Undirbúningsblað undir þjóðfundinn að sumri 1851 - 23.08.1850, Blaðsíða 4

4
þeirra mála, sem sjer ilagi efturaft afSalntri?>-
unum til snerta Islarnl, verfii aft eiga aft-
isetur i landinu sjálfu; |»rír sjeu [ieir æfistu
stjórnarlieri'ar landsins; sjeu þeir allir ís-
lenzkir menn, os; hafi hver ábyr°ii á stjórn
sinni; svo viljum vjer hafa jarl yfir oss
eins og fyrri.
4. Alj)ing;i hafi öll jiau rjettindi, sem jijóftjiing
hafa, j?ar sem er takmörkuft konungsstjórn,
þ. e. löggjafarvaldif) i sameiningu vifi kon-
ung, ráö á landstekjum og útgjöldum öllum,
og rjett á aö lita eptir, hvernig stjórnarat-
höfnin (stjórnar og framkvæmdarvaldifi)
fer fram í landinu.
5. Erindsreka j)arf landifi af> eiga í Danmörku
milli konungs oghinnar íslenzku stjórnar.
6. vill fundurinn, aö fjárhagur Islands
sje sjer í lagi, og Island gjaldi af> sínum
hluta árlega til almennra ríkisnauðsynja að
tiltölu.
En j)ó vjer fundarmenn höfum að eins
tekið fram j)essi atriði sem hin helztu, og
sem oss þykir mestu varða, þá er ekki svo
að skilja, sein vjer ekki finnum, að ýmisleg
önnur atriði í stjórnarskipun vorri sje næsta
yfirgripsmikil og yfirvegunarverð, en vjerhöf-
um af ásettu ráði gengið fram hjá, slikum,
bæði sakir þess, hvað nanmur var starftimi á
þessum fundi, og af því vjer þóttumst sann-
færðir um, að landsmenn mundu eins takaöil
önriur helztn atriði til umræðu og álits, eins
og yfir hpfuð gjöra góðan róm aðmáliþessu,
og styðja aö þvi með allri frainkvæmd ogalúð.
A n g 1 j' s i n g;
frá aðalnefndinni í Reykjavík.
•
jþað má sjá það af aðgjörðum Jiingvalla-
fundarins hjer á undan, að aðalnefnd var
kosin í Reykjavík, til að gjöra hugmyndir
marina uin stjórnarlögun íslands framvegis
almenningi sem kunnugastar, að auðið er,
og koma þeim að síðustu saman í eitt.
En þótt það muni öllum auðskilið, hvert
starf nefnd »þessari er ætlað, þá vill liún
þó skýra það enn betur með fáeinuin
orðum svo að enginn misskilningur geti út
af þvi risið eptir á. Svo er til ætlað, að
þjóf fundarmennirnir, sein eiga að verða að ári,
gangist. fyrir því, að kosin verði nefnd manna
í hverju kjördæmi, til að íhuga, hver stjórnar-
skipun hjer miindi bezt eiga við, og á sú nefnd
að semja skriflegar uppástungur uin þetta mál
ogsenda þæraðalnefndinni. Nú er það ætlunar-
verkriefndarinnar, aðkoina þessum uppástung-
um á prent, svo að allir geti sjeð þær, og því
næst er henni ætlað, að koma með uppástung-
ur sínar, sem sjeu búnar til úr nppnstiingum
kjördæmanefndanna, ogleggjaþær fyrir 3?ing-
vallafundinn, sem menn gjöra ráð fyrir að
haldinn verði á næsta vori. Nú kynnu menn
að ímynda sjer, að þar eð blað þetta er stofn-
að einungis vegna þessa málefnis, þá ætti
það vel við, að einstakir menn, er rita vildu
um það efni, gætu komið ritgjörðmn sínum
um það í þetta blað; en nefndin verður að geta
þess, að það getur ekki átt sjer stað; því að
aðgjörðir aðalnefndarinnar og rifgjörðir blaðs-
ins eru bundnar við uppástungur kjördæma-
nefndaima; vildi því einhver rita um þetta
ef'ni, og koma því á prent, verður liann ann-
aðhvort að leita til hinna blaðanna, „Lanztíð-
indanna® og J>jóðólfs, eða þá að fá það ein-
hverri kjördæinanefnd, og er þá urnlir því
komið, að hve miklu leyti nefndin fellst
á uppástungur hinna einstöku manna, sem
senda henni álit sitt. En þótt nefndin' eigi
geti látið prenta ritgjörðir einstakra manna
í blaöi þessu, |)á er það eigi svo að skilja,
að nokkrum sje fyrirmutiað, að senda nefnd-
inni skriflegt álit sitt unt þetta mál henni til
leiðbeiningar.
Hvenær næsta blað kemur út, eða blöðin
framvegis, er unriir því komið, hversu íljótt
að kjördæmanefndirnar geta leyst starfa sinn
af hendi. En nú er það auðsjáanlegt, að mik-
ið riður á, að álit nefndanna komist sem fyrst
á prent, bæði öðrum til leiðbeiningar, sem
rita vildu uin það efni, og líka til þess. að
menn hafi sem lengstan tíma til, að velta fyr-
ir sjer uppástungum manna, ogvelja úr þeim,
það sem bezt þykir við eiga. Nefndin verð-
ur því að skora bæði á þjóðfundarmennina,
að skerast sem fyrst í leikinn með það, að
kjördæmanefndirnar verði kosnar, og undir
eins á nefndirnar, að leysa starfa sinn svo