Norðri - 01.02.1853, Blaðsíða 5

13
framfara, t. a. m. tímarit, nytsatnar og frdblegar
bækur og ritgjörftir m. fl., og fjekk uppá-
stunga þessi hjá mörgum mann - lunda&ar og
þjöfelyndar vifetökur; þó urfeu hinir enn fleiri,
cr ekki gáfu neinn gaum afe henni, njc ljctu neitt
af liendi rakna; tóku því hvatamenn þessa fyr-
irtækis sig á ný saman, og ritufeu á sumardag-
inn fvrsta 1850, öllum Sýslumönnum í norfeur - og
austur umdæminu ánýjunarbrjef, og lciddu í því,
-sem bezt þeir gátu, fyrir sjónir naufesýn þessaþjófe-
leg'a fyrirtækis, og báfeu sýslumennina, hvern í
slnni sýslu, afe þeir vildu mæla fram mefe því, svo
afe því mætti verfea framgengt. — I brjefi þessu
var og getife áætlunar , er fengin væri frá einum
prentaranum í Reykjavík og gjört ráfe fyrir, afe
prentsinifejan mefe letri, áhöldum og pappír til eins
árs, mundi kosta allt afe l,60Örbd. þegar nú brjef
þetta — sem birt var á manntalsþingum og öfer-
um manna fundum — var orfeife kunnugt: þá bætt-
ist nokkufe vife gjafaloforfein, svo þau, 25. Janúar
1851, voru — eptir innkomnum gjafalistum og skýrsl-
um — orfein afe upphæfe hjer um800rbd, sem þó afe-
eins var helftin af því, sem tjefe áætlan gjörfei ráfe
fyrir afe þurfa mundi; þafe var því ekki annafe
sýnna, enn afe fyrirtækife hlyti afe svo vöxnu afe far-
ast fyrir, efea afe minnsta kosti ættienn mjög langt
í land. Hvatamönnunum kom þó ásamt um, afe
hætta ekki ennþá vife svobúife, heldur reyna afe kjósa
sjer nefnd manna , sem skyldi lifesinna málefninu
þafe er þeim væri framast unnt, þangafe til almenn-
ur fundur yrfei haldinn og þá afráfeife, livort heldur
hætta skyldi efea halda áfram.
Inefndina .voru kosnir: sýslumafeur E. Briem,
sjera Jón Thorlacíus á þ>rastarhóli, alþingismenn-
irnir Steffán Jónsson á Reistará og Jón Jónsson
á Múkaþverá og verzlunarmafeur Björn Jónsson á
Akureyri.
Nokkru sífear harst einiim nefndarmannanna
í hendur brjef, frá Einari prentara þórfearsyni í
Reykjavík, í hverju hann ljet í Ijósi, sem hann
mundi fáanlegur hingafe norfeur, til afe koma hjer
upp prentsmifeju, væru honum' lánafeir 16 til 1800
rbd. leigulaust um vissann áratíma, mót vefei í
prentsmifejunni og svo framv. þótti nú mörgum
er þetta heyrfeu, sem vænlegar áhorffeist fyrir mál-
enfninu ; þafe var því skorafe á hann nákvæmar
afe ákvefea, mefe hvílíkum skilmálum hann mundi fá-
anlegur hingafe; hverju hann svarafei mefe brjefi
14. októbr. 1851:
1. Afe honum yrfeulánafeir 1,800 rbd leigulaust í
5 ár; úr því ætlafei hann afe borga 100 rbd. á ári
hverju af höfufestólnum og lagaleigu af því er
cptir stæfei, frá þcim degi lánife væri komife í
höndur hans, og til þess því væri mefe leigum
afe fullu endurgoldife; og skyldi prentsmifejan mefe
öllum áhöldum vera vefe fyrir láninu og leium af
þvf. Vife tjefea 1,800 rd. Sætlafei áhann sjálfur afe bæta
600 rbd.; því 2,400 rbd áleit hann liife minnsta, er
þyrfti til fullkominnar prentsmifeju, þó afe húsnæfei
væri til handa henni cg prentaranum.
2. Afe prentsmifejan gengi fyrir eigin reikn-
ing (ábyrgfeist sig sjálf), en hann fengi þó árlega í
laun 250 rbd. og þar afe auk 1 rbd. fyrir hverja stíl-
setta örlc. Auk þessa áskilfei hann sjer frían
flutning hingafe norfeur, efea 40 rbd. í ferfeakostnafe.
þegar nú nefndarmehn fundusthinn 2. janúar
m. 1852, var þá enn ekki vissa komin fyrir meiri
gjöfum, enn rúmum 900 rbd, og vantafei þá eptir
Einars áætlun 1500 rbd, til þess afe prentsmifejan
gæti komist á stofn. Heldur enn því, afe ekkertyrfei
af fyrirtækinu, hallafeist nefndin afe fyrri kostin-
um, og þafe því fremur, sem hún þá haffei von um, afe
fá lán í vifebót vife gjafasafnife, þangafe til Einar
gæti farife afe borga aptur; en leiguna ætlufeu nokkr-
ir afe borga, á mefean Einar færi ekki afe losa sig vife
lánife og borga leigu af því. — Nytsemi prent-
smifejunnar, áleit nefndin hina sömu eptir sem áfe-
ur, ogóhultleikann eins, þarefe sinifejan yrfei, á mefean,
afe vera vefe fyrir láninu, eins og ekki væri heldur
annar óhultleiki fyrir gjöfunum, þó smifejan bein-
línis yrfei almennings eign. Mefe þessu móti kæmust
menn líka hjá umsvifum og ábyrgfe vife prentsmife-
juna sjálfa og árlegt launagjald til prentarans, og
peningunum, efea því sem árlega væri endurborgafe
af höfufestólnum, og árlegum leigum af honum,
mætti koma á vöxtu og verja á einhvern hátt,
augnamifeinu til eflingar. þ>essa uppástungu aug-
lýsti nefndin öllum sem til varfe náfe, mefe brjefi
dags. lO.janúar 1852, jafnframt því, afe hún bofeafei
almennan fund afe Akureyri 4. febrúar s. á., og
mæltist til afe allir, sem gætu, kæmu mefe liinar
heitnu gjáfir á fundinn. En þegar þangafe var
komife, mæltu sumir fastlega á móti uppástungu
þessari, og lýstu því yíir, afe þá rnundu gjafirnar
verfea aptur teknar, og sumstafear svo, afe heilum
lijerufeum skipti, en gjörfeusjer þará móti gófea von
um, afe enn mundi verfea bœtt vife gjafirnar, ef
prentsmifejan yrfei almennings eign.
(Framhaldífe sífear).