Lanztíðindi - 15.06.1850, Síða 3

Í9
ið „Höiforræ<lerie“ í tlönsku gr.vl. 47. gr.
nema hann hefði viðhaft orðið „drottins svik“
eins og Lanistíðindin hafa gjört; orðið „landráð*
ætla jeg ekki hafi fyrr en nú brúkað verið í
Islamii viðkomandi sakalögum, siðan 1280,
og þýddi það þá „að ráða lönd eða þegna
undan konúngi sínum“ shr. Jónsb. Mh. 2.,
en straff fyrir þetta er nú að líkindurn eptir
IVL. 6. 4. 3. sb. 1. að missa æru, líf og góz,
handhöggvast iifandi ogað kroppurinn lirnist og
leggist á hjól og steglur, en höfuð og hönd
setjist á staung. Minna má nú gagn gjöra?
máske straffið yrði ekki nema helítin af jiessu,
ef helftarjnngiö væri „áreitt.“
Jeg hefi áður drepið fátt eitt á 38. og
40. gr., en 39. gr. ætla jeg að sleppa, þó hún,
eptir alþíngisskipun höfnndarins, sje næsta
ískyggileg.
Við 41 gr. Jeg kalla höfundinn ekki
hráðlátan með lögin, og er það máske eptir
reglunnL nógu fljótt ef nógu vel. Jeg skil
ekki betur en að ekkert lagafrumvarp geti
orðið að lögum, fyrr en eptir 5 ár í hið minnsla.
Já hefur þíugið, víst einusinni ef ekki tvis-
var, breytt um þíngmenn, og ekki væri neitt
óinögulegt, að skoðanin breyttist með þeim,
svo að frumvarpi því, sem að 2 alþíng, og
2 helf'tarþíng máske líka, væru búin að sveit-
ast yfir í 4 ár, með ærnum kostnaði fyrir
landið, yrði hrundið á 3ja alþínginu. En hvern-
ig getur höfundurinn gjört ráð fyrir, að kon-
úngur fyrr hafi samþykkt það, en það hefur
geingið í gegnuin þann lögskipaða hreinsun-
areld? Jctta samþykki mun þó vera þaö,
sem um, er getið í 16. gr. Jeg er hræddur
urn, að hðfundurinn aldrei hafi ætlazt til jiessa,
lieldur aö hann hafi villst á því, sein dönsku
gr.vl. segja í 55. gr.: ekkert frumvarp verður
lögleiðt, fyrr en það þrisvar hefur verið ræðt
á þínginu^ en — það er að skilja: á einu og
sama þingi.
(Framlialdið síðar).
--------«+--------
Vm jarbamatiö.
(eplir Jóri Pétursson sýslnmann).
í þriðju gr. tilskipunarinnar 27. maí 1848
um nýan jarðadýrleika hjer á landi, stendur
svo: ilver Eiendom bliver af Taæator-
erne at ansœtte til den Penyeværdi, som
samme, ifölgc sin Beskaffenhed, har efter
billif/ r/anr/bar Priis paa saadanne Eien-
domme, og er þessu í tilskipaninni þannig
snúið á íslenzku: virðingarmenn s/culumeta
hverja jörð til peníngaverðs, að pví sem
slíkar jarðir sanngjarnlega verða seldar
eptir gœðum sinum.
Eptir lagaboði þessu vóru það þannig tvö
aðalatriíi, er virðíngarmennirnir einkum höfðu
að gefa gætur að við jarðamatið; 1) áttu þeir
að athuga gæði hverrar jarðar, og 2) livað
slíkar jarðir, eður aðrar eins, (það er að skilja:
þær jarðir, er höfðu líka kosti og löstu,
sein sú jörðin, er þeir í þann svipinn vóru
að meta), yrðu seldar móti penínguin sann-
gjarnlega. Virðíngarmennirnir vóru því ímati
sínu bundnir í fyrra tillitinu við jarðirnar
sjálfar eður gæði þeirra, en í seinna tillitinu
við sanngjarnt, eri þó undireins tíðkanlegt,
sölulag á jörðum þar í sveit. Eiiis og þeir þess
vegna ekki máttu imirida sjer, að jarðirnar,
er þeir vóru að virða, væru allt öðruvísi, en
þær í rauninni vóru, eður að þær ættu aðvera
svona og svona, hafa hina og þessa kosti til
að bera, er þær þó ekki höfðu, og þeim því
ekki var leyfilegt, að meta þær eptir þannig
tómum iminduöum eður afþeim sjálfumsmið-
uðuin gæðum, er sjer aungan stað áttu; eins
lítið máttu þeir og iminda sjer, að allt annað
sölulag viðgengist á jörðum, en er, eður að
það ætti að vera svona og svona, allt öðru-
visi enn þab viðgengst, og meta síðan jarð-
irnar eptir þessu ímindaða, eður af þeimsjálf-
um smíðaða söluiagi. Ilvorttveggja varjafnt
inóti lagaboðinu, og hvorttveggja þessvegna
jafn skakkt af þeim. |því betur sem virðíngar-
inennirnir þekktu hverja jörð, er þeir virðtu,
bæði alla kosti og löstu hennar, og þess
kunnugri sem þeir vóru því, hvert sölulagað
tíðkaöist á jörðum þar í sveit; þess færari
vóruþeir uin, að leysa jarðamatið vel af hendi,
eður þannig, sein lagaboðið bauð. Og hefðu
þeir nú hvervetna farið eptir þessari þekk-
íngu sinni — því fæsta þá mun hafa skort
hana — liefði jarðamatið framfarið eptir sömu
reglum hvervetna um allt laridið, og á þann
hátt, er löggjafinn vildi. En þvi fer miður,
að þetta hefur eigi heppnast svo, sem skyhli;
því það er óhætt að fullyrða, að jarðamat-
ið hefur víða orðið fráleitt öllu tíðkanlegu