Norðanfari - 01.09.1862, Blaðsíða 2

hann vitnisbiir&i þeirra: skrumlausa mai>nsins á Húsavík,
og Commerells skipstjóra, sem búbir miuui hafa vcrib
svipabir sannleiks vinir af sein sje misindis tagi eptir því
sem til begoja þckktist, og varla muii binn fyrnefndi
hafa skai'ast mjög á vibskiptuin vib eyjarbúa af tómri
hjartagæzku yfir báginda standi þeirra. Fyrst höf. meb
allri sinni fyrirhöfn og lesningum lietir ekki heppnast ab
lýsa Grímscy betur enn svo, ab encin vöndub skynsemi
gædd vera getur lagt trúnab á nokkub af sögniim lians í
því efni; þá er ekki úr vegi ab koma bjcr frain meb
abra lysing á eyju þcssari 02 sem — þó ckki sjc tekin
úr feibabókum — verbur eins sennileg, og cr liún á
þessa leib:
Ab töluverb fjárrækt hafi ab fornu verib í Grlmsey,
er ekki ab efa, og rná iielzt rába þab af því, ab tún eru
þar víba stór ummáls og engu minni cnn á sumum stöb-
um í landi og bafa verib girt meb túngörbum alitíkring;
líka mótar fyrir tóptuin víba upp um eyna, er helzt verbur
rábib ab verib muni hafa gamlir heygarbar. En hve lengi
ab fjárrækt sú hefir lialdist þar vib verbur ekki meb vissu
sagt; þó er líkiegt ab hún hafi verib þar ab nokkru rábi
til þess móban fjell yfir, og gjöreyddi ab mestu fjenabi
um landib; er þá li'ka sagt ab kýrnar hafi alveg fallib í
Grímsey, og munu þá líka sautfjáihöldin hafu geggjast
þar sem annarstabar — þ\í móban fjel! þar iíka yfir. —
Um þessar mundir dó fólkib víbsvegar um iandib, úr
hungri og harbrjetti — hvorsu vel vegnabi landinu þá"? —
og er sagt ab auk innbúa hafi Grímsey á þeim árum
bjargab yfir 300 manna, sem þangab flúbu frá landinu til
ab forba sjer húngursncyb. Um þab ieiii sem fjenaíurinn
fjell á eynni, var liagur landsins svo bágborinn ab ekki
varb þá svo bráblega fengnar þaban kindur út ti! eyjar sem
þurfti, og vib þessa breytiug inun jarírækt öll Iiafa Iagst
þar í dá; enn innbúar gefib sig cingöngu vib fisks og
fuglaveibum, sem aba! atvinnuveg, og sern sjaklan eba a!d-
rei mun tii Iengdar hafa brugbist þar, því til þcss eru
heldur engin dæmi ab nokkur mabur hafi flúib þaban ti!
lands fyrir hungursakir, og cnn á þennan dag er meiri
björg flutt frá Iicldur cnn ab hcnni. Mebari búsmala-
skoiturinn var scm mestur á eynni, munu eyjarskeggjar
mest hafa lifab af fiski og fugii og vökvun var þá slæm,
mest skarfakál sotib í vatni, — því þá voru siglingaleysis
árin svo lílib sem ekkert korn gat fengist á verzlunar-
stöbunum — og þcssi óhollnustu svölun ætla menn ab
liafi vaidib vaínssýki þeirri sem B. Pálsson getur um,
enn ckki roina valninu som lýgin skapabi, því ab vatnib
liefir ekki þá vcrib óhollara í Gríinsey, licldur rnn nú,
enda hefir sjúkdóinur þessi ekki gjört hib minnsta vart
vib sig, síban eyjarmcnn söindu sig ab háttum landsmanna
meb matarhæfib. þab var ekki ab undra þó ab Grímsey-
ingum veitíi ervitt á þeim árum, þegar harbindi siglinga-
skortur og ill mebferb á þeirri litlu verzlun sem þá var
til í landinu geysabi sem hæzt. Hvorsu ve! vegnabi þá
sjálfn landinu? því segir höf. ekki frá því? þí sóttu
murgir frá landi til fanga í Grírnsey og höibu gott gagn af.
Sjera Pál! Tómasson á Knappstöbum í Fijótum, sem
fyrst varb prestur í Grímsey sýndi m.eb dugnabi sínum,
ab saubfjárræktinni mætti aptur koma þar á fót svo mikib
gagn væii ab, og iitlu síbar hinir 2 áminn8lu bændur
og svo sumir íleiri, sein leitast liafa viö ab brevta ept;r
þeim, enda liafa eyjabúar mikib hjarnab vib síban batn-
abi í ári og verzlun varb betri og víst ab tiitölu vib þab,
sem sumstabar gengst vib í landi, og mun þab sem hjer
er sagt um Grímsey eins sennilegt, eius og þab sem
höf. hefir tínt saman um hana og engu iátib sig skipta,
hvort heldur þab var satt eba 1 >gib.
þab er ekki í fijótu bragbi svo hægt fyrir rábvand-
iega þcnkjandi menn ab gezka á iivab höf. hefir gengib
ti! ab ru'ba Grímsey meb svoddan frekju og alla þi vel-
gjörninga sem forsjónin liefir lagt henni til, og láta enga
sannleikselsku nje mansúbicika hatnia sjer frá ab bfúka
þau óhlutvendnis meööl í því sem hann gat jsó er eins
og þab vilji helzt verba ofaná í áliti rnanna um þab, ab
hann hafi verib ab reyna li! ab stæla prestaefni þau sem
stiptsyfirvöidin kynnu ab vilja skykka til Giímseyjar, ab
standa á móti skipunum þeina, ckki ólíkt og þegar ilt-
sinnab hjú slælir bnrn til óhlíbni vib foreldra, og hefir
slíkt ætíb þótt sómalítiil starfi ab rægja þannig meb ós«;iii-
indum railli æbri og Iægri stjctta. Hitt hefbi miklu meir
sameinast mannúblegum tilfinningmn og kristilegum hugs-
unarhætti, ab hvetja stiptsyfirvöldin til vöku ab efla heiilir
Grímeyinga, og sjá um þá samkvæmt embætíisskylduin
sínum eins og abra innbúa landsins sani þeim (nj stipts-
yfirv.) er trúab fyrir, því þab er sómi íyrir þ.u e'fi gaan
fyrir Grímseyinga og þab liggur líka í augum uppi, ab
þeir muni helzt þarfnast góbra og duglegra manna seni
afskekktasíir eru, og örbugast eiga meb ab ná til manna.
Höf. getur ekki sannab þab meb neinu, ab Grímsey ekki
megi verba framfarar auöib betur enn er, ef góbir og dug-
Iegir prestar flytíu þangab, því surnir ern Grímseyingar
143
ckki fulira 18 ára, svo fríb sýnum ab Englendingar þótiust
ei liafa sjeb slíka; var þó búnabur liennar og andiitsfali
næsta óh'kt því, sem þeir höfbu vanizt. þessi kona var
einkadóttir Powbattans. Hún gckk ab fö'ur símirri og
tók vib vopnum baris, en leit mcb sorgar svip tii hins
hvíta’manns og spurbi föbur sinn , livort hann væri her-
tekinn. „ísci! hann er vinur minn“ sagbi Powbattan, og
artla jeg ab brjóta fribarbraub meb liorn;m“.
jiá hýrnabi yfir slilikunni, tók bikar og hellti á sætum
drykk og rjetti gestinum. dátvarbur drakk af og þakkabi
nieyiunni.
Mey þessi hjet Poccahontas. Var hón mesta yndi
föbur síns, eptirlæti og prýli allrar ættarinnar. Margir
Indvcrjar höíbu bebib liennar, enn hún gat ci felit ást til
neins þeirra, því hún hugsabi mest tun ab vera föbur
siiuim til yndis og abstobar og vildi eiiki skilja vib hann.
Móbír iiennar var dáin fyrir löngu, eri fabir liennar viltli
luín yetti bróburson sinn, sein haiin eFkabi og átti a£> y
taka vib ættarstjórninni ab liontim libnum, cn þetta vilfli
hún aldrei þýbast. Bróburson Powhattans hjet Jukka vib-
144
sjálsmabur og ekki álitlegur. Poccahontas haffi aldrei
sjeb þann mann, er lnigur hennar hneigbist ti!, fyrr en
hún sá Játvarb; var iiann þá farinn ab eldast, meira en
hálf. fertugur, og alvörugeíinn í yfirbragbi. þessi inabur
fjell henni betur en abrir og hreiíbust nú þser íiifinningar
í brjósti liennar sem hún haföi aldrei fundtb ábur, og
viidi gjarna vera hjá lionum. Var liún hin þýbasta vib
hann í öllu vib móti af saklausri einfeldni og bar honum
aliar iiinar beztu yistir, sem bún hafbi til. jregar hann
tók npp gjafir þær, sem liann ætlabi indverjum, rjetti liann
henni dýilegt hálsmen af marmennils perlnm og var aub-
sjeb hún gladdist mjög af gjöfinnl.
Nú var gjörbur sáttináli milii nýienduinanna og Iud-
verja, ab friöur skyldi vera milli þeTra, og lofiibu Indvcrjar
ab taka sjer bólfestu hinumeginn vib íljótib til ab verja ný-
lendumenn árásum annara ættílokka j>ó var alla jafna
gremja nndirnifcri hjá indum vib gesíint og Jukka lagbi
sig allan frara afc auka óvildina, því honum sárnabi aö
Poccahonta3 sýndi höfttbsmai.ni þeirru velvild og taldi