Norðri - 01.11.1853, Page 1

IV 0 tt Ð R I.
1853. Hóvembcr. 31. og 33.
(.Framhald). í 15. blaci Norbra höfum vjer
stuttlega skýrt frá því, hvernig hin konunglegu
málefni voru rædd og til lykta leidd á þinginu
næstlibib sumar, og viljum vjer því næst taka nokk-
ur hinna þegnlegu mála, og segja frá þeim; verb-
ur þá hi& næsta, eba 6. í rötinni, eins og vjer
höfum talií) þau:
Verzlunarmálib.
Vjer getum verib mjög fáorbir um þetta mál,
því þab er þegar flestum landsmönnum kunnugt,
af undanfarinna ára þingtíbindum, sjer í lagi þj«5b-
fundartíbindunum 1851, og þjóhólfi, livernig lands-
menn óskubu eptir ab verzlunarfrelsinu yrbi hátt-
at> hjer hjá oss; og þat) er líka orbib alkunnugt,
ab konungur vor ljet leggja verzlunarfrumvarp, at>
mestu samkvæmt uppástungum þjóbfundarins, fyrir
ríkisþing Dana, á næstliönum vetri, og ab bæbi
nokkrir danskir og jafnvel íslenzkir kaupmenn settu
sig af alefli á móti því, ab frumvarpi þessu yrbi fram-
gengt, livar af leiddi, ab verzlunarfrelsinu varb enn
þá slegib á frest. Alþinginu þótti þessi undan-
dráttur óþolandi, og tók því þab ráb, enn á ný
ab rita konungi bænarskrá, og bibja hann: ab hann
vildi, af vísdómi sínum og landsföburlegri um-
önnun fyrir sannri velfarnan Islendinga, allramildi-
legast bægja þeim mótspyrnum burt, sem reist-
ar voru gegn frumvarpi því til frjálsrar verzl-
unar á Islandi, sem hann haffei sjálfur látife bera
undir ríkisþing Dana, svo þetta frumvarp fengi
sem fyrst lagagildi, og ab hann allramildilegast
tæki til greina þær bendingar um frjálsa verzlun
hjer á landi, sem fram voru teknar í álitsskjali
þingsins um þetta mál.
Ilib 7. málib var um endurbót á
sveitarstjórn.
þiab höfbu komib til alþingis, bæbi nú og áb-
ur fyrri, bænarskrár um, aí> endurbætt yrbi sveit-
arstjórnin í landi hjer; en engar uppástungur höfbu
verib í þeim um þab, hvernig fyrirkomulag stjórn-
arinnar skyldi vera í hennar einstöku atribum.
þingib varb J>ó ab abhillast þá meiningu, ab sveit-
arstjórnin yfir höfub þyrfti umbótar, og þau und-
irstöbuatribi, sem þingib nú stakk upp á, og beiddi
konunginn ab tekin yrbu til greina vib þab frum-
varp, sem í þessu tilliti mundi verba samib og
sent þinginu sumarib 1855, voru sjer í lagi þessi
eba þeirrar meiningar: ab í hverjum hreppi, eptir
stærb hans og fólkstali, verbi lcosin sveitarnefnd,
í hverri sjeu 4, 6 eba 8 hreppsmenn, og á liver
nefnd ab kjósa úr flokki sínum formann, sem stjórni
fundum, og annist ritstörf; gjaldkera skal hún líka
kjósa, en ábyrgb á sveitarssjóbnum hefur nefnd-
in öll. Nefndarinnar ætlunarverk sje, ab rába og
stjórna öllum sveitar - (communal) - málefnum og
naubsynjum, og ákveba og jafna nibur því íje á
búendur, sem til þess útheimtist; skulu þær halda
tvo abalfundi á ári, ogoptar, efþörf krefur; ekki
skulu prestar eba hreppstjórar hreppanna vera í
sveitarnefndunum, nema þeir sjeu kosnir í þær.
Kosningarrjettur bænda, til ab mega kjósa í þess-
ar nefndir, átti ab vera bundinn vib fullra 25 ára
aldur, óflekkab mannorb, og ab kjósandinnekkiþiggi
sveitarstyrk; en kjörgengib, til ab mega kjósast í
þessar nefndir, var bundib vib sömu skilorb, og
ab þeir gildu til sveitar. Nefndarmenn skulu hafa
forstöbu sveitarmála á hendi f 4 ár, og rjett á ab
vera lausir vib hana eins langan tíma. Hjer ab
auki slcal kjósast sýslunefnd (sýsluráb) fyrir hverja
sýslu, og skulu í henni vera 6 menn, ef svo eru marg-
ir hreppar í sýslunni eba fleiri, og skal sýslumabur
sjálfkosinn í nefndina, og eiga þar atkvæbisrjett í
öllum málum; atkvæbi hans skal skera úr í þeim
málum, þar sem atkvæbi eru jöfn, en yfir höfub
skal sýslunefndarmabur ekki eiga atkvæbisrjett f
því máli, sem hann hefur ábur, sem sveitarnefnd-
armabur, liaft afskipti af. Ætlunarverk sýslu-
nefndanna sje, ab skera úr ágreiningi þeim, sem
verba kann milli sveitarnefnda í sýslunni, og ab
framkvæma þau verk, hvab alla sýsluna snertir,
sem sYeitarnefndunum er ætlab í hverjum hreppi;