Íslendingur - 12.11.1861, Blaðsíða 2

Íslendingur - 12.11.1861, Blaðsíða 2
98 hefur sem sje haft í hnga, að vald páfannasje sama sem vald Krists á jörðunni, og stóð þá á sama, hvort nafn þeirra var til eða ekki. En þetta hefur hann ekki dirfzt að bera fram, því liann vissi vei, að auðvelt er að sanna, að helzt til margar athafnir þeirra og trúargreinir, sem þeir settu af sínu valdi, hafa verið næsta ólíkar því, sem fram kemur ?if Ivrists anda. Næst þessu fer sjera B. að gjöra gys að sönnunar- hætti mínum, þar sem jeg segi í »Iðunni« um ólíklega hluti »pað er cl;hi trúlegt, og þó er það satt«. þessu svara jeg því einu, sem hann getur ekki neitað, að þessi ályktunaraðferð er rjett, og það á ekki við í stuttum sögu- þáttum, að setja inn í þá sögulegar eða vísindalegar rann- sóknir um heimildir sagnanna. En þetta ótrúlega, sem jeg nefni, mundi mjer auðveldara að sanna, en honum að hrinda. |>á kemur hið annað aðalyrkisefni sjera Boudoins, hið annað, sem liann telur jeg hafi ranghermt í páfaveld- isþættinum: »Gregorius 7. bannaði lclerkum að kvong- ast«. þetta kallar klerkurinn stórvitleysu. Er það ekki allt of mikil dirfska að taka svo til orða um órækan sann- leika? Hefur nokkur páfatrúarmaður verið svo djarfur til þessa dags, að bera móti því, að Gregorius páfi hinn 7. hafi bannað Iderkum að kvongast? Sannlega bannaði hann það; um það eru allar sögur af honiim samhljóða, og liann barði það fram á allar lundir með vizku sinni, kœnsku og járnvilja, að því yrði almennt hlýtt í kristn- inni, þó sumstaðar lægi við uppreistum út af liarðræði hans í þessum efnum. En það er reyndar ekki þetta, sem sjera B. hefur í huganum, þegar hann feraðreyna að hrinda því, semjeg hafi sagt, heldur annað, sem hann smíðar sjer sjálfur og eignar mjer. J>að sýna málsannanir hans. Hann býr sem sje tii, að eg hafi sagt: Gregorius 7. bannaði fyrstur klerkum að kvongast. þetta stendur hvergi í »Iðunni«. Jeg þyrfti því ekki að svara öðru fyrir mig, en hjer erkomið. En það er gaman að skoða, hvernig sjera B. ferst að hrinda þessari málsgrein sinni, sem hann býr sjer til. Vissijeg vel, að lengi hafði verið klifað á einlífi klerka á undan Greg. 7., annað veifið alla tíð frá því er, munk- lífis og einlífis andinn læddist inn í kristnina frá heið- ingjunum í Asíu og Essæum, og slíkur lifnaðarháttur brá nokkurs konar helgiblæ fyrir augum fávísrar alþýðu á þá, sem stunduðu hann. En getur sjera B. sannað fyrir það, að einlifi klerka hafi nokkurn tíma orðið almennt í kristn- inni fyrir daga Gregoriusar 7. og Paschalis 2., hversu opt sem klifað var á því af kirkjufundum og páfum? Sjera B. gat sjeð, að páfaveldisþátturinn tekur ekki inn í páfa- söguna teljandi fyr en með Gregorius 7., og getur lítils á undan honum, því þátturinn er ritaður til að sýna helztu stórlaxa páfastjórnarinnar, sem efldu mest veldi þeirra og bjuggu því fall; og ein helztu upptök þeirra, eða það sem mest þyngdi járnok páfaveldisins, voru atfarir og stjórn Gregoriusar páfa hins 7. þátturinn fer stuttlega yfir allt og nefnir fátt annað, en hið stórvægasta í atförum páf- anna cptir miðja 11. öld fram að siðabótinni. Var því síður efni til, að þar væri rakin frá upphafi sagan um einlífislögmál katólskra. Ur þessu vill nú sjera B. bœta, þegar hann er að hrinda málsgreininni um Gregoríus 7., sem hann smíðaði sjer til að gcta glímt við eitthvað. Og til að fella sjálfan sig — sína fölsku málsgrein — segir hann, að allir páfar á undan Greg. 7. o. s. frv. hafi talað um einlífi klerka, en sannar með engu þennan framburð, fyr en liann kemur með latínuþuluna eptir kirkjufundinn í Nicœu, sem liann kallar trúnrgreinM j>ar er hin fyrsta 1) í pessari latíiiugrein er þó eitt orb, i.eftiil. l)ií> síbasta, sönnun hans fyrir því, að einlífislögmálið sje gamalt. En liann lætur ekki hjer við staðar nema, heldur fœrir sig upp eptir öldunum til Páls postula, og kennir honum um, líklega eptir sið katólskra, að hann hafi verið höfundur einlífislögmálsins. Iljer taka nú fyrir alvöru að geggjast sannanir og ástœður klerksins. Hann ámælir mjer fyrir það jeg segi einlífislögmálið stríði móti lögum náttúrunnar og heilbrigðrar skynsemi. (Hví lætur maðurinn svona fá- víslega! Eru það ekki lög náttúrunnar sett af skaparan- um allri lifandi skepnu, að hún œxli kyn sitt? Eru það ekki guðs boð, að maðurinn lifi í hjúskap? Og er það ekki lögmál heilbrigðrar skynsemi, að fara eptir lögum náttúrunnar og drottins boðum?) En er það ekki miklu meiri dirfska og meira áfnælisvert, að skrökva því á Pál postula, að hann hafi sett fyrstur einlífislögmál klerkanna, og hafa ekki annað fyrir sjer eptir postulann, en þessar greinir: »því er betra að giptast en brenna af losta«, »sá gjörir vel, sem giptir (dóttur sína)« o. s. frv., og aðrar slíkar í sama anda, sem engin skipun er í eður bönnun að giptast, heldur heilræði, sem postulinn leggur söfnuðin- um í Korintliu, af föðurlegri umhyggju fyrir andlegri og líkamlegri vellíðun hans á þeim hættulegu tímum, þá söfn- uðurinn var umkringdur og umsetinn af heiðingjum á alla vegu og ofsóknirnar vofðu yfir1. Víst hef jeg lesið 7. kap. í 1. Kor, og svo hið sama um hag kristninnar á þeim tímum — en hvorttveggja með heilbrigðri skynsemi (ekki katólskri). Og þessi skynsemi segir mjer, eins og postulinn bendir til sjálfur, að hann hafi haft í huga, þegar hann ritaði 7. kap. í l.Kor., sjer- staklegan og hættulegan lífshag kristinna, og því ráðleggi hann þeim sjer í lagi, að lmgsa sem mest um að rœkja trú sína með bœn og árvekni, sjálfum sjer til sálarheilla og öðrum til góðrar fyrirmyndar — og binda sig sem minnst veraldlegum sýslunum, konum og börnum, svo þetta yki síður harmkvælin í ofsóknum og flótta. En jeg hef orsök til að trúa, að þó sjera B. segi prótestantar »byrgi augu sín fyrir því, sem þeim líki ekki í biflíunni, en katólskir taki allt«, þá hafi hann og þeir gleymt að lesa sumt í pistlum Páls postula, t. a. m. í hinum fyrra til Tímótheusar og % pistlinum til Títusar, s. s. pessar greinir: «Þess vegna á biskup að vera ólastanlegur, einnar konu eiginmaður, o. s. frv. — sá er veiti sínu heimili góða forstöðu og haldi með allrt siðsemi börnum sínum í hhjðni (þvi hver sem ekki hefur vit á að veita sinu heimili forstöðu, hvernig má hann umsjón veita söfnuði guðs«? l.Tím. 3., 2., 4-—5.). »Djáknarnir sjeu einnar konu eiginmenn« o. s. frv. (l.Tím. 2, 12.). »En andinn segir með berum orðum, að á siðustu tímum muni nokkrir ganga af trúnni, festa trú til villuanda og djöfla- lœrdóma, sem af fláræði kenna lygar og eru brenni- merktir á samvizkunni, banna að giptast og neyta fœðu« o. s. frv. (l.Tím. 4, 1—3.). »Til þess skildi jeg þig eptir í Krít — að þú settir öldunga í hverri borg, þann er væri ólastanlegur, einnar konu eiginmaður«, o. s. frv. (Tít. 1, 5—6.). Þessar greinir sýna þó berlega, að Páll postuli skip- sem getur verib vafasamt um &b hjer sje rjetc ritab lijá klerknum cg rjott þýtt, því reynslan sannaíii um margar aldir katúlsknnnar og mun sanna enn, aí) klerkar muni hafa lcsií) þar c fjrir t. Og hvergi hef jeg sjei) í hinum katólska kirkjurjetti el)a siigunni, aí) slíkt bann og kárínnr væri lagt vit) því, þó klerkar hefc)u fylgikonur og ættu lansa- leiksbörn, eins og hinu, of nokkur dirfdist at) ganga í helga hjóna- bandsstjett. Virþist þetta ljós vottur þess, at) kirkjustjórninni va;ri miklu annara um einlífl en hreinlífl klerkdómsins. 1) Til þessa bendir postulinn berlega í 1. Kor. 7,20., 28.—30. v. svo sein þess, er knýí sig til aþ rábleggja þeiin ati bindast sern miimst kvonföngum.

x

Íslendingur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslendingur
https://timarit.is/publication/86

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.