Íslendingur - 12.01.1861, Page 5

157
ganga vfir land allt, eins og hagljel eða skœðadrífa, og
fœra sumnm hverjum lítinn fagnaðarboðskap. En livað
sem nú þessu líður, þá er það satt, að vetrartíminn er
ekki góður viðfangs blaðamönnum á Islandi. Vest er
ferða- og samgöngu-leysið. Hvenær mun sá dagur renna
yfir þetta land, að bót fáist á því. Aldrei verður oss
framfara auðið, nema vegir batni og samgöngur greiðist.
»Ilið fyrsta, sem Islendingar eiga að gjöra«, sagði merk-
ur maður af Frakklandi hjer fyrir fáum árum, »það er:
að bœta vegina og 'samgöngur“. »Ilið annað, sem þeir
eiga að gjöra, það er: að bœta vegi og samgöngur“.
»Hið þriðja sem þeir eiga að gjöra, það er: að bœta
vegi og samgöngur“. Svo mikið þótti þeim manni undir
því komið, að slíkt kœmist hjer í betra horf en það er,
og hefur verið. Og þarf eigi að efast um, að sá maður
hafi borið skynbragð á, hvað framfarir og velmegun þjóð-
anna þýðir. En hjer er nú ekki staður eða stund tii að
fara um það fleiri orðum. það skal síðar gjört, ef vjer
lifum. Vjer áttum hjer að segja frjettir, en hverjar eru
þær þá? Veðráttan má allt af heitameð betra móti. Um
jólin gjörði kulda og norðanveður, og kom þá allvíða
hjer syðra snjór með meira móti, en síðan um nýárhafa
verið útsynningar og þeyvindar og snjóinn tekið upp
að mestu. Skepnuhöld eru alstaðar sögð góð. Ileilsufar
rnanna má telja með betra rnóti; þó verður hjer vart við
taugaveikina, og á stöku stað við illkynjaða lilauptibóiu.
Nú mun því nær hvergi hjer sunnanlands vera á sjó
róið, enda íiskur ekki fvrir, nema ef vera skyldi allar
götur vestur í sjó. Rjett fyrir jólin reru tvennir Álpt-
nesingar í dýpstu fiskileitir, það er eitthvað 5 eða ti vik-
ur vestur í flóann, og höfðu gott af; þar var þegar fisk-
ur á liverju járni, og fengu þeir góðan lilut. J>á kom
norðanveðrið, og síðan mun hafa verið gæptaleysi. Syðra
hafa menn róið milli jóla og nýárs og atlað sumir, en
sumir ekki. Vestan undan Jökli er sagt fiskilaust til
Jiessa, og rnjög liart manna milli. Kaupstaðir þar korn-
lausir, af því skipið fórst, eins og áður er nefnt í blaði
voru. Ur Suður-MÚIasýslu er oss skrifað seint í haust
meðal annars: »Grasbrestur varhjer mikill á Austurlandi í
sumar, og olli honum helzt hiö afarharða vor; hefur hjer
heyjazt illa; þó veðrátta hafi verið að nokkru leyti hag-
stœð, hafá sumir fengið helmingi, og flestir þriðjungi minna
hey, en í fyrra. Lítið sem ekkert hefur fiskazt hjer í
sumar kring um Djúpavog, eins og nokkur undanfarin ár,
en 3 hákallajagtir, sem hjer eru á Djúpavogi liafa aflað
318
Grettir, aldrei heill unninn; en loksins gekk liann lil
byggða, og gafst sjálfviljugur á vald hyggðamönnum, þeg-
ar ellin sótti á Iiann, og gjörði honum ekki lengur vært
uppi í óbyggðum. Yfir Eyvindi hvílir einhver dalalæða,
einhver fjallablær, einhVer jöklahjúpur, sem minnir oss á
Gretti og Ilalhnund og Bárð, og ber oss í huganum fram
í liðnar aldir, þegar dvergar bjuggu í steinurn, tröll í
hömrum og vættir í hverju felli. Fyrir því hef'ur oss
komið til hugar, að tína það saman, er vjer höfum heyrt
sagt frá Eyvindi, og fœra það í letur, svo ekki glatist meir
en orðið er. Ilafa og nokkrir fróðir menn vikist vel undir
þessa lilraun vora, og sent nokkrar frásagnir um Eyvind.
Jón stúdent Árnason, stiptsbókavörður, fróður maður, og
hinn þraulbezti að safna alls kvns sögum og æfintýrum,
liefur hvað bezt dugað oss, og er satt bezt að segja, að
liann á engu minni þátt í sögu Eyvindar en vjer. Nú
með því vjer vitum, að þessari tilraun vorri er mjög á-
Iiótavant, þá eru það vinsamleg tilmæli vor til allra þeirra,
er eitthvað kynnu frá Eyvindi að segja, en sem vjer ekki
höfum vitað, eða oss hefur yfirsjezt, að þeir gjöri svo vel,
mæta-vel; ein þeirra er búin' að fá á 3. hundrað tunnur
af lifur, önnur hjer um 200 tunnur, liin þriðja um 100
tunnur. Yerzlun var hjer góð í suinar, og komu liing-
að 3 lausakaupmenn; hvítull pundið á 40 skk.; mislit 32,
tólg 24, rúgtunnan 8 rdd., bankab. IOV2—11 rdd.; kaffi
pnd. 32 skk., sykur pnd. 24 skk. 0. s. frv. En nú er
búið að setja upp allar danskar vörur og niður hinar
íslenzku; rúg ernú 9 rdd.; bankabygg 12rdd., hvít ull 36
skk., tólg 22 skk. Kjöt af sauðum og veturgömlu lpnd.
80 skk., mör 22 skk. pnd., gærur 64—80 skk.
Jarðskjálfti. Nóttina milli 30. og31. desemb.
næstl. árs urðu menn lijer í Reykjavík varir við jarð-
skjálfta. |>að var að eins einn kippur og býsna-harður,
svo að sumir menn hrukku upp af svefni við kippinn og
brakið í húsunum. Hreifingin virtist ganga frá útsuðri til
landnorðurs, og þann veg hafa oss fundizt flestar þær
hreifingar ganga, sem vjer höfum tekið eptir lijer sunn-
anlands. Jarðskjálftinn í haust, er leið, 20. sept., tæpri
stundu eptir miðaptan, var viðlíka mikill og þessi, og liafði
hina sömu stefnu, frá útsuðri til landnorðurs, og þannig
gætum vjer tilgreint fleiri.
Af því að gleðileilcirnir, sem öðru hverju síðan jól
liafa verið leiknir á gildaskálanum, eru enn ekki á enda,
þá getuin vjer þeirra ekki að svo stöddu, en ætlum að
gjöra það bráðum. Nú að þessu sinni látum vjer oss
nœgja, að fœra lesendum vorum formála (Frolog) þann,
er einn af leikurunum, hr. kaud. llelgi Helgasen í mynd
og nafni gyðjunnar Palíu mælti fram, þá er fortjald leik-
sviðsins var undið upp, áður sjálfir leikirnir byrjuðu fyrsta
kveklið. Ilöfundur þessa formála er ungt skáld, skóla-
piltur Jón Hjaltalin, sonur Andrjesar prests Hjaltasonar.
(palía, gle'&ileikígytjan, inetj grœnum laufahring á hút%i,
grímu í annari hendi og hirfcisstaf í hinni, talar til áhorf-
anda):
Ileilir Jijer, Iierrar og frúr, hýrleitar meyjar og sveinar,
ljáið irijer litla stund hljóð, leyfið jeg tali fá orð.
J>á mau jeg aðra öld enn, að áður á Helíkonstindi
hörpunnar hreifði jcg streng, hátt glumdi bjarginu í;
skernmti jeg skóguímm í, skulfu lauf liáum á björkum,
bót jeg búanda var, böli fjekk erfiðis svipt;
sem gyðju þeir göfguðu mig, gjafir mjer hvervetna fœrðu,
kættust, þá kvað jeg þeim hjá, og kölluðu Blómgyðju mig.
J>aðan jeg bústöðum brá, og ból tók í fjölmennum stöðum,
viðtökur vænar þar fjekk og virðingu hvervetna hlaut.
3U
að skýra oss frá því. Með því eina móti kynnu monn
að geta nokkurn veginn sagt sögu Eyvindar. Sje það
ekki gjört 1111, er hætt við það verði aldrei gjört. Slíkar
sagnir líðaundirlok, eptir því sein hinir eldri menn deyja.
Hins vegar getum vjer þess, að ekki er auðgjört að segja
sögu Eyvindar, því bæði er, að menn hafa ekkert lieilt
um liann; það er ailt í stúfum og spottum; og svo er
liitt, að varla eru tveir, sem segja sama viðburðinn á sama
liátt, heldur segir einn svona frá og annar öðruvísi. En
— hjer liefur frá Eyvindi.
Jón hjet maður; hann bjó á bœ þeim, er að Hlíð
lieitir í Hrunamannahrepp í Árnessýslu. J>að var um fyrri
hluta liinnar 18. aldar. Jón varkvæntur og Iijet Margrjet
kona hans. Börn áttu þau, en ekki koma þau við sögu
þessa, önnur en Egvindur sá, er lijer segir frá, og Jón,
er lengi bjó i Skipholti þar í sveit, faðir Gríms stúdents,
er þar bjó eptir föður sinn, varð áttræður og er nýdáinn.
Eigi vita menn með vissu, hve nær Eyvindur er fœddur,
en líklegt er, að það sje öndverðlega á 18. öld. J>að er
sannsagt, að Eyvindur liafi alizt upp með foreldrum síu-