Norðanfari - 27.02.1869, Síða 3

reidnm hiimhtm, og þó væri Iijer elikcrt gjöi't
fyrir dvissum úlgjöldum, svo sera: hafnargjaldi,
hafnsögugjaldi og mörgu fleiru bæii fyrirsjáan-
lega og öfyrirsjáanlegu t. d. m. ef skipinu
lilekktist eitthvab á, svo afgjörí) þyrfti (iiavari
Tilfælde). þessvegna kvafest liann ekki sjá, ab
fjel, cjœti eia mœtti ráfcast í framkvæmdir fyrri
enu þab (jœti rádid yjh' 5,000 rcl í hib allra
niinnsta. Iljer væri samt ekki gjnrt neitt fyr-
ir kostnabi vib, ab eignast eba lcigja verziun-
arhtís, sem þ<5 niundi strax verba nau&synlegt,
einkum ef fjel. hugsabi til ab ferma skipib í
haust komanda meb kjöt og tölg ats nekkru
leyti; og enn væri ekkert gjört fyrir borgun
fyrir tunniir- og pokaefni, kaupi handa beikir
og fl. svo liann álíti jafnvel, ab fjel. þyrfti
strax af) gcta rábib yfir 6,000 rd. ef rel væri;
því kæmist þab í Jjihshort yrti þat þcss eyti-
legging.
Nú lialiatist talit aptur a¥> uppástungu
gamla Jótts, og talcli hann henni þat metal
annars til gyldis, at Lundúnarhúsit mundi vera
áreidanlegt, og dróg þab af því, at þat væri
sagt enndreki (Agent) ábyrgtarfjelags og milli-
göngttinadur þá skip ertt scld eta leigt, livort
sem þati eru úr trje eta járni, scgl- etagufu-
skip; og fyrst þat hcfti sWca tiltní, væri sídur
at óttast fyrir, at þat yrti gjaldþrota, er leita
kynni af sjer fjártjón fyrir fjelagit* Svo álcit
liann, at enskur markadur væri bclri fyrir ísl.
vörur, enn t. a. m. noizluir, sem mælt væri,
at fjel. tnnndi þó helzt ltafa augastat á. Sömu=
leitis mundu jlczuir þær útl. vörur, cr vjer
þurfum á at halda, vera met vœyara verbi í
Englandi enn í Norvegi.
Kallinn ímyndati sjer, at stjórn hlutafjel.
mundi því íjálfsagt reyna at hatjnýla sjer á
einhvern veg tilbot etur uppðstungu Lundún-
ar hússins, þó ekki yrti í brát, nema at fá
hjá því áltyrgd á sktpiuu og fá þab fyrir er-
indrcka sinn, þab er: fela því útsöiu og inn-
kaup fjel ; því naumast væri liinum fyrirhug-
ata vcizlunarstjóra fjeh etur nokkrum ötrum
verzlunarsþjóni, hversu menntatur, sem er,
treystandi til at reka verzlun á útlendum mark-
a?i. Slíkt væri ad eins œj'dt a Uaupmanna met
færi.
þ>á taldi gamli Jón þat og cnn mikinn
huekki fyvir fjel. og enda minkun fyrir okkur
NorMendir.ga, sem þó værum svo rikir af öt-
uhim og (jádum sjómönnum, at engin þeirra
cr fulliiiniti (examíneratur) í sjómannafræti,
svo fjel. má nú þar fyrir neytast til, at fá
útlcndan skiplierra og stýrimann, svo ábyrgt
fáist á skipinu.
' Loksins endati kallinn athugasemdir síoar
met þeirri ósk, — sem mjer fannst sprottin af
velvild, — ab siun góti, gaivili skiptavinur,
kaupmaturinn á Akureyri, vildi draga sig út-
úr danska kaupmanna hópnum, og gjörast inn-
lendur kaupmatur, í ortsins rjetta skilningi, og
þaö hjelt hann yrti helzt met því, at hann
gengi í nokkurskonar saraband vit fjelagit og
Lundúnar hlísit, efsintn Hjipástungn yrdi fram-
gengt. þat áleit hann, at gæti ortit honum,
fjel. og húsinu til lieilla og færti ýmislegt til,
sem mjer var svo óskiljanlegt, at jeg get ekki
þá, í ofstækju uvíns frelsis áhuga, at lofa 100
dölum. Ln liveinig för; deginum cptir, var
jeg lögsóktur fyrir skuld, at upptiæt 48 sk.,
og" degihum þar á eptir, var jeg gjörsamlega
flosnatur upp. Jcg Rj«r»i hvat jeg gat. því
til mótspimu, og las allar vcraldarinnar tilskip-
anir, frá enda til enda, en þat koni fyrir ekki;
þatna stót jeg, og stend jeg í nærbuxunum,
og sannast á mjer, Barinat er gæfa, og annat
gjörluleiki*..................Máske at fram-
haldit konvi seinna 1
J e g s j á 1 f u r.
almennilega sagt þjer frá því, svo jeg sje viss
um, at jeg ekki afbaki þab'.
Jeg befi nú sagt þjer hit lielzta af at~
hugasemdum gainlajóns, ef ske mætti þii heft-
ir gaman af, en segtu mjer þá aptur, hvernig
þjer iýst á hlulafjei. fyrirtækib og stórvöxnu
uppástunguna kallsiirs. -
FISKIVEIÐ AR DTLENERA.
(Framliaid, sjá Nf. nr. 11.—12. f. á.).
I tvö ár undanfarin hefir birzt grein met
þessari fyrirsögn í voru beitíata blati. I
fyrra lofutum vjor framhaldi, ef eitthvat þat
gjövtist, er svo þætti títindum sæta, af iiendi
útfendra fiskara lijer vit Langanes.
Aflabrögt, þeirra liafa verit nveb
sama móti sem undanfarin suinur; þó komu
þeir töluvcrt fyrr at iandinu í vor en í lyrra
vor, og voru líka met lengra móti fram eptir
í haust. f>at er ortin árlegvenja atsjáskút-
ur þeirra fiokkum samaiv í hlje vit Nesit, sínu
niegin í hvert sinn eptir veturstötunni, og
liggja, at kalla má, upp vit inndsteina vit
aflabrögt, sem at miklu leyti fara írarn á smá-
bátum, er.fylgja skútunum; og þykir vera
koinin fuli raun á þat, at fiskurinn eytist eta
ærist buvt at því skapi meir, sem skútufjöld-
inn ev rneiri, og vertur því eigi metib tjón þat,
sem sveitin bítur af þessu. f>ví er þat, at
tínvalengdln sem svella lætur um flest sár, er
sein tii at sætta oss vit þsssi stórmikiu sveit-
arvandræti.
Ospektir og gripdeildir .iiinna
útlendu fiskara hafa verit met minna nvóti í
sumar, svo at uppvíst sje. jvó lial'a menn
sterkan grun um, at þeir í sumar liaö stolit
sautfje, erida hafa þeir gjört sig uppvísa at
þvíliku ekki allsjaklan at undanföinu. Monn-
um gefur at skilja, at á svo afskekktum og
þrönguin skaga scm Langanes er, nvuni af-
rjettarfje á öllu útnesi trautla komast til fjalls,
án þess at vart verti vit á hinum fremri
bæjnnum. f>ví vertur mönnum at gruna hina
kvinnsku sumar-nábúa sína um gæzku, þá er
nvjög i!la heinvtist utan til á Nesinu, einkum
þegar þær sautkindur hverfa hastarlega, sem
tekit liafa sjer stöövar á viasttm stab met sjó
fram allt fram undir haust. Slíkt hvarf hefir
ekki sjaldan komit fyrir, einnig í haust hurfu
þannig 2 sairtir fullortnir frá fátækum barna-
mauni hjcr í sveit. þetta er þó ekki ncma
grunur nvet sterkum líkum, en fyrir liinu er
fullvissa, at fuglabjörg og trjárekar sveitar-
innar sættu sömu spjöllum í sumar, scnv átur,
af völdum „duggara“, og eru hvortveggja þessi
spjöll mjög skatvænleg, Fuglbjörg voru all-
mikill bætikostur nokkurra Langnessjarta; en
nú fer þeim æ hnignandi hin sítari ár; eigna
menn þat „duggurum“, og fer þat at likum;
því bæti fækka þeir bjargluglinum mjög, bæti
met skotum og ötrum veitivjelum og láta
jafnvel greipar sópa um bjöigin netan til, svo
at þau eru í autn svo langt upp, sem þeir ná til
netan úr fjörunutn at taka egg og vinga; og
auk þessa valda þeir, ef til vill; en meira tjóni
met því, at styggja fuglinn met hinni sífelldu
skothríb þeirra, svo at hann, sem í etii sínu
er gæfur, gjörist nú svo styggur, at liann
veitist æ lakar, þótt sveitarmenn fylgi sjer
engu sítur at veitunum en átur. Trjárekar
sveitarinnar ganga og til æ nveiri þurrtar fyrir
atfarir „duggara®. þeir taka bæti eldivit svo
sem þeim Kkar, og svo efnivit, þann cr sveit-
arnvenn hafa þegar hirt og unnit, dregit frá
sjóarmáli, sagat og iiöggvit; nokkrum því-
líkum efnivifarirjám stálu þeir í sumar á ein-
um bæ. Rekavitinn, bæti smáan og stóran,
taka þeir ýmist í hygg?, fyrir augum manna,
eta fyrir utan yztu bæina, Sköruvík og Skálar,
sem eru roestar rekajartir á Langanesi, sín
hvoru megin á Nesinu. Fyrir þessar sakir
eru þessir tveir rekar, sem fyrrttm voru svo
orMagbir, ekki ortnir til stórrar framhútar,
hvorki at efniviti, nje eldiviti, og er þat ekki
lítib tjón, þar sem nú er nálega tekit fyrir
allan reka liin sítari ár, kringum allt Nes, og
mundi því margir þiggja spítu þatan at utan,
bæti vjer sveitarmenn, og nábúar vorir í nær-
sveitunum; kunnum vjer því duggurum litlar
þakkir fyrir þat, at þeir óbotnir ganga árlega
reka vora. Auk þessa steia þeir einatt á-
höldum og raunum manna, ef þeim gefst kost-
ur á. þannig tóku þeir í sumar vænan járu-
karl frá bónda einum lijer í sveitinni. Og
enn1 fleiri strákapör frömdu þeir, sem vjer
hirtum eigi frá at greina.
En mannatetrin hafa í ár borgat full-
sómasamlega fyrir sig; þat er sú borgun, sem
nægir fyrir nokkrar fiskavættir, nokkrar sautar-
gæiur, nokkra íiturfjórtungá, nokkra trjávit-
ardrumba og nokkra búshluti; húíi er nóg
til tvískiptanna og óþarfiega mikil handa oss
einum, vesælings Langncsingum. þjer mun-
ut fá at ftenna á hcnni landar gótir! því
þeir gáfu oss, þorpararnir, „rautan belg fyrir
grán“, m i s 1 i n g a ofan á a?rar misgjörtir.
Mislingaveikin (lutlist af skozkri fiskiskiítu npp
at bænuin Skálum met þeim atburtura,.cr nú
skai greina. Viijum vjer taka þá sem skýr-
ast fratn, eins og vjer vitum rjettast, til at -
leitrjetta ranghermdar sögtir, sem út munu
liafa borizt um þat efni.
At eins ein einasta frcgn barst oss nm
þat, at mislingaveikin ætti sjer stat hjá „dugg-
urura“. Fjekkst hún á þann hátt, at skozk-
ur kapteinn, at nafni Robert Danger
frá Leirvík, sigldi upp á Sköruvík á laugar-
daginn í 22. viku sumars, og kom þar í land
til at fala kind. Og er hann vart at bíba
þess unv stund, at kindinni yrti nát, fórGut-
nvundur í Sköruvík, sem lítit eitt skilur í
ensku, at tala vit hann og spyrja hann um
ýnvislegt. Sagti þá kapteinn þessi honttm frá
því, at á einni fiskisk dtnnni, sem iijeidi til
hins vegar vit Nesit, lægi 2 nvenn sjúkir í
misiingum, og einkenndi hann skútuna met
því, at hún ein væri tvímöstrut, en hinar ali-
ar einmastratar. Næsta dag barst'fregnin mn
þetta yfir at Skálum, en skúlan lá þar fram
undan. Vart þá tilrætt um, hvort nokkrir úr
landi mundu hafa komit fram á þessa bina
tvímöstrubu skútu, og kotn þat þá fram, at
4 menn frá Skálum höföu fyrir nokkrum dög-
um verit í fiskileit, og komit at áminnslri
skútn; 2 af þeim höftu skotist sern snöggv-
ast upp á þilfarit, en höftu mjög litla vit-
dvöl og fóru ekki ofan f skipit, hjeldu þeir
sítan leitar sinnar án þess at lvafa nokkurn
grun um veikindi; en nú fyrst, cr frcgnin
barst frá Sköruvík, iirtu menn uggandi um,
at mein kynivi at verta at komu Skálamanna
á skútuna skozku. Næsta dag komu Skotar
af mörgum skútunv í land, og metal þeirra af
hinni tvímöslriitu, í þeinv erindum at sækja
vatn upp í á eina, er rennur vit túngartinn
á Skálum; þangat fortutust heimamenn at
koma til þeirra, og veittti þeim enga atstot;
en nokkrir af Skotum gengu óbotnir heim at
bænum, dvöldu þó mjög lílit, og korau ekki
inn í hás. En unt næstu helgi voru 2 ung-
lingar á Skálum lagstir veikir í nvislingum; og
sítan iiafa þeir breitst út þatan svo sem kunn-
ugt er. Fyrst voru þeir ekki lengi at æba
yfir nálega alla þessa sveit, og sítan færtust
þeir bæti austur á vit á Strönd og í Vopna-
fjört og veslur á vit upp á Fjöll, inn í jvistil-
fjört, Axarfjort og Kelduhverfi, þó ekki nema