Norðri - 01.10.1856, Blaðsíða 2

74
skynsamir í tali, glablegir og gestrisnir og hjálp-
samir hver vib annan. þeir eru flestir miklu
námfúsari en bændur í öftrum löndum vífeast hvar.
En þ<5 a?) þetta sje nú svo, þá hafa þeir samt
suma okosti, sem nú reyndar fylgja bændastjett
alstabar. þeir eru margir smámunasamir, og vilja
lítiö leggja í sölurnar fyrir aís afla sjer menntun-
at; hafa lítinn áhuga á alþjóblegum málefnum,
sem bezt sjest á því, hversu þeir hafa komib
fram á alþingi, því þar hafa þeir opt barib
niSur áríbandi málefni, þegar þa& varb ofan
á, ab landsmenn sjálfir þyrftu ab leggja á sig
fjegjald til afe koma nytsömum stofnunum á fót.
þ>eir eru seinir á sjer og þó þollitlir í öllurn fje-
lagsskap, og ættu þeir þó manna hezt ab geta
sjeb „ab margar hendur vinna ljett verk“. þab
skyldi engum þykja vænna um þab en mjer, ab
þetta væri ekki satt um neina af bændum vor-
um, ,því vjer þurfum allir Islendingar ab vera
sem beztir hver í sinni stjett til þess ab oss geti
munab nokkub áleibis.
þab glebur mig nú reyndar stórum, ab þú
ert ekki einn af þeim, sem halla á prestinn sinn
og öfunda hann af kjörum hans, sem þó eru
engan veginn öfundsverb; en þessi gðbi þokki
þinn til prestanna hefur, ab mjer finnst, leitt þig
til ab taka upp þykkjuna fyrir prestana þar sem
þess ekki þurfti. þú segir, ab jeg liafi fært
ab prestastjettinni í greininni um kirkjurábib í
september, og jeg hafi þá grunaba um gæzku.
þetta finnst mjer nú ekki rjett hermt. Jeg ímynda
mjer einungis, ab prestarnir sjeu menn og mann-
legum breiskleika undir orpnir. Jeg ímynda mjer,
ab hver ein stjett sem er, mundi draga sinn taum
um of, ef hún mætti rába lögum og lofum um
sín eigin kjör. Eins og þab er áríbandi í hverri
frjálslegri stjórnarskipun, ab jafnvægi sje milli
stjórnaraflanna til þess ab þjóblíkaininn sje heill,
og allir limir hans geti gegnt störfum sínum, eins
er áríbandi, ab jöfnubur sje milli valds og rjett-
inda hinna einstöku stjetta, og engri stjett sje
gefib þab vald, sem skerbi rjettindi hinna stjett-
anna, og þab er þetta sem danska frumvarpib um
kirkjurábib mibar til, og eru þab því engin last-
yrbi um presta, þó jeg ætli, ab þessi lög mundu
verba þeim ofmikil freistni.
þab er hægt ab sjá þab á því, sem þú s#g-
ir um verzlunina, ab þú ert ríkur bóndi, sem er
viss um ab fá skildingnum meira fyrir pundib af
vörunum sínum en allur almenningur. f>ú segir,
ab þab sje hollast fyrir mig ab tala sem minnst
um hana, ab fæst orb hafi þar minnsta ábyrgb,
þab tjái ekki ab deila vib dómarann, og annab
þessu líkt; en í þcssu efni getum vib ekki orb-
ib ásáttir. f>ú segir reyndar, ab jeg skuli taka
mjer í því efni þjóbólf til fyrirmyndar, sem nærri
því aldrei finni ab kaupverbi, en segi einungis,
hvernig þab sje. Mjer getur nú ekki fundizt bet-
ur en ab blabamaburinn eigi f þessu efni ab líta
fremur á hag allrar alþýbu, heldur en kaupmanna;
og hjer á landi er þó enn meiri þörf á ab fá
menn til þess meb samtökum ab sporna vib því,
sem er óhaganiegt landsbúum í verzluninni, en í
útlöndum, því þar neybir verzlunarkeppnin kaup-
menn til ab gjalda sanngjarnt verb fyrir vöruna
og selja meb svo góbum kjörum, sem þeim er
unnt. Aldrei vantar þab heldur í útlöndum, þeg-
ar kaupmenn nota sjer skort á einhverri vöru til
ab halda henni í ofháu verbi, ab blöbin sýni mönn-
um fram á hve ósanngjarnt verbib sje, og gefi
einhver ráb til ab rába bót á því.
þú sjerb nú, ab jeg ekki fellst á abfinning-
ar þínar um Norbra, en þó ætla jeg ab bibja þig
framvegis ab hafa vakandi auga á honum, og segja
mjer til, þegar þjer finnst jeg vera farinn ab segja
eitthvab ósatt í áríbandi málefnum, en blessabur
færbu sem beztar og gildastar ástæbur fyrir abfinn-
ingum þínum framvegis, því mjer fundust þær
nokkub Ijetlvægar í þetta skipti. Vertu nú sæll
Sölmundur minn, og skrifabu mjer sem fyrst
aptur línu I
Sv. Sk.
Brjeftil landlæknis, dr. Hjaltalíns.
Hávelborni herra doktor!
Meb þessu brjefi, er jeg set í Norbra, fylg-
ir nú á prenti svar ybar til norblenzku bændanna,
og brjef þab, er þjer skrifubub mjer um sama efni,
og mæltust til ab einnig yrbi prentab. þjer vit-
ib ab blab mitt er svo lítib, ab mjer var ómögu-
legt ab taka svo langa ritgjörb um svo sjerstak-
legt efni inn í blabib, enda var jeg ekki skyldur
til þess. J>egar allir kaupendur Norbra fá svar
ybar, þykist jeg hafa leyst hendur mínar.
Jeg sakna þess nú reyndar fyrir mitt Ieyti
í svari ybar, sem mjer fannst helzt vib þurfa, og
þab var, ab þjer meb vísindalegri röksemdafærslu
hefbub sýnt og sannab, ab meblækningar sjeu ó-
nýtar, en þetta hafib þjer ekki gjört. Jeg hefi