Norðanfari - 01.12.1863, Blaðsíða 4

fyrir nema livaö 2 gmdsultir fundust í lifrtnni á tveimur ís-
lendingum er þar dóu , sinn lijá lnerjum, þegar þeir voru
krufnir, en þeir voru svo litlir ab þcirra varb ekki vart
meban þeir lifíu, Islcndingar þcssir voru, Páll sálugi Rcctor
Arnason og Brynjúlfur stúdent Snorrason. Ilvab því vib-
víkur ,ab flestir deyji er abferbin sjc.höfb vib“, þá er mjcr
ab vísu ckki full kunnugt uin hvernig hún helir reynst ann-
arstabar, f öbruiri löiidum en jeg veit þab, ab Iiúii hctir verib
lítib reynd, þar sullaveikin er mjög svo sjaldgæf allsiabar nema
á Islandi, en hvernig sem hún svo lietir reynst aimarstabar
þá sýnir reynsla m;n, eins og ajá má hjer ab framan, ab
liib gagnstæba hefir átt sjer stab, og mun engin læknir liing-
abtil nokkurn tfma í nokkru lundi hafa lial't eins mikla reynlsu
á læknisabíerb þessari og jeg.
Jeg vona mí, ab þcir sem heyrt hafa þenna sleggjudóm
tim læknisabferb mfna, yerbi ljóst, ab liann sje 51 engum
1'ökum hyggbur og hljóti ab koma af raisskilningi. Jeg vona
líka ab sá mabur er orbib hefir til ab bcra út þessa sögu
og hallmæla mjer á bak fyrir þessa læknisabferb inína,
og sem fremur öbrum gat vitab og hefti áit ab v’ta
ab liún hingabtil hefir haft góban árangur, hljóti ab ■%ifc-
urkenna ab þab sje engan veginn ,samvijikulaust“ af mjer i
ab hafa hana vib, heldur ab jeg iniklu fremur eigi þakkir ]
skiiib fyrir þab, ab jeg hefi rábist í ab taka hana upp, og J
ab iionum einnig miklu fremur beri sem manni, er annt á ab
vcra um hcill og þess vegna einnig 11111 heilsu landa sinna,
ab hlynna ab læknisabferb þeirri, er getur veitt fiillkomna
og hættulausa lækningu á alinenntim, þiingbærum, lang-
vinnum og optsinnis hættuleguin sjúkdómi, er allt ab þessu
Iieíir verib kallatur og reynst nærri því ólæknandi.
Akurcyri 9. dag descmberm. 1863.
Jón Finsen-
Til prcsta eg einbættismamia á íslandi og
til alincnningn yflr litifud,
A s t k æ r u v i n i r 1
Jeg tiefi heimsótt ybur í kærleika Krists, og dvalib mebai
ybar um hríb og þegar nú er ab því komib, ab jeg hvcríi ab
fuliu og öllti frá fósturjörb ybar, get jeg ekki skilib vib ybur
án þess, ab ávarpa ybur alia skilnabarkvebju þcirri, ervakirí
hjarta mfnu: »Náb og fribur margfaldist yfir ybur mcb þekk-
ingunni á Gubi, og Ðrottni vorum, Jcsú Kristi“.
Jeg var búinn aö hugsa lil ybar í mörg ár, ábur en
jeg koin hingab. Jeg bar ybur jnfnan fyrir brjóstinu í
bænuin mínum, þangab til liinn hæfilegi tfmi var kominri,
cr mjcr fannst kærleiki Jesú Ivrists knýa mig, til ab meta
þab heilaga skyldu mina, ab heimsækja ybur. J<“g sleit af
nijer hin nánustu og vibkvæniustu bönd, er teiigdu uiig vib
ht’imilib; jeg reif rnig unðan áhyggjum daglegra sta'rfa heima
fyrir, til þess ab fara tll ybar, vonandi ab gubieg náb mumlj
styrkja mig til ab vekja ybur meb áminningn, ogtilabhofa U
ybur fagnabailærdúminn um órannsakaulegau ríkdóm Krists. |
Jeg get ekki annab, cn kunnab ybur öllum, bæíi hjcr
í bænuin og út um landib, innilegt þakklæti mitt fyrir hina
iniklu velvild er þjer liafib aubsýnt injer og fyrir hina miklu
velgjörbasemi er jeg hefi ab notib í svo fiillum mæli; þvf
ab hvervetna hafa hjörtu ybar og hugir og hús verib opin,
til ab veita mjer vibföku.
En jeg get ekki látib óminnst á þab, ab jeg hefi orbib
ab verfa of opt á ferbum míniim hjer sjónarvoftur ab hin-
uiii hörnuijegu aíleibingum ofneyzlu áfengra drykkja þ>ab
lielir vakib injer djúpa sorg, ab sjá sálir og líkaina yfar
lagba í hinn aubvirbjlega læbing ofdrykkiunnar; en sú Uefir
þó verib sárust harmasjón mín, ab sjá presta safnabanna
tallna flala fyrir freystingu þessari.
Eim þá hcldur ofdrykkjan áfram hiiium skelfilegu dráp-
störfum sínum lijer í landi; og jeg er hræddur um, ab
hverki prestarnir, nje þjóbin ýtir höfub *jái nógji glöggr,
hversu þessi óttalega snara djöfuisins er rammlega snúin
og kamlcga lögb til falls og glötunar veikum nianni. Áhrif
áfengra drykkja eru aldrei nema ill; og skiptir þab engu,
hvort þeirra er neytt í hófi, eba þeim er varib til þess, sem
menn kalla „meinlausa heiuiilishrúkuii“ ; því þetta er ab eins
vísir til ofdrykkju. Eldflóbin sem hafa ollib úr fjöllum ybar
og brotizt nt úr ibrum jarbarinnar, sem haf* breitt ógn og
skellingu yfir þjóbina og lagt landib í aubn, hafa þó ckki
verib cins drápsfull, nje unnib þjób ybar annab eins mein,
eins og eldiiigur þessi, er mannlegar hendur brugga nú á
dögum, til þess ab veita honum á veikt mannkyn um tál-
vcgu freistinganna.
liitningin scgir meb berum orbnm, ab ofdrTkkjumenn
skuli ckki erfa Gubs ríki. Ef þjer, Islendingar, viljibrann-
saka ybur sjálfa epiir þessari heilögu reglu, mun þá ekki
inargur ybar mega lcggja fyrir sig hina alvarlegu spnrningu :
Hvert, ó, hvert stefnum vjer, iiuiidruiuin saman ? Hvert
stefna sumir þeirra, er af Gubs hálfu hafa tekizt á hendur hina
háleitu og ábyrgbarmiklu stöfu, ab vera hirbar safnabanna?
8kiifab er: BA11 heilagleikans kann enginn Drottinn afe
sjá“. — Gub fer ekki í maimgreinarálit — og — ,Ðrott-
ins augu eru allstabar , þau sjá illa og góba“. — þ>essi orb
eru jafnþung abvörun fyrir alla, livori sem þeireru borgara-
legir eba geistlegir einbættismenn, þeir er hafa ábyrgbar-
miklum störfmn ab gegna, eba þab eru hinir, er meb hand-
afla sínurn leita sjer brauös í sveita andlitis síns.
Eitt er þab, mebal annars cr Islendíngum ríbur mjög
inikib á; ab verba betur sannfærbir um; en nú eru þeir, ng
þab er þab, hversu naubsynlegt og aríbandi er, ab vibhalda
heilsn líkatnana. Tvennt er þ.t , sem heilbrigbi mannlegs lífs
cinkum er komin undir, þab er ijós og hreint !opt, og a.f
þessu tvennn hafi j>jer nægst til. Ljósinu iná því ekki bægja
úr liybýlum ybar nje spilla loptinu < þeim raeb ólirein-
læti og óþrifiim; þab er því hreinlætib, þeasi abalskilmálí
fyrir lieilsu sálar og líkama sem þjer verbib ab innra:ta ybur
betur en íuí er. I þessu, sem öbru, er þab einkum prest-
anna skyida, ab ganga á undan öbrum meb góbu dseini og
vinsamiegum fortölum: enda er og einkis stafa betur lögub
til ab hafa álirif á abra menn, eiris f þe."su efni, sein öbrmn,
heldur cn prestsins; og mættu presiarnir verba ab .hinu
inesta gagni í þessu efni, ef þeiin væri liughaldib, ab koina
á hreinlæii hjá þjóbinni, sem er hinn fegursti kostur livers
þjóbernis. Hib fyrsta sem cr ab gjöra í þessu skyni er aí> fá ein-
liver ráb vib; afc grynna á liinuin inikla niámvfjölda, sera saman
er kabab í babstofurnar. svo a& vib liggur, ab hvervelna sje lífi
og heiísu inaiiua Itin hrábasta hætta búin. Lop’.inu, hinu lireina
sjer til hita, en vegurinn vesnabi einlægt og snjórinn dýpk-
ati svo ómnguleg! var ab icyma lieslinn lengur. Nú heib
þpssi vesalingur vib , og skygndist um í allar áttir, til þess
ai víta, hvort hann sæ.i hvirgi Ijós, nei ónei! nvergi sást
Ijós, hcldur umkriiigdi eintómt örvæntingar myrkiir.
,0 ástkæra bezia Daschka kallabi hann, jeg er rjett
kominn til þín, og á þó hvorki, ab fá ab sjá þig apinr clskan
mín! nje fabma blessafan drenginn niinn á?ur en jeg dey.
0! þú mikli miskunscindanna fabir, sem mcb bendingu þinni
ræbur yíir liinu lcyptrandi sljarna tjaldi, æltlar þú almætiib
sjalít, ab láta mig hjálparlausann aumingja íarast í þessu
hryllilcga n.áttrnyrkri. Æ! vertu mjer nábugur og miskun-
samur, sendu mjer til hjálpar verndar engil. Og þú ininn
helgi verndarcngill, berbu fram bænir niínar fyrir hástól
lausnarans“.
Hann signdi sig, herti upp luigann og fór ab rcyna til
ab brjótast áfiam; en lljóit nrmagiiabist hann og hesturinn
datt nibur og gat ekki reist sig vib apiur, hann kastabi sjer
ofun yíir hann úrkulavonar um hjálp og írclsnn. Af licst-
inum fjekk hann dálilia velgju scm þó skjótt lók ab kölna
og stirbna, meb því hann var steindaubnr Ulfa ýlfrib nálg-
abist 11Ú óbum úr öliuin áttum því þes"ir hiini'rubii vargar
fundu þeíinn af hestskrokknum og æilubri nú eigi lengi, ab |
láta harin bíba. Nú fór mikil deyfb og svefn ab sækja á I
vesiings Iwan, hann gat eigi lejigur huldib opui.m augunum 1
og aitlabi ab leggja þau aptur til cilífrar hvildar, en þá var
sem rafarmagns neisti flýgi gegnum hann, hann lifnabi viö
ab nýju, því liann heyrbi allskamt frá sjer kiukku hljóm,
var þab fyrir eyrum lians sem himneskur söngur huföi verib.
Hann hlustati nú til þess, ab \ita livort sjer hef<"i lieyrzt
skakkt, nei hann heyrbi klnkku liljóminn aptur, la:rbist haiin
einlægt nær. Hann herti sig sem mest þann mátti, og
stób upp af hestinurn, kallabi harin nú af ölluin mætti og
beiddi uin lijálp. Mcnn heyrbu til haus, því skömimi eptir
sá Iiann blys loga, sleba beygja af vgginum koma þarigab,
lem hann var. J>egar slebinn var kou|'nn 1*1 hans stöbv-
abist hann, stje úr honum gybingur nokkur hinum unga
manni til hjálpar. Hann lijáipabi Ivran upp á slebann vafíi
lobkápu utan uin hann, tók síban farangur hans og Iijelt til
Bjalystok. jregar þangab var komib, varb Iwan ab sentkt
eptrr lækni, því liann var kali,in á fótunum. Manni þeim,
sem frelsabi líf hans, launaöi hann ríkulega og fjekk hai.in
morgiiidnn eptir til þess »r> lára til Urbanow í Tapolo og
sækja konu sína. Meban bann var í burtu, þoldi hann
ckki viii fyrir óþoiinmæli, svo nijög langabi hann til, ab
fabina konu sína; cn æl því mifur eru raunirnar í lífinu
margar og koma þegar minnst varir. Loksms kom scndl-
mafurlnn aptur, en eigi Dascbka; lyvan varb dau?Iiræddur
og ipurbi því hún kærni ekki, var honum þá sagt, ab Ur-
banow, hefbi íarib til Pódólíu, til ab kaupa uxa, og hin unga