Norðanfari - 01.04.1863, Blaðsíða 6

30
jafnan tfrfeomnm og þokusiílclrum alla tíft framm í 17. viku.
f>á komu þurrkar, sem hjeldust annab veiíib fram umlir lok 21.
viku. þ>á gjörfi enn snjó áfelli svo hvftnaM sumsiaíiar í
byggh. Frá því voru sufevestan vindar opt mikih hva»sir, svo
bágt var ab bjarga beyi; voru mystur inikil nótt og dag stund-
um óvanaleg og niátti sjá öskuský inn ogvesturyfir vatna-
jökii er svifti með ýmsum myndum austur eptir loptinn. I
25 víku sumars brá til útsiuninga og atistur áttar með ros-
um og rieninsum miklum, voru stundum krapa veðnr með
snjó á fjölluni og í sumum byeg'nm og hljóp í frost á millí
j>etta gekk fram í 3 vetrar viku. þá gjörði hinn 10 nóv-
ember foraðs vefrir meö siórviðri og snjókomn af norðaustri.
þá urðu tniklir fjár«kaðar á efri hjerafssveitum, þar sein fje var
ekki hýst, einknm í Fljótsdal, Framfellum og.Skógum; fennti
fjölda margt en fannst mikiö ajitur því hláku gjörði á eptir.
Síðan liefir tíð verib nokkru stilltari og jarðir optast fratn undir
þetta j>ó fjell býsna snjór um jólin í norðnrljörf'um og á
útsveitum svo þar er nú vífa jarMaust
Heyskapur varö mjög lítill í sumar þar sem sveitir ern
fremur þurrlendar. því grasvöxtur var þar óvanalega Iftill,
og seinna byrjabnr hevskapnr en vant var, snm«taðar ei íyrr
cn seint í 14. viku TÖÍur urMi alls að þrifcjungi ii inni en
í ineðal ári og har&vellisengjar vífa ekki slcgnar I fjörð-
um var og grasbrestur inikill en j>ó niinni beldnr en í þnrr-
lendissveitiim Aptur á móti varð allmikiö gras á vatns engj-
nm þar sem þær voiu til, því vatnið stóð yfir í öllum vnr-
knlduniim, en þornubii svo mikib þegar áleib smnarib í þurrka-
tibinni ab grasib nábist. A þeim (áu bæjum sem áttu því-
líkt engi varb mikill lieysskapnr Alstabar ætia jeg karlöfiu
vöxtur hafi or?ib lílill í sumar og víst var um þab ab hann
varb nærri engin í efri Hjerabssveitnm þar, sem hann hefir
optar orbib mesiur. I fjörbum veit jeg mí hvergi reymia kar-
töfiurækt, þeir sem byrjubu hana þar í góbu árummi og tókst
alivel, eru nú hættir henni því þegar vorliar'inda árin komu
varb hún ab ónýtu, eplin komnst ekki ofan í jörbina fyrr cn
um eba eptir frafærur og uxii síban líiib
Káiyrkja er nærri engin um austiirland. þessi bágn ár
hafa eytt ab iriiklu leyti því litla sem byrjab var og svo
hefir nú á seinni árum ekki fengist fræib, þó nienn vildi
reyna ab sá þab er eitt mikla óiagib í buskap okkar ab stunda
ekki kályrkjuna einknm vib sjóinn, því þab er sannrevnt ab
kálvöxtur þarf nærri aldrei ab bregbast mikib, ef garbarnir
eru vel ræktabir og iiyrtir.
Skrifab á gamla-ársdag 186,2.
II. a.
„f»að er ekki ad seta þe$«i alls í
e i n u sciu ^jön't er,
I 23.—24. blabi af Norbanfara 1862 er dálíiib greinar-
korn sem minnist á grein vora í 7.-8 blabi Norfanl'ara og
er þab einkum tvent, sern ab rithöfundinum X þykir grein
vorri vera ábóta vant í. Fyrst þab; „ab vjer iiöfum ekki
skýrt nógu vel gildandi lng um barna spurningar, og sýnt
mismunin á því sem er, og ætti ab vera“, og annab liitt:
ab vjer höfum ekki tekib þab nógu sltýrt íram ab einstakir
nafngreindir prestar ræki betur barna fræbslu, en almennt
vibgengst“. Hvab nú vibvíkur þessu sítara atribi, þá von-
um vjer ab bæSi rithöfundurinn X og abrir verbi ab kannast
vib ab vjer höfum í ritgjörb vorri enganveginn lagt alla presta
ab jöfrui, þar sem vjer bókstaflega skipubnm þar prestum
vorum í 3 flokka og tillögbum hverjum flokk fyrir sig nokkur
eiivkennis atribi. Samanber iiib umgetna blab Norbanfara bls.
29 fyrra dálki 9—14. línu; en hitt þykjumst vjer skilja, ab
vornm iieibraba X sem oss liggnr vib ab ælla, ab veramuni
einhver virtavinur eba náfrændi lians sjera Jakobs á
Ríp, þyki þab of hart ab orbi kvebib nm sjera Jakob og
bans líka, „ab þeir þurli talsvert ab bæta sig“. En þab er
vor sannfæring, aö ef ab þeini presturn. sem ab á vorum'dögum
rækja barnaspurriingar og abra prests þjónustu í skásta lagi,
þyki sjer í engu ábótavant, þá mnni þeir varla eiga þab
mebhald skilib, sem ab höfiindurinn X virbist aö bafa meb
lioniim sjera Jakob Giibinundssyni á Ríp. En þó vjcr nafn-
greindum ekki þcnna sjera .Jakob Gnbinnudsson, getum vjer
ekki kannast vib ab hafa sýnt lionuin neina „r an g s I e i t n l‘«
livab vel sem hann kann ab rækja prestskap sinn, þá
hefbnm vjer þsrft ab vera færir um ab nefna flesta ebnr
alla lians iíka um allt land; en þó vjer sjcnm fremnr 5
(ef ekki 5 sinnum 5) heldur enn 1, þá má þaS viríast nm of
ab ætlast til, ab vjer sjenm alistabar svo nákunnugir; fyrst afc
vjer skipiibum preslum vorum í flokka, þá má ætlast til þess af
oss ab vjer getum sannab, ab þeir prestar sjeu nú til á land-
inu hverjum aö sje rjett skipab í hvem þessara iiokka fyrir
sig, en þab getum vjer ekki áiitib skyidu vora ab geta nefnt
ebur nefna meb nöfnum alla þá presta scm eiga heima í
liverjum flokki. En til þess ab sýna vorum heibraba X
ab vjer höldum þó nokkuí) spiirnum fyrir prestum, þá skul-
um ?vjer, hvort sem honum er þab til gebs ebur ekki,
nafngreina fáeina pre«ta, sem vjer þornm ab fnllyrba ab
lengi iiafa rækt barna spurningar ekkert síbnr en sjera Jakob
Gu'inundson á Ríp. t. a. m. sjera Jón Sveinsson á Hvann-
eyri, sjera þórbur þórbarson Jonassen klansiur prestur á'Ósi
sjera Jón Einarsson Thorlacins prestnr til Miklagarbs og Hóla,
sjera Magnús Ilergsson prestur á Kirkjubæ í Túrign, sjera Svein-
bjiirn Gubmundsson prestur á Krossi í Landeyjum auk nokk-
urra fleiri, sem vjer þekkjum og ef til vill margra sem vjer ekks
þekkjiun; j>ess utan höfum vjer heyrt altalab ab sjera Páll
prestur á Knappstöbum, og sjera Olafur þorvaldsson á Vib-
vík, bábir í Skagafjarbarsýslu, liafi spurt börn í kiikju næst
libib sumar, og sýnir þab mebal annars ab sjera Jakob á
Ríp þarf ekki álítast ab „taki sig einn út úr“ í því ab fylgja
þessari grein laganna. En þó nú ab þessir prestar og þeirra
líkar kunni í sumu og nokkrir þeirra í mörgu ab hirta betur nm
preslskap sinn heidur en margir prestar abrir á vorum dögliin,
þá lökum vjer þab upp aptnr, ab þeir erp lítils lofsverbir sem
prestar, ef þeir fmna sier í engu ábóta vani og stunda ei lieldur
ab iáta sjer fara frain eu aptur; og nokkiir rök mundi megafæra
verzlunarhús eitt sem maburhennar var í fjelagi og átti mikib
hjá gjaldþrota, er mjög þrengdi ab fjárhag hans, og svipti
hana nær því öllum efnum til ab geta lijálpab öbrum, cr eLi
lítib hreif á hana, og því heldur sem alla æfi sína, ekki sízt
! æskunni, haffi vanist ab hafa jafnan nóg fyrir framan
höridurnar. þessi kringuinstæba olii þvf ab Elizabelh ásaint
nianni s'nnm og fjölskyldu þeirra urbu ab flytja búferli
sín frá Plashet. Margt vinarband varb ab slíta og mörg niisk-
unriavverk ab leggjast undir höfnb. Hve tilfinnanlegt, sem
þetia nióliæti þó var, bar Elizbeth þab meb liinni rnesiu aub-
mýkt og trausti á Gtibs forsjón
þótt vjer höfum nú nokkub lengi dvalib vib hin 'lielztu
lífsatribi frú Fry, er þó enn eptir ab geta ýrnislegs úr æli-
sögu hennar. Arib 1827, ferbabist hún tti Irlands, mebfram
til þess ab prjedika fyrir ,.Vinunum“, og líka til þess ab
skoba, fangelsin og stofna fjelög hvar hún fjekk þeim ákorn-
ib. Arib 1832, í'ór hún enn til Irlands, og sannfærbist þá
um, ab sin fyrri ferb þangai1, hefbi eigi verib árangurslaiis.
Hún beiddist ab mega sjá Iiina stóru kvenndýflissu, er ný-
búib var ab hyggja í Grange Gorman-Lane í Dublin, og seni
einungis átti ab stjórnast af konum, ereigi lítib gladdi hana,
ab sjá þar einn ávöxt kapjisnmna sinna, Arib 1833, dvaldi
hnn um tíma á eyjumim Jersey og Guernsey, livar liúri sem
fyri. ijet sjer aimt um ab bæta kjör fangelsisbúanna og
þeirra voru á spítölunum, er hvorlveggja var ábur í mjög
vesæiu standi. Hjer kom hún líka á hjerabafjelögmn. 1834
og 1838 vitjabi lnin fangelsanna í Skotlandi og kynnii sjer þar
hvcrtvetna, hvab í því tillili væri ábótavant og hvernig bezt yrbi
rábii n bót á því, og livenær því gæti fyrst orMÖ allokib.
Hún var framanaf á þeirri uieining, ab einsetudýflssurnar
væri lientugastar, en vib reynsluna sannfæröist hún uni, ab
þær v«tí of grimmúbigar og gagnstæbar í ebii sínu löguni
kærleikans. þ>ab gæti tiver fundib hjá sjálluin sjer. þ>ab
væri eigi sú undirgefni, er einungis á rót sína í óttannm
fyrir hegningunni h'ekkjunum. og aö vera hnepplur innan
hinra köldu steinveggja, sem betrabi liugarfar og hátteldi
hinns seka. lieldiir hin kristilega breytni, lestur gubsorba
og ybkun iiins góba. 1836 lcrlabist liiín til Frakklands.
1838 tór hún til Parísarborgar, og enn 1839, og í söinti
fer^inni til Sveiiz. Arib eptir fór hiín til þýzkalands og
Ilollands. 1841 til Danmcrkur og aptur þaban til Franka-
líkis f 3. og seinasta sinni, Allstabar hvar frú Fry kom
fýstu't allir voldngir sem vesælir ab sjá liana sem svo fræg
var orbin, ekki ab e!ns uin a'la Norburálfuna helclur og »
hiniiin öbrum álfuin heimsins. Hvervetna þar er hún kom
1 jet hún sjer nmframt allt annt ab skoba hegningarhúsin og
spítalaria, og dróg hvergi dulur á þab er hermi þótti ábóta-
vant, er hvervetna var tekib til greina og bætt úr sem varb.
Alstabar livar bún fór vottabi luín hinum naiibstöddu gjaf-
mildi sína og hjálp þab er efni hennar frainast leyRu. Allir