Undirbúningsblað undir þjóðfundinn að sumri 1851 - 23.08.1850, Blaðsíða 2

«
laga fslands, op; voru fiafi tillö"ur srnnra, aft
fela {>etta á hemlur liimti söniu nefnrl, sein
átti íliusja aöalatriöi stjórnarskipunarinuar;
því aö yrfii nú saniiu hænarskrá til koiiunp;s uni
einliver afþessnm afialatrifiuni, þá mumli n»ega
biftja um frmnvarpift í iiifmrlagi {leirrar baen-
arskrár; en af j»ví niörgum jiótti fiafi vafa-
samt, livort semja ætti uokkra bænarskrá til
konungs um aöalatriöi stjórnarskipunarinnár;
jivi ab í flestu tilliti munrli fiaö affara-bezt, aft
þessi fundur gæfi sig einkum efia eingöngu
viö fivi, aÖ búa fietta málefni undirDingvalla-
fundinn af> ári, fiá á kvafi fuiidiirinn meh flest-
um atkvæöuni, afi velja skylrli 2 nefndir, sína
til hvors. Var sifian stungif) upp á og sam-
hykkt, a?i yelja skyldi 5 manna nefnrl, til afi
ræfia stjórnarskipunarmálefnifi, og bafi fiá funrl-
arstjóri kjörmenn, afi velja til jiessarar nefnd-
ar, og vont fiessir valdir: Ásgeir Einarson,
sjera Hannes Stepbensen, Jakoli Gufimunrls-
son, Jón sysliimafiur Gufimiindsson og pró-
fessor P. Pjetursson. Sífian var kosin 3
manna nefnd, til af) senija bænarskrá til kon-
ungs, um afi frumvarp stjórnarinnar til grnnrl-
vailarlaga Islanrls yrfii sent liingafi sem allra
fyrst, svo lanrlsmönnum gæfist kostur á, afi
íhuga fiaii sem vanrllegast, áiitir fijóöfiiudurinn
byrjaöi. jþessir voru kosnir í nefndina: Jens
Siguriisson, P. Pjetursson og Sveinbjörn Hall-
grimsson.
Fundarstjóri auglýsti fiá uppástungu, aö
fundurinn semrli hvetjandi ávarptil allra f>jófi-
fundarmannaima, um afi fieir, hver i sínu kjör-
dæmi, stofnuöu 3 efia 5 rnanna nefnd, til af) í-
huga til undirbúnings verkefni fijóðfundarins,
en Jiiiigvallafunrlurinn sjálfur velrli 5 nienn
í aöalnefnd, er gæti tekiö á' móti álitum kjör-
dæmanefndarma, og sameinaö aöalatrifti þeirra
í eina beilr! fyrir ^ingfvallafuudiiin af) sitinri.
Aft þessari uppástungu var gjörfiur góöur
rómur, en þó var á kveöif), af> fresta vali að-
alnefndarinnar þangað til undir þaf), aö fundi
væri alveg slitif), svo menn fengju sem bezt-
an tíma til, af) búa sig undir kosningu henn-
ar. Síðan varfundi slitif), svo nefndirnar gætu
tekif) til starfa sinna.
Daginn eptir, 11. dag ágústmánaðar, hjelrlu
fundarmenn guðsþjónustugjörð í kirkjunni, og
að því búnu var fundur settur aptur á sama
stað, og daginn áður.
Franisögumaður 5 manna nefndarinnar (Jón
Guðmundsson) las þá fyrst. upp álit nefndar-
innar uin aðalátriði þau, er henni þótti sjer í
lagi þurfa af. taka til greina í stjórnarskipua
Islanrls. Siðan rædrli fundiirinn um, bvort
senda skylrli stjórninni þetta álit í bænarskrá,
eða þá að eins senrla það aðalnefnd þeirri, er
kosinn yrði áður funrli væri slitið, svo hún
gæti aptur sent það bjeraðanefndiiniim ásamt
ávarpi því til Islendinga, er 5 manna nefndin
hafði nú þegar samið. Bæðiafþvi, að á funrlin-
um voru ekki menn úr nærri öllum kjörrlæmum
lantlsins, svo fundiirinn gat ekki álitið sínar
nppástungur algjört þjóðarálit eða (ullkominn
þjóðvilja, og lika af hinu, að bæði nefnrlin og
fiindurinn yfir höfuð hafði baftsvo litinn tíma
i þetta skipti, til að liugsa um atriðin, að ekki
þótti fiillkomin ábyrgð fyrir, að jafnvel sum-
ir af liintlartnöimiim sjálfiim yrðu ekki búnir
að sjá sig iim hönrl og koinnir á aðra skoð-
un í einstöku greinum þangað til að sumri,
jiá var það ályktað af fundiiuím, að senrlá ekki
konungi bænarskrá utn þetta efni að sinni,
belrlur einungis senda þessi atriði til aðal-
nefnrlarinnar. Fiinrliirinn ætlaði það lika stjórn-
inni, að hún muntli taka þessi atriði til greina,
þegar hún sæi þau í blöðuniim, þóff ekki væri
henni beinlinis senrl um þau bænarskrá.
Nokkrir fiindarmenn tóku það frarn, að
nefnrlin hefði ekki hreift því aðalatriði, hvern-
ig neitunarvaldi konungsins ætti að verða
háttað með tilliti til Islands, hvort það ætti
að vera algjört peitunarvald, eins og í Dan-
mörku, eða þá einungis frestandi, líkt og í
Norvegi; enfranisögiimaðurgatþess, að nefnd-
in hefði sleppt því af ásettu ráði, af því hvm
hefði ætlað, að mörgum Islenrlingum, bæði á
fundi og utan fundar, mundi ekki vera þetta
atriði fullljóst, og munrli betra, að einhver
yrði fyrst til að skýra fyrir mönnum í ritgjörð
ástæður bæði með og móti hvorutveggja. Fund-
urinn á kvað því, að sleppa þessu atriði í þetta
sinn, með því að nefndin sæi til, að annað-
hvort einn af nefndarmönnum sjálfum, eða
einhver annar, yrði til að gjöra tilraun að
skýra þetta fyrir mönnum i ritgjörð nokkiirri.
Siðan var lesið upp ávarp fundarins til ís-
lendinga ásamt aðalatriðum þeim í stjórnar-
skipuniiini, sem því áttu að fylgjá, og var það