Þjóðólfur - 07.07.1911, Page 3

ÞJ OÐOLFUR.
99
Helgason, skólastjóri sr. Magnús Helga-
son, fríkirkjuprestur Ól. Ólafsson og præp.
hon. Jóhann Þorsteinsson. Seinni daginn
kom sr. Ófeigur Vigfússon á fundinn.
Biskup lagði til, að prestastefnan sendi
slmkveðju kirkjuþingi Vestur-Islendinga,
og var það samþykt í einu hljóði og
framkvæmt.
Daginn eftir kom símkveðja frá kirkju-
þinginu. Hófust báðir fundirnir sama
daginn.
Þá mintist biskup nokkurra látinna
starfsmanna kirkjunnar og nokkurra kirkju-
legra atburða frá síðustu prestastefnu.
Þá lagði biskup fram skýrslu um upp-
gjafapresta og prestaekkjur og tillögu um
úthlutun synodusfjár. Tillaga biskups um
úthlutun fjárins var samþykt óbreytt.
Um nýjar og auknar upplýsingar, varð-
andi hag prestaekkna urðu nokkrar um-
ræður. Biskupi falin framkvæmd þess
rnáls.
Biskup las upp erindi frá prestsekkju
Guðrúnu Björnsdóttur um uppbót eftir-
launa fyrir umliðin ár. Tillaga um að
mæla með erindinu, náði ekki fram að
ganga.
Að þvf er Prestaekknasjóð og aðra
sjóði snertir undir umsjón biskups, vísaði
biskup til Stjórnartíðindanna. Araði vel
fyrir Prestaekknasjóðinn, 400 kr. gjöf frá
frú Kristfnu heitinni Krabbe, og tillög
presta almenn, sjóðurinn aukist um 900
kr. umliðið ár, og vex mun meira þetta
ár.
Biskup mintist á kirkjuþingsmálið og
tillögur synodusar að undanförnu um það;
gaf skýrslu um sínar aðgerðir í því máli,
ennfremur í málinu um undirbúnings-
mentun presta og breyting á sóknargjalda-
lögunum og prestakallaskipunarlögunum.
Mintist á lagabreyting um aldursröð
presta o. fl.
Þá lagði biskup fram messu- og altaris-
gönguskýrslu fyrir 1908 og 1909, og að
miklu leyti fyrir 1910, til athugunar.
Jafnframt lagði hann fram yfirlit yfir hag
kirkna. Almenn yfirlitsskýrsla væri fyrir-
huguð, miðuð við árslok 1910, og yrði
þá væntanlega prentuð í Stjórnartíðind-
unum.
K r i s t i n d ó nrs f r æ ð s 1 a barna:
Sr. Magnús Helgason flutti erindi síðari
hluta dags um það mál. Urðu miklar
umræður um það meðan dagur entist.
Að morgni hins 24., hálfri stundu fyrir
dagmál, var aftur haldið fram þeim um-
ræðum og loks samþyktar svolátandi til-
lögur í e. hlj.:
»Synodus álítur, að við kristindóms-
fræðslu í barnaskólum eigi einkum að
kenna ítarlegar biblíusögur, svo og
trúarjátninguna og sálma.
Synodus beinir þeirri áskorun til
biskups, að gangast fyrir þVf, að nýjar
biblíusögur verði samdar sem fyrst.
Synodus skorar á presta og söfnuði
landsins að taka kristindómsfraeðslu
barna til rækilegrar íhugunar á safnaða
°g héraðafundum«.
Hugvekjusafnið og Sálma-
bókarviðbætir: Ekkert bættist af
hugvekjum, en nyrðra mundi töluvert
unnið að safni f Sálmabókarviðbæti, og
komln Itarleg sálmaskrá frá sr. Bjarna
Þorsteinssyni á Siglufirði, sem biskup ráð-
stafar til nefndarmanna hér syðra (sr.
Gísli Skúlason, sr. Kristinn Daníelsson).
Kirkja og skóli undir sama
þ a k i. Biskup skýrði frá þeirri nýjung,
að f sumar yrði reist kirkja með skóla
og samkomuhúsi sveitarinnar a neðra
gólfi. Reisir Bjarnarnessöfnuður og verð-
ur einkar myndarleg steinkirkja. Bjarnar-
neskirkja er vel efnuð og á hún eða söfn-
uðurinn húsið alt, en sveitin geldur leigu
aí sínum afnotum hússins. Nokkrar um-
ræður urðu um þetta, og gerði presta-
stefnan góðan róm að þessari nýjung.
Skilnaðarkjörin frá sjónarmiði
kirkjunnar. Biskup flutti erindi um það
mál, svo sem auglýst hafði verið. Tími
vanst eigi til umræðu, en erindið kemur
í Kirkjublaðinu.
Synodusprestar hlýddu síðan á fyrir-
lestur hjá lektor Aage Meyer Benedictsen
um Jerúsalem og Gyðingaland, og var
það hin besta skemtun og fróðleikur
mikill.
Kirkjugarðar. Biskup flutti er-
indi um hirðing heirra og nauðsynina á
að útvega þeim fastar tekjur með því að
taka upp legkaupið gamla í einhverri
mynd. Eftir dálitlar umræður lýsti presta-
stefnan því yflr:
að ástæða væri til að endurskoða lög
um kirkjugarða, útvega kirkjugörðunum
tekjur og varðveita minnismerki.
Textaraðirnar í Helgisiða-
bókinni. Rétt var það talið, að bisk-
up legði fyrir presta landsins að lesa af
stól og prédika nú næsta kirkjuár út af
annari tekstaröðinni, næsta kirkjuárið þar
á eftir farið með hina 3., og svo byrjað
aftur á hinni fyrstu, eða gömlu texta-
röðinni. Gömlu guðspjallatextarnir áfram,
einu textarnir, sem með er farið frá altari.
Óskert væri hið gamla frelsi um sjálfvaida
texta.
Vikið var að því, að fram kynnu að
koma einhverjar misfellur á textavalinu
nýja, t. d. bent á, að öll væri það sama
sagan úr tveim guðspjöllum í 3. texta-
röðinni á sunnud. í föstuinngang og 2.
sunnud. í föstu.
Friðþægingarlærdómur kirkj-
unnar. Sr. Jón Helgason flutti fyrir-
lestur um það efni. Umræður gátu eigi
orðið nema litlar tímans vegna.
Kirkjufyrirlestrarnir voru bæði
kvöldin, kl. 9 í dómkirkjunni, meðan
prestastefnan stóð yfir. Fyrra kveldið
flutti sr. Friðrik J. Bergmann erindi um
endurnýjun kirkjunnar og seinna
kveldið sr. Haraldur Nfelsson um u p p -
risutrúna í Biblfunni. Nokkrar
umræður út af fyrirlestrunum bæði kveldin,
og var vel sótt kirkjan.
Tfminn sem prestastefnunni var ætl-
aður reyndiát of stuttur að þessu sinni.
Var þó áframhaldið gott. Ymsu varð
eigi hreyft tfmans vegna og umræðurnar
ýmist styttust eða féllu alveg niður.
»Betur undum við áÞingvöllum«, sögðu
ýmsir.
(»N. Kbl.«).
héldu Mýramenn við Norðurárbrú 24.
þ. m. Voru þar saman komnir um
1500 manns. Klemens Jónsson land-
ritari vígði brúna með snjallri ræðu,
°g gekk sfðan allur mannfjöldinn í
skrúðgöngu yfir hana með hornaflokk-
inn reikvíkska (Hallgr. Þorsteinsson) í
broddi fylkingar. Síðan var gengið
til þjóðhátíðarsvæðisins, og voru ræðu-
höld, veitingar, kappreiðar, glímur, og
dans stíginn eftir hornablæstri fram á
nótt. byrir minni Jóns Sigurðssonar
talaði Magnús próf. Andrésson, langt
erindi og vel flutt; þá talaði Jón Sig-
urðsson alþm. fyrir minni héraðsins,
og var sú ræða hin snjallasta. Enn
töluðu Jóhann Eyjólfsson fyrir minni
íslands og síra Gísli Einarsson fyrir
minni landbúnaðarins. Við kappreið-
arnar hlaut 1. verðlaun rauðskjóttur
hestur Davíðs á Arnbjarnarlæk; 2.
verðl. fékk hestur Jóns í Galtarholti,
og 3. verðl. hestur Jóns á Valbjarnar-
völlum; mæltu þó sumir, að fljótasta
hestinn á mótinu hefði átt Runólfur
í Norðtungu, en hann hafði tekið
gönuhlaup eitthvert í eitt sinnið, er
reynt var, og fékk því ekki verðlaun.
Fyrir glímur voru veitt þrenn verð-
laun, og lentu þau öll hjá utanhéraðs-
mönnum; en sagt var, að það ætluðu
þeir Mýramenn ekki að láta sig henda
oftar. Öll hátíðin fór hið besta fram,
enda veður hið fegursta, þó hvast
nokkuð á austan. Ingólfur fór auka-
ferð til Borgarness vegna hátíðarinnar,
og með honum hátt á 2. hundrað
manns héðan.
—n.
Fréttir frá útlöndum.
Xtretland. Árleg útgjöld stór-
veldanna aukast gífurlega og veldur
því einna mest keppni þeirra í her-
búnaði; á fjárlögum Bretlands fyrir
árin 1911—12 er gert ráð fyrir, að út-
gjöldin nemi 181,2 millj. pund sterl-
ing en tekjur eru áætlaðar 181,7 millj.
Stjórnin hefur látið í Ijósi, að ómögu-
legt sje að halda áfram aukningu flot-
ans, eins og verið hefur síðustu ár.
Fagrar vonir hafa þróast í brjóstum
margra við þá friðaröldu, er gengið
hefur frá Bandaríkjunum til Englands,
en til eru þeir sem ekki búast við
miklu.
Á ráðstefnu þeirri, er verið hefur f
Lundúnum, meðal forsætisráðherra og
annara fulltrúa frá bresku nýlendunum,
hafa ýms sameiginleg rfkismál verið
rædd. Hluttaka nýlendanna í hervörn-
inni var þar til umræðu og er látið
vel af samkomulagi; getur þetta orðið
Bretum til mikils fjárhagsléttis. Einn
fulltrúanna var Andreu Ficher forsæt-
isráðherra í Ástralíu. Hann fluttist
þangað laust fyrir 1880; áður var
hann óbreyttur námuverkamaður á
Englandi, en sakir mótþróa, er hann
sýndi stjórn verkamannafélagsins, var
hann settur á svarta listann (sviftur
atvinnu þar f landi) og átti því eigi
annars úrkosta en að fara af landi
burt. Nú er hann, eins og fyr er sagt,
forsætisráðherra í Ástralíu.
I'rakkland. Ráðaneyti Monis
er sagt heldur valt í sessi, veldur því
hvorutveggja, kampavínsdeilan mikla
(einu héraði hefur verið gefinn einka-
réttur til þess að láta vín þau, er það
framleiðir, bera kampavfnsnafnið) og
afskifti stjórnarinnar af óeirðunum í
Marokko. Ef stjórnarskifti verða, er
talið líklegast að Clemenseau, fyrv.
forsætisráðherra, myndi þá nýja stjórn.
Bandaríklu. í New-York var
þ. 23. maí vígð ný bygging fyrir eitt
hið stærsta bókasafn heimsins „The
Nevv-York public library". Byggingin
kostaði 40 milj. kr. Þar geta setið.
við lestur 2500 manns. Aðeins einn
salurinn tekur um 1000. Safnið er nú
1V2 millj. bindi en rúm er fyrir 4
milj. Lengdin á öllum bókahyllunum
er 93 enskar mílur. I safninu er mesti
fjöldi af dýrmætum bókum og hand-
ritum, enda hafa milljónamæringarnir
gefið óspart fé til fyrirtækisins.
Hvað er að frétta?
Sigurður Lýðsson tók lagaprófið
13. þ. m.
Heimspebispróf hafa leyst af hendi
í Kaupmannahöfn auk þeirra er áður
voru nefndir: Brynjólfur Árnason og
Ólafur Jónsson báðir með 1. eink.
Læknapróf. 29. f. m. tók Guðm.
Thoroddsen próf í læknisfræði í Kaup-
mannahöfn með 1. eink. og s. d. tók
frændi hans Pétur Thoroddsen próf í
læknaskólanum með 2. eink. betri.
Mannalát. Guðjón Baldvinsson
cand. phil. barnakennari á ísafirði
andaðist 10. f. m. Hann var fæddur
1. júlí 1783 sonur Baldvins bónda á
Böggvistöðum Þorvaldssonar. Utskrif-
aðist úr skóla 1905 með 1. eink.
Fór þá til Kaupmannahafnarháskóla,
en varð að hætta námi sökum hjarta-
sjúkdóms er leiddl hann til bana. Að
honum var hinn mesti mannskaði.
27. f. m. andaðist Eggert Jochum-
son, bróðir sr. Matthfasar, en faðir
Matthíasar Grímseyjarprests og Samú-
els skrautritara.
Landlæknir. Hann fór f dag í
eftirlitsferðalag, fyrst austur í Rangár-
hérað, en þá á Suðurnes, í Keflavík
og Hafnarfjörð.
Síðan fer hann vestur á Isafjörð
til þess að skoða þar nýju lyfjabúð-
ina, og loks til Vestmannaeyja, þeg-
ar hann kemur að vestan.
Nýja lyfjabúðin á Isafirði var sett
þar á stofn í vetur sem leið fyrir til-
stilli landlæknis, og hefir Rasmus-
sen kand. pharm., sem hér var áður
hjá Lund lyfsala, fengið þar lyfsölu-
leyfi. Eru Vestfirðingar mjög ánægðir
yfir því, að hafa fengið lyfsölubúð á
ísafirði.
íþróttamót við Pjórsárbrú verð-
ur haldið sunnud, 9. þ. m., og er stofn-
að til þess af Ungmennafélögunum
austan fjalls. Guðm. Björnsson land-
læknir hefir verið beðinn að halda þar
ræðu fyrir minni Islands.
ísl. glímuniaður í Winnipeg.
Jón Hafliðason, áður verslunarmaður
á ísafirði, hefir sigrað þar í grísk-
rómverskri glímu mesta glímumann
Þýskalands í miðþungaflokki.
Matth. Jochurasson skáld er nú
á ferð í Noregi; hefir fengið styrk
úr Carlsbergssjóðnum danska til þess
að ransaka þar forna sögustaði og
örnefni. Ætlar hann einnig að halda
þar fyrirlestra, og er dóttir hans, frk.
Herdís, með honum og ætlar jafn-
framt að syngja opinberlega.
Lögreglustjóri á Siglufirði er
Vigfús Einarsson lögfræðingur skip-
aður í sumar.
Strand. „Austri" frá 25. f. m.
segir að strandað hafi þá fyrir skömmu
á Raufarhöfn vjelarskútan „Fanney",
sem var í flutningaferðum þar fyrir
Norðausturlandinu. Hún var í þetta
sinn fermd múrsteini, sem fara átti til
Siglufjarðar. Skipið átti Páll kaupm.
Þorkelsson á Akureyri, og var það
vátrygt fyrir 12 þús. kr.
Nýtrúlofuð eru Halldór Skaftason
símritari á Seyðisfirði og frk. Hedvig
Wathne, dóttir Fr. Wathne kaup-
manns.
Læknaskifti. Jónas Kristjánsson
læknir er nú fluttur til Sauðárkróks
og hefir fengið veitingu fyrir Skaga-
fjarðarhéraði. Guðm. Þorsteinsson,
er áður var þar settur læknir, hefur
fengið Þistilfjarðarhérað, er nú á
leið þangað og sest að í Þórshöfn.
En í Fljótsdalshéraði er nú settur
læknir Hinrik Erlendsson.
Fiskur rið Austurland. Þar var
ágætur afli framan af júnímánuði,
segir „Austri" frá 10. f. m. Þá höfðu
kaupmenn á Seyðisfirði keypt fisk af
botnvörpungum fyrir 100 þús. kr.
frá því í miðjum maí, segir blaðið.
Botnvörpungarnir öfluðu þá mest
á vörpumiðunum fyrir sunnan Hvals-
bak.
Maður drekti sjer síðastl. fimtu-
dag uppi í Norðurárdal, Guttormur
Sigurðsson á Klettastíu. Hann var