Norðanfari - 23.07.1866, Síða 2

orfe hana, sem einkum Iiíía afc þvf aS sann-
færa fáfrófca alþýhunienn um, a5> vjer reyndar
eigum svo mikife hjá Danmörku fyiirilla mefe-
ferfe fyrr á tífeum, afe vjer getum hjer eptir
lifafe á leigunni af fje því er þannig hefir safn-
azt, án þess afe þurfa nokkru sinni afe gjalda
hœrri skatta en hjer til, og þegar menn sífean
bera þelta saman vife önnur orfe eptir sama
mann, þá gæti mönnum hálfvegis komife til
hugar, afe honum í raun og veru væri eigi um
annafe annt en draga endalaust, afe út yrfei
gjört um málife, og halda þannig áfram afe róa
undir alþýfeu til einkis gagns.
þegar þafe var augljóst á alþingi í sumar,
afe málife mundi bráfeum verfea úikljáfe, þá fór
hinn tryggvi sporgöngumafeur forseta, sjera
Eiríkur, ótraufeur um milli þingmanna í lifes-
bón, svo skofeun sú er þeir herra Jón Sigurfes-
son börfeust fyrir, gæti orfcife ofan á, en liún
var só, afe engan veginn mætti fallast á frum-
vaip stjórnarinnar nje nefndarinnar, og vjer
höfum sjefe Iiver endalokin urfeu En þó meir
cn helroingiir atkvafea fengist mefe þessu lag-
inu, þá er efalaust minna varife í mismuninn
þegar menn vita afe af meirahlulanum vom
10 bændur og 5 þeirra liöffeu aidrei fyr á þing
komife, en einn af hinum þar hjá cinskonar
strokumafeur, því hann haffei verife í nefndinni
og skrifafe undir álitsskjal Iiennar; og þegar
menn svo auk þessa gá afe því hvernig leit-
ast hefir verife vife nm nndaiífarin ár, eins og
áfeur var á drepife, afe innræta alþýfeu rangar
hugmyndir um fjárhagsmáiife allt saman. Mefeal
liinna annara í inoiri lilutanum má rcyndar
furfe'u gegna afe sjá nafn biskupsins, en þó er
þetta eigi svo undarlegt þegar mcnn gæta þess,
live mikiu skrifari lians, lnrra Jón Árnason
getur komife til leifear vife Iiinn gam.Ia mann,
og vita þar bjá afe þessi mafeur er ákafur fylgj-
ari Jóns Sigurfeösonar, eein líka eitt sinn beitli
honum í liag, á mjög svo kynlegan hátt hinu
mikla vaidi. sfnu yfir bókmenntalljeiaginu ís-
lenzka í Kaiipmannahöfn1.
Ilvafe nú minna hlutannm vifevíkur, þá
voru efalaust f honum liinir bezlu og lcjark-
mcstu menn á þinginu, og þar mefe sá bónd-
Jnn, sem bezt er viti borinn. Jeg enda þess
vegna mefe því afe tiifæra hjer yfirlýsingu minna
liiutans, er tekin er upp í bænarskrá þingsins
tii konungs, en bænarskuí þcssi er annars rit-
ufe í anda meira hlutans og fremur graiilarieg
og óskipuleg. Vænti jeg þess, afe minni hiut-
inn verfei eigi minna metinn en hann á skilife
þar sem málife kcmur nú fram.
þessi cru orfe minna hlutans:
„Minni hiuti þingsins leyfir sjer samkvæmt
rjettl þeim, sem 61. grein aiþingistilskipun-
arinnar veitir til þess, allra þegnsamlegast
afe lýsa því yfir fyrir yfear hátign, afe hann
eigi getur fallizt á þau úrslit, sem máiefni
þetta hcfir fengife hjer á þinglmi afe því er
snertir fruiiivarp þafe um nýtt fyrirkomuiag
á fjárbagssambandinu miiii Islands og Dan-
merkur, er yfear liátign ljet bera undir álit
þingsins, og verfeur afe álíta þá skofeun
skakka, er ráfeife hefir þessum úrslitum.
Minni hlutinn verfeur afe álíta þann veg, er
yfeai' hátign befiv valife, til afe brinda máli
þessu áfram, efelilegan og naufesyniegan
til afe undirbúa bæfei afskipti liins danska
ríkisþings af fjárhagsafeskilnafeinum og hife
endilega fyrirkonrulag lians og framkvæmd
í sambandi vife þá iiina nýju stjórnar-
skipun , er yfear liátign liefir fyririingafe
Isiandi. Nefnd sú er þingife skipafei til
afe fhuga málife, rjefei þinginu til afe fal!-
1) J>afc var til afe gtfa út í Leipzig „(slenzkar þjófe-
sögur og asnntýri", sem kostufeu fjelagife 1400 dali.
ast á frumvarpife mefe sem minnstum hreyt-
ingum, og afe þessu lutu þær uppástungur
nefndarinnar um breytirrgar vife 7. grein
frumvarpsins, sem getiö er um hjer afe fram-
an; f álitsskjali nefndarinnar, er hún samdi
eptir langa og Ííarlega yfirvegun máisins,
er ekki heldur hreift iiinum minnsta efa um,
afe þingife setti afe afehyllast frumvarpife á
þenna háit. Minni hlutinn getur nú afe vísu
ekki sýnt óyggjandi fram á, hvernig at-
kvæfei heffeu fallife á þinginu um hinar ein-
stöku greinir frumvarpiins, og um uppá-
stungur nefndarinnar vifevíkjandi þeim, mefe
því afe þær iippáðítmgur eins þingmanns
stófeu fremst á atkvæfeaskránui, og fengu
meiri hluta atkvæfea sem iutu afe þ\í, afe
ráfea yfear iiáiign frá afe frumvarpife „í því
formi sem þafe nú er“, veifei gjört afe lög-
um, og mefe því svo var álitife, þegar þesisi
uppástunga haffei hiotife meiii hiuta atkvæfea,
þó afe vísu eigi munaíi nema 3 atkvæfeum,
afe hinar einstöku greinir frumvarpsius væru
fallnar vife þessa atkvæfeagreifesiu og sömu-
leifeis breytingar- og vifeauka- uppástnngur
nefndarinnar og einstakra þingmanna vife
þær. En minni lilulinn verfeur allra þegn-
samiegast afe lýsa þeirri skoíun sinni yfir
fyrir yfear hátign, afe þingife lieffei átt afe
fara í sömu stofnu og nefndin, og því segja
þegnlegt álit sitt um frumvarpife í heild
sinni og liinar einstnku greinir þess, og afe
eins gjöra á því þær breytingar, er þingife
iilaut afe áh’ta naufesynlegar og efelílegar til
þes3 afe málife gæti náfe sínum fytr greinda
tilgangi, og er minni hlutinn þess fullviss,
afe yfear hátign miidilegast munduð hafa
litife á þær brcytingaruppástungur þingsins
og tekife þær til greina, afe því leyti yfear
hátign gæti fundife afe þær væru á rökum
byggfear.
Minni hlutinn, sem ekki á kost á eptir
þeim úrsiitum sem málife hefir lilotife, afe segja
álit sitt, sem minni hluti þings, um hinar
einstöku ákvaifeanir frumvarpsins, Ieyfirsjer
afe endingu afe berti þá þegnlegu ósk og vou
sína upp fyrir yfear hátign, afe vísdómi yfer-
um muni takast afe sjá ráfe tii þess, afe þau
afdrif sem þetta áhugamál þjófearinnar hefir
fcngife hjer á þingi, hamli eigi efelilegum
framgangi þess, og afe greifea framvegis fyrir
því til heillavænlegra úrslita fyrir land og lýfe“.
Af orfenm þessum og svo öllu því scm
áfeur cr grcint má væntanlega sjá afe hve
ln yggileg sem máialokin geta iicitife afe vera afe
forminu til, þá Cl'U þau þó ongan veginn vott-
ur um þjófeviljann á Islantli. Eptir minni
sannfæringu kemur hann í raun vjettri langtum
heldur fram hjá minna liiutamim en meira
hiutanum og þafe er í þessu tillitÍTnjög eptir-
tcktavert afe ritstjóri „þjófeólfs*, sem bæfei má
sjer mikiis hjá lýfenum og líka er einn afhin-
um ötuiustu þingmönnum hefir í þessu máli ai-
gjörlega skilife vife meiri hlutann, sem eigi
verfeur álitife aö myndazt hafi fyrir annaö en
stöfeugan „undirrófeur í skúmaskotum8 allt til
hins sífeasta. Og þó mundi undirrófeur þeasi
eigi einusinni iiafa haft þann árángur, sem
ætiast var til, ef ýmsar ðvæntar kringumstæfeur
heffeu eigi fallife fyrir, og tcl jeg þar á mefal
þafe, afe einn hinn velviljafeasti, en slundum
nokktife kviklyndi þingmafeur, siapp vegna cm-
bæítisanna, einmitt þegar komiö var á steyp-
irinn, hjá þeim varida, afe verfea afe grcita at-
kvæfei mefe efeur reót.
Jeg skal enn afe eins bæta því vife, afe vjer
erum allir mjög ánægfeir mefe r.ýja stiptamt-
niantiinn, og gjörum oss beztu von um fram-
tak8semi lians framvegis. ' Vjcr álítum þafe
{ því tilliti gófean fyrirbofea, afe hann undir-
eins og hann var kominn gekkst fyiir fjár-
samskotum til afe styvkja 4 íslenzka fiskimenn,
efea sjávarbændur, er vjer svo köllum, lil afe
fara á fiskisýn'mguna í Björgyn. I kveld halda
alþingismennimir skilnafearveizlu og á morgun
leggja þeir upp á fjallvegina tii austurs og
vesturs og norfeur á voruin smáu eri fijótu og
þolmi hestum,
x
•» »
Af því svo fjölda niargir, hafa skorafe á oss afe
koraa mefe þffeing í „Norfearifara" af brjefinu sem ritafe
var frá Reykjavík 28. ágúst 18B5 og þýt't og prentafe
er bjor afe ofan, nm úrslit fjárhagsmálsins á alþingi
1805 m. fl. þess heldur sem Jijófeúlfnr hafi nú hvafe
eptir annafe birt mSnnnm álit sitt og fleiri á málinn,
og sem sjc eitthvert liife mesta velferfear- og vandamái
landsins, og því hin brýnasta naufesyn til þess, afe sem
flestar hlifear þess efea UringnniStæfenr sjeu skofeafear £
þvf einstaklega, eins og í heild sinni, afe því leyti unnt
er frá rótnm, þv£ fyrr geti menn eigi orfeife þv£ til hlýt-
ar kunnngir, nje lagt rjettan efea úvilhallan dúm á úr-
slitin sem orfein eru, og hverja stefnu nú eigi afe taka,
til þess afe kippa aptur í lifeinn því sem sumnm sýnist
afe hafi úr lagi gengife, efeur ekki sœtt nægri rannsókn
efeg rjcttum úrslitum; í vnn uin afe. meim mefe þessu
móti geti komizt afe einhverri þeirri nifenrstöfen, sem
þjófeiu, þingife og stjórnin gcti orfeife ásátt um, og iand-
ife loksins fengife f síuar hendur hin naufesynlegu fjár-
hagsráfe efea fjárforræfei, og f sambandi vife hina fyrirheitnu
stjórnarbút, sem landsmenn svo lengi hafa haft von nm
og þráfe eptir- Yjor vonnm afe þeir sem færir ern til
þess, afe rita um þotta velferfear og vandamál í blöfeun-
um, dragi sig ekki ( þvf tiliiti f hlje, beldur álíti þafe
sem er. hoiga skyldn siua, afe segja álit sitt, cfþeirmefe
því kynnu afe geta skýrt málife, „þvf brtur sjá angn eu
anga“, og beint því hiria rjettu leife í gegnum hugsun
þjófearinnar til alþingis og stjórnarinnar, og afe þafe
hjálpar ekki afe eir.blína á þenna efea hirrn máistafeinn
efeur segja som f eins konar fávizku og þverköffeoskap,
jeg er mofe „minna hlutannm11, jeg er rnefe „meira
hlutaunm", heldur bera sarnan hver máisafeeigendanna
muni hafa á rjettara afe standa, því jafnan hefir hver
nokkufe til síns máls; hinsr ólíku meiniugar og á-
stæfenr þurfl afe vega á vog þekkingarinnar og sanngirn-
innar, en ekki eins og þv[ mifeur ofmörgum er gjarnt
afe segja út í biáinn, þetta er rjett, en liitt er rangt,
efea eins og haft or eptir karlinum, „Jcg sver of haim
Sveiun í Torfufolli sver“.
ÁVARP TIL þÝDARA FRIÐþJÓFSSÖGU.
Yiiiiir minn !
Jcg hefi mefe ánægju lesife þýfeingu þína
yfir Frifeþjófs sögu, og get eigi annan dóm á
hana lagt, cn afe þjer hafi Sa»il«liai''*eg*'>
tekizt afe leysa af hendi slíkt vandaverk, þó
afe mjcr þyki hún íí slöku stöfeum fremur „ttr“
yfrdn^ og vsvdsu, en landar þínir mega afe
mínum dómi vera þjer næsta þakkláiir fyrir
afe hafa gjört þeim þetta mikla listaverk heims-
ins afegcngiiegt, og jeg vona, afe þeir verfei svo
skynsamir og kunni svo sóma sinn, afe þcir
veiti henni gófear vifetökur.
Afealumtaisefni mifea þessa áiti afe vcra
dvarpid til lesendanna. þar virfeist þú liafa
ætlafe afe birtast í aliri þinr.i Iistafræfeislegu
dýrfe. Ávarpid er óneitanlega frófeiegt og liá-
ílevgt í anda og orfefæri, cn dýptina get jeg
eigi mælt. Jeg get eigi setife á mjer afe benda
þjcr á citt rummungs axarskapt, cr jeg rak
mig á í þessu roknadvarpi, þar sem þú (bls.
XI) bregfeur forvígismönnum Iiinna grísku og
iatnesku bókmennta um „barnaskap®, þá
fór mjer eigi afe verfea um sel, og þar scm þú
(bls. XII) fcr afe nífea skáldife Horazium, þá
fjell jcg hrcint { stafi. Jeg var á tveim átt-
um, hvort jeg ætti afe liryggjast efea reifeast
slíkri ofdirfsku þinni, en loksins varfe úr því
Iijartanlegur skeliihiátur. Afe þú skuiir fara
afe nífea slílcan skáidamími, efea afe segja, afe
hann hafi vcrife „lítife efea ekki skáld*I
Ilvafe ertu afe hngsa, mafeur? Og þú bregfeur
honum um bragsiuld! Ilvafe skyldi slíkur
mafeur liafa þurft afe sækja til annara? Siíkt
uppiost utn Ilórazium ei' nokkurs konar gofe-