Lanztíðindi - 15.06.1850, Page 2

fylgisama að meiníngum. Nú f)ar á móti á
löggjafarvaldið eingaungu af> vera í almenn
ings höudum, eða fulltrúa hans. En
sleppa vil jeg þes.su. Höfundurinn befur
lijermyndað eina nýja skepnu, að öllu óþekkta
hjer í landi, er hann kallar „Helftarþing*1 og
á það að vera helft alþingismanna, seni þeir
sjálfir kjósa (sbr. 38. gr.). !Mjer skilst þar
eigi þá að verða 19^, ef sú fulla tala þjóð-
kjörinna alþíngismanna er 39 auk 6 konúng-
úngkjörinna og konúngsfulltrúa. Sá hálfi
verður vist frá Reykjavik. Ekki er þess getið,
að neirn verði þar konúngkjörinn, að minnsta
kosti ætla jeg ekki, að þeir mundu verða undir
kjörum hinna þjóðkjörnu alþingismanna. Ef
þar kæmi hálfur konúngsfulltrúi líka, þá vðeri
það nú sannkallað Helftarþíng. Ekki hefur
höfundinum hugkvæmst að fá þessari skepnu
sinni neitt að gjöra, en hð líkindum eiga þeir
þó ekki að vera aðgjörðalausir, heldur sýsla
eitthvað eins og alþíngið. Sjálfsagt á það að
g-agnskoða, en ekki „grannskoða* lanzins
reiknínga, það árið, sem það liefur setu. Að
líkindum hefur höfundinum þótt það fátæk-
legt, að þing væri eigi nema annaðhvort ár,
því ætið er nóg fyrir að gefa, þegar verið er
að bollaleggja þessar nýmóðins stofnanir, eink-
um þegar þeir eru að mynda í huga sínum,
sem vita, að þeir sjálfir þurfa ekkert til að
leggja. Bóndinn segir, sem von er, annað,
þegar að honum rekur að bera allan kostn-
aðinn. Jeg hefi, og ekki án ástæða, þó
jeg sýni þær ekki berlega hjer, gjört þann
reikníng, að eitt alþíng og eitt helftarþíng
kosti landið til samans 13,130 rbd., aukhúss-
byggíngar á Jíngvöllum; yrði því að jafna á
laridið á ári hverju 6565 rbd. og þetta þó þíng-
inennirnir ekki fái nema 2 rbd. um dag hvern,
meðan þeir eru á þingi og á ferð þángað til
og frá, auk ferðakostnaðar eptir 32. gr., sem
jeg, ef jeg væri ekki góðfús lesari, gæti út-
lagt svo, sem þíngmennirnir ættu að hafa 2
rbd. dag hvern samfleytt í 2 eða máske 4 ár,
því það er mjer ekkr Ijóst, hvort þíngmenn-
irnir eru kosnir til 4 ára, tveggja alþínga og
2ggja helftarþínga eða til 2ggja ára, eins al-
þíngis og eins helftarþings, og að vísu hafa
)) Jieir fyrrum svo nefndu „!ielmíngadómar“ vóru
menn, helftin veraldlegrar.
helftarþíngnrenn fullnægt greininni, þegarþeir
hafa setið eitt alþíngi og eitt helftarþíng
(„til tveggja þinga“); eða er ekki helftarþíng-
ið „þing“? Um þingstaðinn á jþíngvölluni
ætla jeg ekkert að tala, það er búið að skrá
og skrifa nóg um hann, og seinast núna með
skynsemd og fjöri í „Lanztíðindunum Nr. 15.
eins og þar er líka sagður sannleikurinn hreinn
og beinn, hvað kostnaðinn snertir. Jeg mint-
ist áðan á það, að helftarþingið mundi eiga
að gagnskoða lanzins reiknínga, það árið,
sem það hefur setu; ræð jeg þetta af 40. gr.
og þannig skil jeg orðið „fjárhagsskrá* þó
það sje nokkuð umfángs ineira. En það lít-
ur svo út, sem höfundinum sje það að öllu
ókunnugt, hvað til stórra reiknínga gagnskoð-
unar útlieimtist. Ilún er að vísu ekkert á-
hlaupaverk fyrir lítt reynda eða að öllu ó-
kunnuga, og slíkir yrðu þó að líkindum þess-
ir gagnskoðendur, sem breytast mundn ár
eptir ár. Jeg tel mig sannfærðan um, að þó
landið hefði tvo lauriaða gagnskoðendur, á
öllurn þess ýmislegum reikningum, þá hefðu
þeir nóg að gjöra ár út og ár inn. jiað var
þvi lítil ástæða fyrir höfundinn, að gánga fram
hjá 53. gr. í dönsku gr.vl. Nefndin, sern í
snatri hefur gagnskoðað reikníiiga, fær „þíng-
inu athugasemdir sínar til meðferöar“, liklega
á það að fella úrskurð á, líka í snatri, en sá
sem reiknínginn samdi, fær ekki að rjettlæta
sig fyrr en búið er að dæma hann. En hver
semur lanzins reikninga? Ilver telur pen-
inga út og inn? Líklega þó ekki fjárliags-
stjórnarherrann sjálfur; eða á liann að trúa
skrifstofu þjónum sinum fyrirþví, og ábyrgj-
ast sjálfur verk þeirra?
Við 37. gr. j>ví er fjærri, að jeg sje
mótfallinn friðhelgi þingsins, í liverri helzt
mynd, sem það verðnr, en grundvallarlaga-
gjafarinn hefur vist ekki gjört sjer grein
fyrir, með hvaða strafl’i hann umgirðti frið-
helgi þíngsins, og þá fer riú opt ijla, þeg-
ar þeir, sem lögin semja, ekki vita, í hvaða
samhljóðan þau lög, er gefast skulu, standa
við önnur gildandi lög. „Landráð“ er gott
og gamalt orð og höfundurinn gat má-
ske ekki feingið annað betra yfir danska orð-
alls annars eðlis; lielftin dómaranna andlegrar stjetlar-