Norðri - 06.06.1860, Blaðsíða 7

\
47
aö land þelta og veri?) Ijárræktinni t il niímrdreps
um langan tíma.
þegar menn bera fjárrækt lands þessa sam-
an vifc fjárrækt annara landa, þá fer niargt ab
verba ófrýniiegt, sesn nú þykir fagurt, þvf slíkur
fjárdaabi sem hjer hefir átt sjer stab nú í 40 ár,
er Sldungis dætnalaus og sýnir aÖ fjárstofn vor er
einhver sá aumasti sem nú er til í allri Nortur-
áifunni. þeita mun mörgum þykja hörb kenn-
ing en hún er eigi ab sífur sönn, og því verÖ-
ur þab heldur, hlæiiegt þegar vi& íortrm a& kenna
framandi fje uin fjárveikjur vorar, allt ah einu og
vib, sem nú lengi höfum húi& vih ýmsar liinir háska-
legustu fjárveikjur, t. a. m. bráfapestina og iungna-
veikina, o. s. frv. heffcum einkarjettindi til ab
vera fríir vib kláfa, þessa veiki sem hægast er
a& lækna af ölium fjárveikjum, ef samheldni brest-
ur eigi, og menn iáta ei eins og óMr menn, sein
ætia a?> nihurbæia alira síðabra þjó&a reynslu
meb bjðtrú og hjegiljuin.
Jeg vona, herra ritstjóri! þjer takih þessar
fáu línur upp í bla& y?ar, þv£ þó þær fari í a&ra
stefnu en sum brjefin, er þjer eruS a& fá hjer ah
sunnan um þetta máiefni, þá eru þær skrifa&ar
af sannieiks kærleika og eigi ai neinurn fiokka-
drættis anda, eins og nú tí&kast of mjög í þessu
máli, þar sem þeir er enga sanna reynslu hafa
í því, eru a?> berja fram meiningar sínar mefc of-
nrkappi og trúarofheldi (Fanatisme), skeytingar-
iausir um, a& þeir meb því ey&ileggja fóstur-
jör& sína.
Vir?ingarfylist
J. Hj’altalín
Vjer álitum nú varia neina þörf til þess, a&
láta Nor&a vera a& flyt.ia mönnum k!á?alæl;ninga-
kenningar hins vir&ulega doktors og jústitsrá&s, o. s.
■frv. Jóns Hjaltalíns, þar e& hann, sem hefir hlut-
deild í riístjórn tveggja b!a?a, má samt vir&ast standa
vel a& vígi a& útbrei&a kenningar sínar, enda er-
um vjer hræddir um, a& þó hann einnig vilji sá
hinu gó&a sæ&inu me&al lesenda vorra hjer á
Nor&urlandi, þá falii þa& í ófrjófsama jör&; en
af því a& hann innpn um víkur sjer a& oss og
b!a?i voru og stefnu þeirri, er vjer höfum haft
frá byrjun klá&amálsins, höfum vjer álitiö rjett
a& lofa herra jústitsrá&inu a& sýna sig, þó cng-
inn muni finna hjer nýjar kenningjar e?a nýjar
ástæ&ur hjá lionum. Álit. vort og svo fjölmargra
annara manna í öllum iandsfjór&ungum, a& klá&-
inn fyrir sunnan sje og hafi veriö annars e&lis
og stórura háskalegri og meir drepandi en óþrif
þau, sem vfla lcoma fram í fje fyrir ótí& og illa
hir&ingu á ýmsum íímum og á ýmsum stö&um,
án þess a& valda. ey&iieggjandi sóttnænri, eins og
raun hefir á or&i& sy&ra, þetta álit kallar jústits-
á&i&margþætta&ar hjegiljur. A& færa rr.e&
stiliingu rök fyrir þessari sko&un og þessari stö&-
ugu reynslu undanfarinna ára, eins og vjer þykj-
umst gjört hafa f Nor?ra, kallar doktoiinn og
jústitsrá&i& æsingar mótialiri skynsemi
og öllura sannleika. Vjer þorurn óhætt aö
vfsa til hins sómasamlega ritsháttar í Hir&i, brjóst-
barni jústiísrá&sins, um embættismenn og alþingi
vort, og ótíumst ekki, a& neinn skynsamur ma&-
ur eigi bágt me& sjá, hvort þa& erum vjer e&a
jústitsrá&ife, sem fylgja fram sannfæringu sinni
me& gorgeir og æsandi liroka; og vjer þurluin ekki
a& fara í Ilirfei. þessi pistill, er vjer lýiíum hjer
fengife frá jústitsrá&inu til a& fræ&a me& almenn-
ing, sýnir Ijóslega af hverjum anda hann er sprott-
inn. Hva&getur veri& meira æsandi heldur en þa&,
sem doktorinn gjörir, þegar hann upp á gamla mó&-
inn er búinn a& jeta npp eptir sjáifansig hinar marg-
þvætíu setningar sínar „um samkynja hörundskvilla
nor&an og restan“ og „klá&annáö&rustigi," erhann
segir: „a& ekkertgeti verib háskalegra en
a& ala þá trú hjá almenningi, aö rnenn
hafi skoriÖ fyrir klá&ann,“ og hefir þessa
speki eptir grein í „Fædrelandet," sem er Iíklega
eptir klá?a erindsrekana. Honum er þó fullijóst
og fullkunnugt, hvernig liinn sóttnæmi klá&i tók
a& geisa í Húnavatnssýslu veturinn 1857 — 58,
og hanii veit, a& menn hjeldu honum ekki í skefj-
um mefe tóbakssósu og ö&ru þvflfku heldur me&
ni&urskúr&i og fyrirskur&i. Hann þekkir því
reynsluna, a& klá&inn upprættist þar lækninga
laust, og þa& svo, a& sjálfuin erindsrekura kon-
ungs þóknafeist ekki a& gjöra neinar fyrirskip-
anir um lækningar á fje þar f sýslu, þó að þeir
sko&u&u þa& sjálfir, og þa& heífci þó veriö bein skylda
þeirra, ef nokkur sóttnæmur e&a ískyggilegur Idá&i
hef&i veriö þar. — f>a& er því enginn sjálfbyrg-
ingsskapur e&ur oftraust á voru eigin áliti efeur a&
vjer þykjumst alvitrir, þó aö vjer leyfum oss a&
trúa hálfs annars árs reynslu, um a& hjer sje klá&a-
laust fyrir nor&an, og þeim vitnisbur&i, er sjálfir
kláfearekarnir gáfu, me& því a& gjöra hjer nyr&ra
engar rá&stafanir um klá&ann. Og þó a& þa&
sje satt, sem jústitsrá&ife segir, a& sauðfje vort sje
engan veginn Iaust vi& alla sjúkdómskvilla, þá
ver&ur hann a& fyrirgefa oss, þó vjer viljum sár-.
nau&ugir bæta þar á ofan næmri drepsótt, er ey&i
hjargræ&isstofni vorum. E&a mundi doktorinn,
sem manna bezt veit, a& vjer Islendingar sjálf-
ir höfum ýmsar mannveikjur (sbr. fjárveikjur),,
fúsiega viija bæta á oss kóleru, e&a ö&rum .þess