Norðanfari - 01.12.1863, Blaðsíða 3

101
liefl jeg epnaíi * euIH S Íiíirnm og etenflur til jeg
brenni á þeim þritja, *cm eptir cr. Loks'ms liafa 5 dáib
meban £ lækningunni stób, þar af 1 úr Ðiphtheritis, sem
var skæb hjer f kaupstabnum 1861, 1 úr kTefsðttinni, er
gekk í fyrra og sem svo mörgum varb ab bana, er heil-
bryggbir yoru ábur, á einum sprakk sullurinn gegnum lungun
mánubi eptir ab biíib var ab opna hann og gat þab ekki
verib lækniaabferbinni ab kenna, sem miklu rremnr má álíta
ab hafi frestab því, ab þab varb ekki fyrr; á einum reyndist
meinib svo, ab ekkert nábist út, þegar innúr var koinib og
sýndi þab, sig þeear jeg krufbi líkib ab meinib var svo á sig
komib, ab hann gat ekki Iifab lengur, og er þab þvf álit mitt,
ab læknis tilraunin hafi ekki stytt hib minnsta lífdaga sjúkl-
ings þessa; loksins dú hinn 5, er var 6fi ára ab aldii og
var fjarskalega sollinn, nokkrum dögum eptir ab búib var
ab opna sullinn og get jeg, þv( mibur, ekki sannab ab læknis
tilraunin hafi ekki orbib honum ab bana, af því jeg af þeim,
sem ab honum stúbu, var bebinn ab kryfja hann ekki, en jeg
efast mikillega um þab; hann veiktist snögglega nokkrum
dögum eptir ab gatib var komib á, og ábur en jeg v»r biíinn
ab ná nokkru, sem hjeti, úrsullinum af svo fjarskalegri npp-
þembu, ab jeg hugbi honum ekki stundar lif, þegar jeg smn-
stundis vitjabi hans, en þá nábust úr sullinum 18 pottar af
af aíleibingunum af kasti þessu. Af þessu sjest ab læknis-
abferb þessi reynist hættulaus, þar þab er mikib efunar mál,
hvort nokkur hafi dáib vegna þcss ab Iseknísabferb þcssi
var vibhöfb af öllum þeim, er jeg hofi haft hana vib, og sje
þab nokkur, þá er þab ekki nema 1 af ‘28 — jeg tel ekki
þá þar á mebal, er hættu ( mibju kafi —. þar næstmátel'a
læknisabferb þessari þ«b til ágætis, ab hún er lækning ab
fulln — radical —, þar öllum sullum og sullhiísuni verfui
náb, og *eia þeir því ekki þrúast aptur. þab einasia, sem j
er *5i læknisabferb þessari, er þab lækninein tckur langan líma i
og má telja, ab 5—6 mánubir ab meíaltali gangi til þess þú
hafa einstakir farib undan minni hendi eplir 2-3 mánHfc', a?rir
aptur þurft ab dvclja hjá mjer hátt á annab missiri. þab
er aubvitab ab læknisabfrrb þessi hefir í för ineb sjer nokkurn
sársauka, þar brenna þarf inn úr magáinum, en hann mun
þó ekki ver* nærri þvf eins mikill og raonn skyldu hugsa
— þó hefir einn fjúklingur ha'tt af því hann þoldi ekki
brunan — og til merkis um þafc, skat jeg geta þcss, ab ,3
af þeím, er jeg hefi haft. þessa læknUabferfc vib, hafa verib
börn *vö 6 veiia og eitt 9 vetra og var þafc eins opt ab þau
grjem ekki mtbau á breu<anuni stób eins og hib gagnslæba,
og ytir höfub hefir þal' ve.rib mjög sjaldeæft afc nokkur hafi
kveiukab incbisii á brunanum hefirstabifc. Flestir hafa veikst
nokkub um þab leyti sullurinn hclir opnast, en einstakir
hafa aldrei lagr.t f rúmib meban á lækningunni hefir stafcifc.
þar læknisabfoifc þeasi liefir reynst mjer avi ágætlega,
kom nijcr orbrómur sá mjög svo óvart, er spratt upp á álibnu
sumri, og sem jeg síban hefi hcyrt úr allmörgum áttum, er
eegir, ab læknir eba læknar ( Danmörkti segi: Babj;iæknis»b-
ferb sú, cr jeg hafi vifc sullaveikina sje Bbarbarisk“ - "þræls-
leg —, ab hætt sje fyrir löngu ab hafa hana vib í Dan-
möiku og ab flestir, er hún hafi verib höffc vib hafi dáib“. .leg
get ekki leitt hjá mjer vifc þetta tækifæri afc hrinda af mjer og
læknisafcferb minni áburfci þessuin, sem bæfci er mjög svo
meibandi fyiir mig. og einnig kynni ab aptra mönnum, er þjázt
af sullaveiki fra aö leita sjtr þessarar lækningar einkmu þar
mabur sá, er oibib hefir til ab bera út þessa sögu og halda
henni á lopti, er inikils metinn hölbingi, sem inenn bera al-
mennt traust til. þessi dóiruir um læknisafcferb mfna, blýiur
ab valda mjög miklum misskilningi annabhvnrt frá lilib
læknisins eba læknann* er sagt hefir verib frá læknisafcferb
minni, eba trá þeirra hlifc, er vib laeknirinn eba læknana hafa
talab, oe deltui rnjer helr.t i hug, afc lækniuum eba lækiuin-
um hafi verib sagt frá , ab jeg liafi brennt gat á sullinn ng
hafi þat þá veiifc Ugt út meb danska ortinu rat brænile“
04 hali jiá læknirinn eta læknarnir skilib þafc þannig: sb
jeg brenndi innúr magálnum meb logandi járni, þvítdönskn
ináli er ortifc „at brænde“ ekki brúkafc um hin svo nefndu
brunamiböl t. a. ni. flugiiplástur og þess konar, því hitt
gct jeg ekki huesat mjer, ab nokktir nienntatur mafcur efca
læknir geti látifc sjer verba ab fara meb aunab eins þvabur
og ósannindi sem ( þessum dómi er. Lúti ortatiltækib
,barbariskui“ eta þrælslegur ab þvf, at læknisabfcrbin liali í
fiir meb i-jer óþolandi þjáninear, þá befir læknirinn efca lajkn-
arnir sjálfsaet opt brúkab þetta brunamebal, sem opt er
haft vlö ymsa «1 va sjúkdóma í sauaa tilgangl og fluguplástur,
títslátiaráburlur og baunir, en þá er ekki brennt nema eimi-
sinni, en fyrsti brnniun í brunaabfe'b minni cr einmitt sár-
asii bruninn - og liefir lækninum eba læknunum víst aldrei
dottifc f hug ao kalla þab þrælslegan læknisdóm, enda sýnir
líka þafc, ab 6 veira gömul böin hafa þola4 þenna bruna án
þess ab kveina mikib, eins og jeg afc ofan hefi getib um,
ab læknisabfer?in er ekki þrælslcg í þeim skilningi. Lúti
orbib Bþrælslegm“ ab þt(, ab afforbin sje vibbjofcsleg þá fæ
jeg ekki sjeb í hverju hún er vibbjófcslegri cn margur
annar læknisdómnr, cr ekki verbur komist hjá t. a. m. afc
taka af limi, ástungur, fæíingarhjálp 0g ''fleira þess konar.
Hvab þab snertir afc afcforb þessi nsje fyrir löngu aflögb í
Danmörku“, þá eru þetta ab því leyii hrein ósannindi, ab hún
hefir atdrei verib vibhöfb þar — jeg haffi aldrei sjeb hana
fyrir mjer ábur þegar jcg rjebist f afc reyna hana — því
sjúkdómur þessi kemur þar mjög sjaldan fyrir, og í þau 6
ár, er jeg gekk svo ab segja daglcga á Frifcriksspítala, voit
jeg ekki til ab sullir ( lifrinni eba lífinu hafi komib þar
mennirnir Drottni Drottnanna þakkir fyrir freluin og vernd
fósturjarbarinnar og báfcu Gufc ab blessa oe vernda keisara
sinn. þab var stórkostleg og hjartnæm sjón ab horfa yflr
sljcttuna, sem v«r alþakinn hermönnm, stóbu þeir berhöfbafcir í
löngum röfum, báru margir þeirra tignarmerki, en loptib cnd-
nrkvab af fal byssukvellum og ópi hermanna, er glafir f huea
óskubii keisaranum langra lifdaga. En Iwan bab alináttugan
ftíub heltt oginnilega ab vernda konu s'na og barnifc, þvf
þau voru lians mestu dyrgripir f heiminum, óskabi hann
þess hinilega, afc hann gæti sem fyrst komist lieim til s(n
meb þ*u.
Kveldib áfcur, en horinn fór af stab, kom Uibinow
mcb Ðötchku til Rjalystok, fjekk hin unga kona manni sín-
um budduna meb brjefpeningimum f; Iwan skipti peningun-
um f tvent fjekk konu sinni helminginn ef liún kynni afc
þurfa vib, og Iofabi hann henni ab hann undir eins og hann
hæini heim mundi sækja hana.
Ábur enn hann hjelt frá Gamla konstantinow, skrifafci
hnnn Döschku sinni nokkrar Ifnur og lijelt sífcan heim á
leib mefc lagsmönnum sínurn. Matin lar fæddur ( þorpi
iitlu nálægt borginni Norotscherkort allskamt frá áimi Don.
Jvorpib var nmkringt af indælum ökruni og aldingörbnm, lá
þab 1 blómlögmm dal, seni nábi ofan ab fljótinu . var þar
hezta beitiland fyrir hesta og nantpening. Jvpgar Iwan kom
Iteim, var fgbir bans lils.ndi Og lire-s eptir vonuin, bab Iwan
föfcur sinn ab lofa sjer sb stækka kofann og f|öl?a pen-
ing hjá sjer og kvafcst hafa nóga peninga mcb sjer ti| þe«s.
Karlinn var fus á þab, breytii Iwan nd ksfanum. A her-
ferbum sfnum um þýzkaland hafbi hann sjeb marga nýbreyt-
ing t búsabygging og húsbúnafci, færbi hann sjer þeita í
nyt afc því, er honmn þótti haga, varb kofinn svo stór og
skrautlegur afc nábúarnir nndruMist og hlóu, er þeir heyrbii,
afc þetta væri af áet á ungri konti, er hann hafbi gengib afc
eiga langt f burtu f öþru landi, og scrn hann ællaíi sjer ab
sækja, er haun hefbi undi'búiö allt sem heimi mætti líka,
svo hún eigi þyrfti, ab sakna fö«viirliú*a, og er hann haffci
lokib þessu, hjelt hann af stab, til þess afc sækja barn sitt
og konuna.
í hyrjun janúarmánabar 1815 var Iwan ab kvcldi dags
i kominn svo nálægt Rjalystok, afc hann átti eptir ab eins fáar
! míiur. Um daginn var vegurin næsta torvelbur, enda var
þoka og fsing svo ab Iftifc sást, en nú kom nóttinalltí eintt
j ytir hann, sem Iðngnrn er ferbamönnuin óttaleg. þab var sár-
I kaldur þotvindur af norfcaustri, og skafrennings hrib svo mikil
ab hann nauninst sá hauda sinna skil. Úlfarnir ýl rufcu aptur
og aptur hingab og þangafc kiingum hann, því nú voru þeir
komnir á flakk og farnir ab leyta sjcr ab bráb, hann hjelt nú
áfram sem mcst hann mátti, en missti skjótt vcglnn, því
snjór Ij yfir ölln og hvergi sást á dökkvan dýl. Nú fór
Iwan, afc kó’na svo hann stökk af baki og ætlabi afc ganga