæði þessi kjördæmi hafa áður sent Valtý-
inga á þing, svo að því leyti hafá þeir ekkert
unnið við þessar kosningar. En atkvæðagreiðslu-
munurinn, einkum í Vestur-Skaptafellssýslu, er þð