Þjóðólfur - 19.06.1903, Blaðsíða 1

Þjóðólfur - 19.06.1903, Blaðsíða 1
55. árg. Reykjavík, föstudaginn 19. júní 1903. Æ 25. Muáéadi jfútbýaÚTv ÓYENJULEG K08TAB0Ð Þeir, sem gerast kaupendur að 55. árg. ÞJÓÐÓLFS frá 1. júlí næstkomandi, geta fengið síðari hluta þess árgangs til ársloka fyrir aðeins 2 krónur og auk þess í kaupbæti: tvö sögusöfn blaðsins sérprentuð (11. og 12. hepti) meö ágætum skemmtisögum. En borgun (2 kr.) verður að fylgja pöntuninni frá mönn- um, sem ritstjöra blaðsins eru ekki áður kunnir; áskriptin er jafnframt bindandi allt næsta ár (1904). OC Nýir kaupendur gefl sig fram sem fyrst. Alþingiskosningar. iii. í Snœfellsnessýslu kosinn: Lárus H. Bjarnason sýslumaður með 1 07 atkv. Einar Benediktsson málafærslum. fékk 31 atkv. í Vestur-tsafjarðarsýslu: Jóhannes Ólafsson póstafgr.maður á Dýrafirði með 80 atkv. Séra Sigurður Stefánsson í Vig- ur fékk 42 atkv. í Eyjafjarðarsýslu\ Klemens Jónsson sýslumaður með 362 atkv. og Hannes Hafstein sýslum. með 2 1 3 atkv. Stefán Stef- ánsson í Fagraskógi fékk 192 atkv. í Suður-Þingeyjarsýslu: Pétur Jónsson á Gautlöndum. Atkv.tala ófrétt. í Skagafjarðarsýslu: Ólafur Briem og Stefán Stefánsson kennari. Atkvæðatala ófrétt. í Strandasýslu'. Guðjón Guðlaugsson með 28 atkv. Jósep Jónsson á Mel- um fékk 20 atkv. í Vestur-Skaptafellssýslu: Guðlaugur Guðmundsson sýslumaður með 36 atkv. Aðrir ekki í kjöri. Er þá ófrétt um kosningar í 3 kjör- dæmum: Austur-Skaptafells-, Norður- Múla- og Norður-Þingeýjarsýslum. Erindreki ,hinna sameinuðu1, Allra síðasta sprengitilraunin. Eins og vænta mátti, hafa alþingiskosn- ingarnar í þetta sinn gengið svo hrapar- lega fyrir hinu sameinaða liði, Landvam- armönnum og Valtýingum, að Lv.menn fá ekki einn einasta fulltrúa á þing og Val- týingar verða heldur liðfærri og ver mennt- ir en á síðasta þingi. Það er þvt alls eng- in von um, að þessum litla minni hluta, þótt hann væri allur af vilja gerður, geti tekizt að ónýta stjórnarbótarmálið. Það er fyrirsjáanlegt, að það verður samþyfkt á þinginu óbreytt, eins og þingið skildi við það i fyrra. Og með því er svika- millu hinna sameinuðu til fulls sundrað. Menn skyldu ætla, að þessir herrar væru nú ráðþrota í því, að stytta stjórnarbótar- málinu aldur, eptir allar kosningahrakfar- irnar. En þeir eru ekki alveg af baki dottnir enn. Nú er það enn eina vonin þeirra, að ekki sé alveg fokið í öil skjól, að enn muni þeim ef til vill geta tekizt að hindra framgang málsins eða koma einhverjum glundroða 1 það, svo að þing- ið verði leyst upp enn að nýju og nýjar kosningar fari fram, því að þá vona þeir, veslings mennimir, að þeim geti ef til vill loksins tekizt að ná meiri hluta sinna manna á þing, svo að þeir geti ráðið for- lögum málsins. Til þess eru refarnir skornir, við það er nú verið að streitast í líf og blóð að vinna tlma, til þess að þá verði greiðara að sundraöllu og villa þjóð- inni sjónir, svo að hún viti ekki sitt rjúkandi ráð, og láti blekkjast af æsingum, ofstopa og hrópyrðum til þess að kasta nú á glæ öllu því, sem áunnizt hefur i 20 ára langri stjórnarbótarbaráttu. Þá væri þessum „föð- urlandsvinum“(!) skemmt, þá hefðu þeir náð takmarkinu, sem þeir hafa nú verið að berjast við undir forustu Valtýs síð- an 1897: að hafa annaðhvort alla æztu stjórn landsins í Höfn eða enga stjórnar- breytingu ella. Til þess að ná þessu göfuga(!) mark- miði, var gerður út nú með „Laura" er- indreki á fund ráðherrans, sendur að sögn á kostnað valtýska kosningarsjóðsins, sem kvað ekki vera þurausinn. Þessi erind- reki var dubbaður upp af örtáum Valtý- ingum hér 1 bæ 1 samráði við Landvarn- armenn, en för hans var haldið fremur leýndri, því að óráðlegt þótti, að mikið vitnaðist um þetta ráðabrugg löngu áður. Þessi nýi sendiherra var „þrífallinn" J) Landvarnárkandídat hér í Reykjavík, Jón 1) Það á líklega að verða erindrekanum til meðmæla hjá ráðherranum, að honum hefur þrisvar sinnum t röð verið hafnað til yfirdómari Jensson. Honum var auðvit- að bezt treystandi til að túlka mál hinna sameinuðu við ráðherrann. Og kvað hann hafa farið með 1 vasanum ýmsar fyrirspurnir til Albertis, undirskrifaðar af „fimminu fræga“ eða þess ígildi, sem get- ið hefur sér svo mikinn orðstír fyrir af- skipti sín af stjórnarbótarmálinu. Ein- hverjir fleiri nánustu vinir „fimmsins" hafa eflaust skrifað undir þessar fyrirspurnir, sem „erindrekinn" eins og þeir, sem sendu hann vita, hvers efnis voru. En hvernig, sem þeim hefur verið háttað, þá virðist það vera í meira lagi barnalegt, ef menn- irnir vonast eptir nokkrum árangri þeim í vil með svona lagaðri „forsendingu". Það má geta nærri, hvort ráðherrann tek- ur nokkuð til greina erindisbréf manns, sem sendur er af mjög fámennri klíku hér í bænum, sem ekki getur sætt sig við kosningaúrslitin, eða dóm þann, sem þjóð- in með kosningunni hefur lagt á flokk þeirra. Að áfrýja slíkum dómi til ráð- herrans og leita ef til vill aðstoðar hægri- manna til að fá hann ónýttan, er ekki að eins fávíslegt, heldur furðu djarft ogharla óviðurkvæmilegt atferli gagnvart þjóðinni, gagnvart jafn-eindregnum úrskurði, sem hún nú hefur fellt yfir hinum sameinuðu Landvarnarmönnum og Valtýingum. Það er sannarlega tími til kominn að fullnægja dauðadómi þjóðarinnar yfir valtýskunni. Það væri stórt þjóðarböl, að þurfa að dragnast með hana lengur. En sem bet- ur fer, er sjálfsagt ekki hætt við því, hvem- ig sem forsprakkar þessarar óþjóðlegu þjóðmálastefnu sprikla og spreyta sig úr þessu. Flestir muna víst eptir ósköpunum, sem á gengu 1 valtýska liðinu haustið 1901, þá er Hannes Hafstein var sendur á fund stjórnarinnar fyrir hönd heimastjórnar- flokksins eptir afreksverk Valtýinga þá á þinginu. Þá ætluðu öll valtýsku blöðin að rifna yfir þeirri óhæfu og töldu sendiför- ina fjörráð við þing og þjóð, og þó var H. H. sendur af þ i n g flokki, sem að eins var í eins atkvæðis minni hluta, sendur til að reyna að ráða bót á hinu margumtal- aða glapræði meiri hlutans og reyna að fá stjórnina inn í landið. En nú er auðvitað þessi sendiför Jóns Jenssson- ar sjálfsögð og réttmæt hjá þessum sömu blöðum, þótt þessi erindreki fari að eins fyrir hönd 2—3 þingmanna og örfárra ut- anþingmanna í þeim erindagerðum að hnekkja þeirri stjórnarbót, sem þingið með öllum atkvæðum hefur einu sinni samþykkt, og allir nýkosnu fulltrúarnir nú hafa heitið að samþykkja til fullnaðar. Hér virðist þvl vera harla ólíku saman að jafna. Og hverjir eru það svo, sem hafa sent þenn- an Landvarnar-erindreka ? Það eru sömu mennirnir, sem dæmt hafa Landvarnar- firruna heimsku eina og fávíslega sér- kreddu, menn, sem opinberlega hafa lát- ið í Ijósi, að enginn fulltrúi ætti eða mætti kosninga í höfuðstað landsins. En samt tekur prófasturinn í Görðum, séra Jens Páls- son, honum fram, þvf að hann hefur fallið fjórum sinnum(!) við þrennar kosningar hvað eptir annað. Og hefðu Valtýingar því heldur átt að senda til ráðherrans þetta sýn- ishorn af hinum frægasta „Dumpekandídat" flokksins. vera nú á þingi, sem aðhylltist þessa „sér- kreddu", nema erindrekinn einn, sem því miður féll En nú er hann sendur út af örkinni til að reyna að sundra stjórnar- bótarmálinu, einmitt vegna þessarar sér- kreddu eða með stuðningi af henni. Mikil er samkvæmnin! Eða þá sam- vizkusemin? Af kjörfundinum á ísafirði. Fundurinn var alveg nýsettur, er mig bar þar að, og var hann haldinn 1 þing- húsi bæjarins. Það var troðfullt af fólki, en innst var afgirt svæði. Kjörstjórnin sat þar fyrir miðjum borðum, og var kjör- stjóri að lesa upp kjörþingssetninguna. Auk þeirra voru þrír aðrir fyrir innan á þessu umgirta svæði. Til vinstri handar við kjörstjórnina sat maður liðlegur og góðlegur álitum, og var mér sagt, að það væri Árni kaupm. Sveinsson, sem heima- stjórnarmenn höfðu „stillt upp“ á slðasta augnabliki, til þess að þeir, sem á fund- inn kynnu að mæta, gætu kastað atkvæð- um sínum á einhvern. Til vinstri handar gat að líta tvo menn, ekki voru þeirneitt nettir í fasi eða framkomu, heldur svo ferlegir álitum, að ekki var hægt að segja, hvor af öðrum bar. Báðir voru þeir hinir vígalegustu, og hugði eg það vera þá fóstbræðurna, Bessastaðagoðann og Vigurklerkinn. F.n sfðar var eg upplýstur um það, að síðari tilgátan var röng, því Vigur-klerkurinn hafði nú þokað fyrir Skúla og lá fram á „gráturnar", en sá sem stóð við hlið Skúla, kvað heita Gísli Hjálm- arsson. Kvað hann líkjast Skúla í fleiru en prúðmannlegri framgöngu, og þá sér- staklega í því, að hann álítur sjálfan sig hinn mesta þjóðmálaskörung og þing- mennskugarp. En hann hefur ekki haft neinn „Þjóðvilja" til þess að innprenta öðrum þetta álit eins og Sk. Th., því ellá myndi hann manna líklegastur til að vinna kjósendur undan Skúla. Enda heyrði eg til þess tekið, að Gísli hefði engu síður verið málhreyfinn og gert „lukku" á þing- málafundi í Bolungarvík, en sjálft þing- mannsefnið. Svo byrjuðu ræðurnar. Tóku þar fyrstir til máls Árni kaupm. Sveinsson og svo meðmælendur hans, Jón Laxdal verzlunar- stj. og Kristján H. Jónsson ritstjóri. Komu þeir eitthvað lítilsháttar við kaun Skúla og Valtýinga, enda sveið honum svo, að hann sat hljóður, þar til Vigurklerkurinn hafði borið smyrsl á sárin. Hressti hann sig þá upp, og fór að skýra frá framkomu sinni í stjórnarskrármálinu. 'og þóttist hann 1 fyrstu aldrei hafa breytt stefnu að neinu leyti. En eptir nokkrar umræður varð hann þó að meðganga kúvendingu sína á þinginu 1897. Var það eptirtektavert á fundi þessum, að þegar andmælendur Skúla tóku til máls, varð ætíð hinn mesti gauragangur um salinn, og heyrðist varla til ræðumanna fyrir klaufnasparkinu og kvarnahringlinu í liði Skúla, og er það makalaust, að slíkt skrílsæði skuli viðgang- ast á kjörfundum eða öðrum fundum, þar sem ræða ber mál þjóðarinnar með rök- semdum og stillingu. Það væri engin van- þörf á, að leggja hegningu við, og hafa

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.