Norðri - 14.10.1859, Blaðsíða 5

85
ályktunar, „a?> betur væri, ab kaupracnn heföu
byrjaí) fyrr meb ab lána ininna, og byrjab þaö
nær Letur gegndi“. Hvaö sannar nú slík ályktan
og ósk hans, annab en a& vif) í rauninni óskum
aö'kaupraenn sjeu okkar fjárhaldsmenn? og það
megum viÖ ab hyggju rainni aldrei leyfa þeim;
en gætum nú betur ab, hve nær gat þetta verzl-
unarlag haganlegar komizt á, heldur enn næsta
vetur eptir þaö sumar, sem viö nutum þeirra
hærstu prísa á vörum okkar, sem vib vitum dæmi
til hjá oss, ef viö hefi'um þá kunnaö aö brúka?
Verfci þetta óhrakiö, þá er ósk og ályktan höf.
„cngu nýt.“
Nú koma 2 smákaílar, sem jeg leiöi nú hjá
mjer aö svara meö sama skilyröi og fyrrl, en
ætla þó ab leyfa mjer ab kalla þá „samanhrær-
ing af sannindum og þvættingi,“ jeg ætla aÖ bera
mig aö sanna, ef krafizt veröur. — þá kemur
nú lof, og þaö ab miklu verbskuldab, um Thom-
sen kaupmann hjer. En hvab ætla ab höf. þá meini
meb þelm oröum, scm hann brúkar, ab margir
hafi bebib sjer „í mein“ ab flytja vöru sína í
kaupstabinn? Eptir minni máls- og hugsunar-
þekkingu, er „niein líkt og „skabi“ íþeirrimeik-
ingu sem hjer getur verib um ab gjöra, enda
dettur mjer ekki í hug ab reingja ab bændur vor-
ir dragi opt á sumrnm kaupstabaríeröir sínar sjer
til „stórs meins;“ gjörum nú ráb fyrir, ab okk-
ur líki ekki prísar þeir, sem viÖ vitum ljósa
framan af sumri, og híbum því meb ab láta vör-
ur okkar f kaupstabinn þangab til komiö er í
eindaga fyrir okkur vegna heyanna, mundi þá
1 sk. muiuir á vörupundi okkar flestra ba;ta okk-
ur ailan þann skab.i, se;n viö hljótum af bib-
inni? Sannir búnienn vorir verÖa ab skera úr því
máli; ofan í kaupið hefi jeg enn eklci vitab til,
og jafnvel ekki árib sem leiö, þegar okkur fannst
allt rígskorÖab, ab þeir fáu, sem þorðu að koma
meö vörur sínar hingab fyrir ahnenna kaiíptfb,
hnfi orbið varir vib nokkurn verbhalla á vöru sinni
fyrir það, og jeg ætla að slíkt þurti ekki ab ótt-
ast, ef við drenglyndan kaupmann er ab skipta. —
„Osannindi“ eru þab, sem höf. segir, „ab kaup-
mabur Thorasen „strax“ hafi gjört mismun á
verðiaginu á vörum okkar sumarib sem leib, því
þab liöu þó nokkrir dagar frá því hann kom og
þar til þetta skebi; en á þeim dögum gaf hann
okkur samt í skyn, ab hann mundi hugsa til aö
bæta vcrbib fyrir okkur eins og fyrri. — þegar
nú dregur lengra fram eptir þessari grein höf.
finnst mjer líka að jöfnu Jaófi fari ab draga af
lofi hans yfir Thomsen, því ioksins kemur mjer
svo fyrir sjónir, að hann skopist að okkur fyrir
„lítilþægni,“ en jeg ætla að kaupmenn menntabra
þjóba sieu opt svo lítilþægir, ab þeir stundum
aðhyllist \ sk. yíirbob kaupenda á slíkum vörum
sem okkar (fyrir 1 pd.), enda munu verzlunar-
skipti þeirra optast vera stærri en okkar íslenzku
bændanna.
Af þvf jeg er ábur búinn að minnast á hcrra
Jakob þórarinsson og hefi þar fráskilið mjer dóm
nm hann, liiýt jeg nú að leiða hjá mjer að svara
því scm sncrtir hann og lians ráösinennsku.
þá kemur nd kýliÖ, „er jcg ætlaði fyri löngu
springa mundi,“ og þab eru þeir áöur umgetnu
lánsskilmálar kaupmanna á Contrabókunum; höf,
veröur nú fyrst um sinn að forláta mjer, þóttjeg
liafi í þessu efni abra skoöun en hann; hcimurinn
verður að dæma hver rjettari sje; j'eg ætla nú, t. a.
m. ab sá maður sem lánar mjer fjesitt, eigi full—
komlega eins mikib meb ab ráða lánskostunurn
eins og þau lagabob hafa abþýba, höf. er Oddgeir
Bjarnarson stílar oss ab konungshoöi; konungur-
inn getur ekki skipaö nokkrum þegna sinna að
lána öörnin, frsmur enn sá vill sjáll'ur, og þess-
vegna mun vefba bágt ab ncita því, ab liver
matur, sje „konungur eigna sinna“ og það ein-
valdur, að öbru ieyti en því sem snertir ,,lög-
boðin“ tillög aublegbarinnar til þjóðf;elagsins; og
þó ólíku sje saman aÖ jafna, veit jcg ekki til ab
„lngmálib'1 (í trúarlegnm skilningi) sje undirskrif-
ab af neinum okkar, síöan Móses haföi Iíkt em-
mætti og Oddgeir Bjarnarson í því efni, og mun-
um vib þó flostir álíta þaö sknldbindandi fyrir
okkur, (nema ef þab væri höf. ritgjörðarinnar)
þó um uppfyllingu þess fari líkt og um skulda-
lúkningu vora, Sú einasta ástæða, er höf. fær-
ir fram til sönnunar meiningu sinni, finnst mjer
vera sú: ab lánstakandans skrifiegt samþykki
vanti iijer, en mundi ckki hans þegjandi sam-
þykki veröa álitið eins gilt, þegar hann tekur
svona móti fjenu og veit kostina? jeg segi fyri
mig, ef jcg ekki vildi ávinna mjer þaö tignar-
nafn (??) aö heita „prettvís skálkur“ sem jegjafn-
vel ætla sje ekki hættulaust, tæki jeg ekki lán af
neinum, nema meb því móti, aö jeg treysti mjer
til ab uppfylia þá skilmála, er sáseturmjer, sem
lánar mjer fje sitt.
Varla ætla jeg þörf sje á, að hallmæla Fijóts-
dalsfjelaginu svo kallaða fyri samheldi sitt, síst,
áriö sem leib, þótt þaN aÖ ætlan minni hafiekki
átt von á neinum aukahagnabi; þetta var ekki
nema til þess, aö þaö síbur eyðiiegöist, og jeg
held „lofsvert fyritæki; “ dómur höf. um kaup-
mennina er nú í þ-ssari grein eins og fyrri; þeir
bregba sjer vart vib það. því slíkt er engin ný-
iunda.
Svo fræbir nú höf. okkur um norska timbur-
salann, er kom á Seibisfjörb og verzlabi þar, og
verblag hans; einn af verzlurum þar keypli af
lionuin liálfan farminn, en hvab liann gaf fyrir
veit jeg ekki, og ætti rojer þó ab vera kunnugra
en öbrum fjærlægari; þessi kaupandi ljet lands-
menn veija um kosti: hvort þeir vildu heldur
borga málsborbið „valib“ með 56 sk. eÖa öldungis
óvaiib meö 48 sk., enda munu flestir hafa tekib
þann kostinn er ljúfari sýndist; að norömaburinn
hafi gefib 28 sk. fyrir hvíta ullu er „satt“ ogjafn
vcl ab iíku hófi meira fyrir abrar vörur okkar,
en hjer var kostur á ab fá, en hitt er „ósatt“
að liann hafi bundib þetta verð vib „mikla og
góða vötu“, þvf hann vildi nauðugur taka vöru
okkar, sem borgunar mebal fyrir þab verö er hann
haföi gefið kost á, heidur peninga; og jeg veit til,
ab sá sem keyptij háifan farminn, vildi helzt
mega borga hann með vörum, enn gat þó ckki