Íslendingur - 12.01.1861, Side 2

154
að eins vitnuðu til eldri laga alþingistilskipunarinnar, er kon-
ungsloforðið 23. sept. 1848 enga breytingu hafði á gjört.
Hitt er aptur á móti dagsanna, að konungur vor hef-
ur í þessari auglýsingu lieitið því, að ekki skyldi breytt
stjórnarlögum Islands nema því að eins, að málið væri
áður lagt fyrir alþingi, enda höfum vjer lslendingar liaft
sáralítil afskipti af þessu máli síðan 1852, nema að því
leyti sem alþingi vort hefur verið að senda bœnarskrár til
konungsvors um, að vjer fengjum hina fyrirheitnu stjórn-
arbót, og jafnframt tekið fram þau undirstöðuatriði fyrir
henni, semþvíþótti mestu varða; en sarnt sem áður sjest
það ljóslega á umrœðum alþingis, að menn hafa verið í
vafa um, hvort það hefði rjett til að byrja á umrœðum
um þetta mál (tage Initiativet), eins og líka sú skoðun
hefur rutt sjer til rúms á þinginu, að oss íslendingum
lægi ekki á stjórnai'bótinni, fvr en búið væri að koma í
kring stjórnarskipuninni i öðrum löndum Danakonungs,
og gegnir þetta því meiri furðn, sem bæði alþingi og all-
ir, er nokkuð til þekkja, mega fyllilega flnna til þess, hví-
líku tjóni það valdi og hljóti að valda framförum lands-
ins og öllum rjettum liugmyndum um stjórnarlög þess
og rjettindi, að œðstu stjórn málefna þess skuli vera
blandað saman við stjórn danskra málefna, eins og gjört
hefur verið, þar sem þó sín grundvallarlögin gilda fyrir
hvort þessara landa, sumsje konungalögin 14. nóv. 1665
fyrir Island, en nýju grundvallarlögin 5. júní 1849 og 2.
okt. 1855 fyrir Danmörku, og konungurinn þess vegna,
eins og allir sjá, er einvaldur á íslandi, þó alþingi vort hafi
ráðgefandi atkvæði í þeim málum, er undirþað heyra,
en bundinn í stjórn sinni í Danmörku við þing danskra
þegna sinna. Ekki liafa heldur blöð vor um langa hríð látið
sig það neinu skipta, að halda máli þessu á lopti, eður
skýraþað fyrir alþýðu manna, jafnvel þó það beinlínis snerti
lrin yfirgripsmestu og helgustu rjettindi lands vors, og geta
menn heldur varla búizt við því af sumurn þeirra, þar
sem stefna þeirra öll hefur verið allt önnur, og rniðað
nriklu fremur að því, að sundra kröptnm Islendinga, með
því að vekja sundurlyndi, flokkadrætti og stjórnleysi meðal
þeirra, en til að fá þá með skynsamlegum rökum til að
halda saman í því, sem landið varðar mestu, og er það
auðsjen hlutur, að slík blöð muni varla þoka heillum
landsins mikið áfram.
En með því nú að hin önnur blöð vor og vjer Is-
lendingar yfir höfuð höfuin svona vanrœkt þetta mikil-
væga mál, þá getur »Islendingur« ekki leitt það hjá sjer
307
sátu þannig eina stund, og eptir það gekk Radaivan til
rekkju, og svaf vel um nóttina. INæsta morgun reis hann
árla úr rekkju og bjóst til burtfarar.
þegar hann var ferðbúinn, kallaði húsráðandi á
hann og mælti: »f»ú ert sannlega vitur maður, og speki
þín lrefur frelsað líf þitt. Vit þú það, að mannaliöfuð
þau öll, er þú hefur sjeð, eru af þeim mönnum, sem
hafa verið ósvífnir í spurningum sínum; jeg hef tekið vel
á móti þeim, en þeir liafa eigi getað setið á sjer, að for-
vitnast eigi um meyna þá hina blindnðu. f>ú skalt fá allt
að vita sökum þess, að þú hefur einskis spurt. Mærin
er systir mín. Jeg sá, að þú kenndir í brjósti um hana;
en ef þú vissir hið ógurlega andvaraleysi hennar, mundi
þig hrylla við, og aumkast yfirmig«. Skeggrakarinn varð
œði-fjölorður og ieiðinlegur, er hann fór að segja sögu
hinnar blindu meyjar, enda er hún of hryllileg til þess,
að hún verði endurtekin. f>egar sögunni var lokið, mælti
bróðir hennar. »Farþúnú, Radawan, og mun það verða
þjertil nokkurrar huggunar, aðvitaþað, án þess að spyrja,
sern þú reyndar lrefðir fengið að vita, hefðir þú spurt
að fara um það nokkrum orðunr, og það því síður, sem
það er bæði skylda bans og augnamið, eins og hann
þegar í fyrstu ljet i Ijósi, nreðal annars að skýra hug-
mvndir nranna um lög vor og landstjórn, og leiðbeina
mönnum í því, hvernig því muni bezt komið í rjett horfá
löglegan og þegnlegan hátt, sem ábótavant er í þessu
efni. En þegar nú þannig áað rœða um hina tilvonandi
stjórnarbót vora, þá virðist það bæði eðlilegast og rjett-
ast, svo máiið verði svo ljóst og skiljanlegt sem uunt er,
að skipta því í 2 aðalatriði, og verður þá hið fyrra unr
það, hvílíkan þátt Islendingum sjálfum bæri að taka í til-
búningi stjórnarbótar sinnar, og hið síðara um það,
lrvernig stjórnarbótin sjálf mundi bezt löguð eptir
þörfum og rjettindum lands vors. »Islendingur« á nú
ekki betri nýársósk til í eigu sinni, en að honum nrætti
auðnast sein allra-fyrst á þessu nýbyrjaða ári, að skýra
það svo fvrir nöfnum sínum, að þeir bæði sæju og viður-
kenndu rjettindi og skyldur sínar í þessu rnáli.
(Framhald).
' (Aðsent).
Ititstjórar »Islendiiig,s«!
Leyíið eptirfylgjandi línunr inngöngu í »Islending«.
f>ær eru stýlaðar til yðar, mikilsvirtu herrar, sem gefið
blað þetta út, og ekki einungis til yðar, lreldur einnig til
allra Heykjavíkurbúa; þær eru skrifaðar, ekki til þess að
meiða neinn, heldur af velvilja til bœjarbúa og af löngun
til þess, að Iteykjavík gæti tekið framförum í einu sem
öðru.
f>að er nú kunnugt, að um þessar mundir eru allra
handa umbrot og byltingar í bœjarstjórn vorri. Yfirvald
vort, herra bœjarfógetinn, liefur boðað oss fund fyrir nokkru
síðan, og sá fundur var haldinn þann 5. þ. m., til þess
að kjósa tvo fulltráa i bœjarstjórnina: annan í stað hra
faktors Wulffs, sem hafði sagt af sjer fulltrúaeinbættinn,
og hinn í stað hra yfirdómara Jóns Rjeturssonar, er bú-
inn var að útenda sína 5 ára tíð sem bœjarfuiltrúi. Á
þessum fundi voru þeir kosnir: yfirdómari Jón Pjetursson
að nýju, og Ilelgi snikkari Jónsson. Nú töluni vjer ekk-
ert urn þessa kosningu; en af því vjer höfuín sannfrjett,
að hra Ilalldór Friðriksson liafi nú þegar sagtaf sjérfull-
trúaembættinu, og að bra yfirdómari Jón Pjetnrsson einn-
ig ætli að skorast undan að taka móti þessari nýju kosn-
ingu, þá þykir oss horfa til einkis góðs, eða jafnvel tilvand-
ræða; hjer er þó sannarlega margt á trjefótum hjá oss. f>að
308
þess, en sem þá liefði kostað líf þitt; því að, hefðir þú
spurt, þá hefði jeg drepið þig þegar í stað, er jeg hefði
lokið sögu minni«.
Radawan gekk þá burtu glaður í huga, sneri sjer í
austur, lofaði spámanninn og mælti: »Jeg þakka þjer, þú
spámaður, fyrir vizku þá, er þú sendir mjer fyrir þjón
þinn, Abou Kasim; sje nafn þitt vegsamað«.
Ilann skundaði því næst til borghliðanna; voru þau
fyrir löngu opnuð, og þyrptust ínenn þar út og inn. Ilon-
urn datt fyrst í hug, að ganga þegar beina leið heim til
húss síns, en þá hugsaðist honum, að vel gæti mikil
breyting verið á orðin; það gat jafnvel verið, að Ayeslva
hefði gleymt honum, eða talið liann dauðan, og gipzt
öðrurn. Ilann gekk þá fyrst inn í skeggrakarabúð eina;
liann var mjög breyttur orðinn á ferðum sínum, og þekktu
nrenn hann eigi aptur. Hann hagaði því svo, að rœður
hans kornust smátt og smátt að málefni því, cr honum
lá svo nrjög á hjarta; honunr kom það óvænt, er honum
var sagt, að hann hefði flúið að óþörfu. Sá lrinn dauði
maður, sem haföi fælt hann burtu, var úr ræningjaflokki