Þjóðólfur - 16.07.1909, Síða 2

ÞJOÐOLFUR.
116
hittist það óheppilega á, Satnsöngur var
haldinn fyrir þá t Bárubúð af söngflokki
Sigfúsar Einarssonar og veðreiðar voru
að nafninu til haldnar á Melununt, en
þær voru 1 hinu mesta ólagi, og hafa þó
opt áður lélegar verið. Ef til vill hefur
veðrið nú átt nokkum þátt í, að þær
voru upp á sitt aumasta, en'naumast að
öllu leyti. Þessa ómyndar-sýningu þar
suður á Melunum fyrir útlenda ferða-
menn ætti helzt að leggja aiveg niður
eptirleiðis, ef hún getur ekki farið ögn
betur úr hendi en nú átti sér stað.
Melstari Karl Kttchler
frá Varel í Oldenburg kom hingað nú
með >Lauru« og ferðast vestur á Snæ-
fellsnes, eins og áður hefur verið getið
um hér í blaðinu. Hann ráðgerir að fara
héðan aptur 31. þ. m., hefur ekki leyfi
lengri tíma frá skólakennarastörfum sín-
um.
GufuskipiS „Flora“
kom hingað frá Noregi norðan og vest-
an um Iand 12. þ. m., með allmarga far-
þega; þar á meðal voru frú Anna Step-
hensen frá Akureyri, Þorvaldur Jónsson
læknir á ísafirði og Guðm. Bergsson póst-
afgreiðslumaður. Ennfremur kom Bene-
dikt Sveinsson alþm, er haldið hafði (5)
leiðarþing með kjósendum sínum í Norð-
ur-Þingeyjarsýslu og frá Akureyri Pétur
Brynjólfsson Ijósmyndari, er skroppið hafði
héðan snöggva ferð norður þangað.
Mannalát.
Hinn 1. þ. m. andaðist í svefni séra
Éyjólfur Jónsson í Árnesi á
Ströndum, á 68. aldursári. Hann var
fæddur á Eyri við Skutulsfjörð 25. nóv.
1841 og voru foreldrar hans Jón gull-
smiður Þórðarson frá Kjarna Pálssonar,
einn hinna mörgu og kynsælu Kjarna-
systkina, og kona hans Þóra Katrín Eyj-
ólfsdóttir prests á’Eyri í Skutulsflrði (f
1862) Kolbeinssonar prests í Miðdal Þor-
steinssonar. Bar séra Eyjólfur Jónsson
nafn afa síns og mun hafa alizt upp að
mestu hjá honum, en lærði fyrst eitt
ár undir skóla hjá séra Guðmundi Einars-
syni á Kvennabrekku, en svo 2 vetur hjá
frænda sínum Halldóri Kr. Friðrikssyni
yfirkennara, er"mun hafa styrkt hann til
skólanáms. 1854 gekk hann í lærða skól-
ann og var útskrifaður þaðan 1860 með
2. einkunn, en tók embættispróf á presta-
skólanum 1862, einnig með 2. einknnn.
Eptir það var hann við barnakennslu,
fyrst hjá séra Páli Matthíesen í Hjarð-
arholti (1862—63), síðan hjá Skúla Thor-
arensen lækni á Móeiðarhvoli (63—64)
og síðast hjá séra Þórarni prófasti Böð-
varssyni í Vatnsfirði (64—65). Vorið 1865
var honum veitt Kirkjubólsþing, ásamt
Stað á Snæfjallaströnd og vígður þangað
16. júlí s. á. af Helga biskupi. Þjónaði
hann því prestakalli samfleytt 17 ár, og
bjó þá á lénsjörðinni Melgraseyri. 1880
voru honum veitt Selvogsþing, en fór
þangað ekki og fékk leyfi til að vera kyr
vestra, en 1882 fékk hann Mosfell í
Grímsnesi og 1884 Árnes í Trékyllisvík.
Hánn var nýbúinn að segja af sér prest-
skap, er hann lézt, hafði fengið hjarta-
slag fyrir 8 árum og var þá að dauða
kominn, en hresstist þó aptur furðanlega,
svo að hann gat gert prestsverk. Slðustu
árin (sfðan 1904) hafði hann Böðvar son
sinn fyrir aðstoðarprest. Séra Eyjólfur
var kvæntur Elínu Elizabetu, dóttur séra
Björns Jónssonar, er síðast var prestur að
Stokkseyri (f 1866). Er hún látin fyrir
nokkrum árum. Þau áttu saman 8 börn
og önduðust 3 ung, en 5 eru á lífi: Eyj-
ólfur Kolbeins prestur á Melstað, Böðvar
aðstoðarprestur í Árnesi, Jón gullsmiður
á ísafirði, Þórunn kona Marinó Hafsteins
fyrv. sýslumanns í Strandrsýslu, og Hall-
dóra Kristín Leópoldína ógipt. — Séra
Eyjólfur var ágætúr kennimaður og hinn
skörulegasti f allri framgöngu, mjög vel
látinn af sóknarfólki sfnu og sæmdar-
maður í (hvívetna. j
I________
I
Hinn 3. þ. m. andaðist [S k ú 1 i Þ o r-
varðarson í Austurey í Laugardal á
78, aldursári, fæddur á Breiðabólsstað í
Vesturhópi 31. okt. 1831, sonur séra Þor-
varðar Jónssonar, er síðast var prestur að
Kirkjubæjarklaustri (-(- 1869) og 1, konu
hans, Önnu Skúladóttur stúdents á Stóru-
borg Þórðarsonar. Skúli heit. bjó all-
lengi undir Eýjafjöllum á Miðgrund og
Fitjarmýri, en flutti síðan (1884) að Berg-
hyl í Hrunamannahreppi, bjó þar 19 ár,
og þaðan (1903) að Austurey 1 Laugardal,
en hætti búskap fyrir 3 árum, enda far-
inn að heilsu upp á sfðkastið. Hann sat
á þingtinum 1881, 83 og 85 sem 2. þm.
Rangæinga og á þingunum 1886, 87, 89
og 91 sem 2. þm. Árnesinga. Hann var
allvel greindur maður, vandaður, stilltur
og hóglátur, enginn atkvæðamaður á þingi,
en gætinn og tillögugóður. Hann var
lengi hreppstjóri og hreppsnefndaroddviti
og gengdi þeim störfum með alúð og
samvizkusemi. Hann var kvæntur Elínu
Helgadóttur bónda á Steinum undir Eyja-
fjöllum Guðmundssonar, og andaðist hún
15. nóv. 1907. Af n börnum þeirra
lifa að eins 3: Skúli bóndi í Austurey,
Anna, kona Högna Ketilssonar í Kefla-
vík, og Helga, kona Oddleifs bónda Jóns-
sonar í Langholtskoti í Ytrihrepp.
I Kaupmannahöfn lézt fyrir skömmu
Símon Sigurður Alexíusson
fyrrum kaupmaður á Isafirði, kominn á
áttræðisaldur, bróðir Lúðvígs Alexfusson-
ar steinsmiðs í Rvík.
Slysfarir.
Seint í f. m. drukknaði Sighvatur
G í s 1 a s o n snikkari frá Reykjavík í
kíl úr Lagarfljóti, rétt fyrir neðan Valla-
nes. Hafði hann ásamt 2 öðrum mönn-
um verið að lauga sig í kílnum, og voru
þeir allir vel syndir, en allt í einu kall-
aði Sighvatur á hjálp, og sagðist vera að
sökkva, og áður en hinir náðu til hans,
sökk hann og kom eigi upp aftur. Köf-
uðu þeir þá strax á eftir Sighvati, en
tókst eigi að ná honum Upp fyr en eptir
'/4 kl.stundur, því hann hafði lent niður
í mjóa, djúpa rennu í kílnum. Læknir,
er skoðaði líkið á eptir, kvað hafa sagt,
að maðurinn muni hafa fengið slag og
dáið þegar. Sighvatur var 26áragamall.
Aðfaranóttina 3. þ. m. andaðist S t e f-
án Jónasson skósmiður á Seyðisfirði.
Hann hafði daginn áður verið að salta
fisk í lestarrúmi fiskiskipsins »ísafold« og
festi hálsklút sinn á ás þeim, er gengur
frá mótornum fram í gangspilið, og vafð-
ist klúturinn utan um ásinn, þar til kiút-
urinn slitnaði, og komst Stefán með veik-
um mætti upp á þilfar, en varð strax að
leggjast fyrir og andaðist fáum klukku-
stundum sfðar. Skipið var langt úti í
hafi, er slysið bar að höndum. — Stefán
Jónasson var-ættaður af Tjörnesi, en hafði
stundað skósmíðaiðn bæði hér á landi og
í Noregi. Á Seyðisfirði hafði hann dval-
ið 5 ára tíma og unnið að skósmíði á
vetrum, en sjómennsku á sumrin. Hann
var dugnaðarmaður, stiltur og snyrtilegur
í framgöngu, glaðvær og skemmtinn í við-
ræðu, vænn maður og vel látinn af öll-
um, er kynntust honum. Hann var rúm-
lega þrítugur að aldri; hann lætur eptir
sig ekkju og 3 börn, segir »Austri«, er
skýrir frá slysförum þessum.
„Sterling“ (kapt. E. Nielsen)
kom hingað í fyrra kvöld með 65 far-
þega, þar á méðal var H. Bryde stór-
kaupmaður, Ludvig Andersen klæðskeri,
S, Goos, konsúlsfrú Ágústa Thomsen með
2 syni þeirra hjóna, Haraldur, Ólafur
cand. agr, og frk. [Guðlaug, börn sýslu-
mannshjónanna í Kaldaðarnesi, frk. Anna
Tborarensen, Ragnheiður Þorsteinsdóttir
(Tómassonar) og Þuríður Sigurðardóttir.
Ennfremur nokkrir enskir og þýzkir ferða-
menn.
Þá komu með skipinu 43 Danir, karl-
ar og konur, í skemmtiferð, er blaðið
»Pólitiken« hefur stofnað til og annazt
um, og er rithöfundurinn Martein Ander-
sen-Nexö aðalleiðtogi fararinnar fyrir
»Politikens« hönd. Meðal þessara dönsku
ferðamanna, sem bæði eru frá Kaup-
mannahöfn, eyjunum og Jótlandi, eru:
J. Christiansen læknir með frú, Biering
læknir með frú. Hvass yfirréttarmálafærslu-
maður með frú, F. A. Thiele verksmiðju-
eigandi, Th. Holm dr. med., A. Rahlff
dr., A. Jensen málfærslumaður, Hinding
umsjónarmaður, Lund kaupmaður, Billy
Jacobsen listaverkasali, Hedegaard kap-
teinn, Oldager málafærslumaður, Schultz
forstjóri, Hartmann dr., Christensen júst-
isráð o. s. frv.
Skemmtiför til ViOeyjar.
Hlutafélagið P. J. Thorsteinsson & Co.,
eigandi Viðeyjar, bauð í gær danska
ferðamannahópnum og fjölda bæjarbúa
pt í eyna til að skoða hana og mann-
virki þau, er félagið hefur þar gera látið.
Var farið með flóabátnum »Ingólfi« og
lagt að stórskipabryggju félagsins á aust-
urodda eyjarinnar. Einn af forstjórum
félagsins, Nielsen kommandör, lýsti fram-
kvæmdum þess og fyrirætlunum fyrir
boðsgestunum, og var því næst skoðað
fiskþvottarhúsið o. fl.. gengið síðan heim
til bæjar, alllangan spöl, eptir lögðum
vegi og litast um þar heima fyrir. Að
löknum kaffiveitingum var gengið upp á
túnhólinn vestur frá bænum og er það-
an hið bezta útsýni í allar áttir. Áður
en lagt var af stað heimleiðis var gest-
unum veitt kampavín, og hélt þá Nielsen
aptur ræðu um íslenzkar afurðir o. fl.
Hvass yfirréttarmálafærslumaður mælti
fyrir minni Islands og þakkaði eyjareig-
endum viðtökurnar fyrir hönd dönsku ferða-
mannanna, en D. Thomsen konsúll þakkaði
fyrir hönd reykvísku boðsgestanna. Það
spillti nokkuð skemmtun þessari, að veð-
ur var allhvasst og fremur hryssingslegt,
en þó úrkomulaust að mestu meðan stað-
ið var við í eyjunni. — Er leitt, að þessi
fagra ey og veglega höfðingjasetur þeirra
Skúla fógeta, Ólafs stiptamtmanns og
Magnúsar konferenzráðs, skuli nú úreign
íslenzkra manna gengin að mestu eða öllu
leyti, að minnsta kosti um sinn, og ef til
vill að fullu og öllu.
Skemmtisamkomu
hélt Ungmennafélagið »Tindastóll« á
Sauðárkróki 4, þ. m. að viðstöddum fjölda
manns. Ræður héldu : Árni próf. Björns-
son: Sigurður Siguiðsson skólastjóri, Jón-
as Björnsson frá Veðramóti og Brynleifur
Tobíasson frá Geldingaholti. — Þar voru
kappreiðar, gllmur, sund o. fl., og þótti
skemmtunin mjög góð.
Ræktunarfélag Norðurlands
hélt aðalfund sinn á Sauðárkróki 2. og
3. þ. m.
Fyrirmyndar ungmennafélag
í islenzkri sveit.
Fyrirlestur, haldinn að Fellsmúla á bngmenna-
fálag88amkomu 6/, ’09 af Óf. V.
Eg hef verið beðinn að segja eitthvað
við þetta tækifæri, og veitt ádrátt um
það. Þess vegna verð eg nú að láta það
eitthvað heita. Og n a f n i ð skal ekkí
vanta á þennan lestur. Eg læt hann
heita. Fyrirmyndar ungmenna-
félag 1 íslenzkri sveit, elskað'
og virt og blessað af samtíð og
f r a m t í ð. Annað mál er það, hvort
eða hversu mér tekst að skapa í nuga
mér og skýra fyrir öðrum þá félagshug-
mynd, sem felst í þessu nafni, eða lýsa
því rétt, hvílíkt það ungmennafélag á og
þarf að vera, og hvað að gera, sem ekki
kafnar undir slíku nafni.
En þetta langar mig þó til að gera.
Og þó að sú mynd, sem eg nú dreg upp
í flýti, verði ófullkomin, og skýring mín,
ef til vill ónóg, þá óska eg innilega, að
sú mynd mætti verða að einhverju leyti
til fyrirmyndar fyrir þig, kæra ungmenna-
félag, þú, sem einnig heitir svo veglegu
nafni: Landvörn Landmannasveitar.
Og jeg geri mér því meiri og betri von
um þetta, sem eg veit um suma yðar, og
tel víst um yður alla, að þér viljið, að
yður beint langar til, að bera veg-
legt nafn með rentu, og að félag yðar
megi kallast og vera eða verða: Fyrir-
myndar ungmennafélag 1 Islenzkri sveit,
elskað og virt og blessað af samtíð og
framtíð.
Þér Iofuðuð mér, sem öðrum, nýlega
að heyra fyrirlestur, sem haldinn var fyrir
yður fyrir skömmu; og yður og öllum
þótti hann góður. Hann átti og á það
líka skilið. Hann var og er mjög fögur
og innileg og hollráð hvöt til yðar um,
að keppa að því takmarki og ná þeim
tilgangi, sem öll ungmennafélög eiga og
þurfa, og vilja líka setja sér, og sem
sjálft nafnið á félagi yðar, nafnið Land-
vörn, einnig heimtar.
En þá er nú samt eptir að vita og
sjá, skilja og kannast við, hvernig og
með hverju slík félög eiga að ná og geta
náð takmarki sínu og tilgangi.
Það kann opt að vera vandi að sjá,
hvað bezt á við. En yfirleitt fer það,
sem gera má og gera ber, aðallega eptir
eðli og ástæðum hvers félagssvæðis.
Og þá verður og hér aðallega að miða
við sérstakt eðli, sérstakar þarfir og ástæð-
ur sveitarinnar okkar.
Eg hygg, að í flestum s/eitum uppi í
okkar einkennilega landi eigi svipað við;
og því ætla eg nú að reyna að sýna fram
á, hvernig ungmennafélag 1 íslenzkri sveit
þarf að vera, og hvað helzt og fremst að
gera, til þess að það nái þar sínu háa
takmarki og sínum fagra og göfuga til-
gangi. Og þá ungmennafélagið okkar
einnig, ungmennafélagið Landvörn.
Allt ramíslenzkt, gott og gagnlegt, allt
hið bezta og farsællegasta fyrir líkama
og sál, sem til hefur verið og til er að<
fornu og nýju í íslenzkum hugum og.
hjörtum, í íslenzkum háttum og högum
allt, sem græðir og prýðir íslenzka elsk-
aða föður- og móðurlandið, allt sem upp-
byggir og upphefur og blessar íslenzku
h e i m i 1 i n, íslenzku sveitirnar, sýslurnar
°g þjóðina alla — allt þetta er takmarkið
Og tilgangurinn.
En hvernig á að ná þessu takmarki og
þessum tilgangi?
Eg ætla nú að reyna að sýna það með
því, að draga upp og sýna dálitla mynd
af ungmennafélagi, sem eg geri mér í
hugarlund að nái þessu takmarki og þess-
um tilgangi.
Fyrsta skilyrðið, inntökuskilyrðið í fé-
lagið, er auðvitað það, að einn og sér-
hver, sem í það gengur, komi inn 1 fé--
lagið með takmark og tilgang félagsins.
alvarlega og einlæglega fy.rir augum, og
vilji og ætli sjálfur fúslega að vinna, og,
styrkja félaga sína og aðra til að vinna
að hinum góðu og göfugu verkefnum og.
málefnum félagsins. Komi eða komizt.
einhver inn með öðru innræti og sýni
þar gagnstæða viðleitni, þá reyna hinir,,