Norðanfari - 26.09.1872, Blaðsíða 1

Æenrlur kfiupeifditm kostnad-
a*'/aust; verd ártj. 26 arkir
1 rd. 40 sk,t einstiik nr, Ö sk
‘tiulaun 7. hi crt,
Auylýsingar eru teknar i hlad-
id fyrir 6 sk. hver lina. Vid-
aukah/öd eru prentud á kostn-
ad h/utadeiyenda.
11. Ált. AKUREYRi 26. SEPTEfflBER 1872. M »9.-40.
— —i »1 —____________________________________________
Glös.
(Sjá me&al auglýsinga).
SÁLMABÓKIN.
þafc er næsta leibinlegt, ab ekki skylcli takast betur
e"durskobun sálmabókarinnar, heldur en hún tókst ; og
taðan af leiíinlegra er þab, ab hamlaíi skuli vera nýrri
endurskobun, sem hef&i getab komist á me& bægu móti,
hef&u beztu krajrtar þjó&arinnar, me& biskupinn í broddi
fylkingar, lagst á eitt, En til ab aptra nýrri endursko&un
Girtast nú ekki a& eins athugasemdir síra Stefáns á Kálfa-
i’jörn, sem breg&a vilja alskærum ljóma yfir nýju bókina,
heldur og umbur&arbrjef biskups, þar sem hann gengur
ríkt eptir því a& bókin ver&i sem allra fyrst innleidd vi&
k'rkjurnar. Jeg vil ekki í þetta sinn hreifa svo mjög
v'í> því, hversu æskilegt þa& hef&i veri&, a& fleiri en einn
^ra&ur hef&i fengist vi& svo mikib verk, sem endurskob-
sálmabókarinnar er ; en á hitt vil jeg fáor&lega minn-
ast, hvernig mjer vir&ist verkib hafa heppnast í höndum
Þessa eina manns, síra Stefáns á Kálfatjörn.1
þessi merkisprestur hefir a& vísu óneitanlega miki&
a&gjört, sýnt bezta vilja, mikinn dugnab og talsver&a
j'æfilegleika ; hann hefir leitab uppi margar gersemar úr
e'dra gu&sor&i og týnt ví&a gull úr grjóti, og fyrir þetta
á hann skilib a& fá þökk og heitsur. En sumpart af þvf
a& gáfa hans hefir ekki hrokki& til hlítar, sumpart af því
a& honum einum var svo stórt verk ofvaxib, og ef til vill
af enn einni orsök hefir samt verkib or&i& stórgallab hjá
*fra Stefáni vorum.
Sem samverkama&ur í stærri nefnd hef&i hann ver-
vel gó&ur li&sma&ur ; en einhlítur sálmabætir reyndist
*‘ann ekki, sem ekki var heldur heimtandi afneir.um einum
hranni vor á me&al. Vallíns líkar eru ekki í hverju landi.
Jeg álít ab síra Stefáni hafi einkum yfirsjest í því,
a& hann skyldi takast þetta alsherjarmál á hendur einsamall.
Uitt er meira vorkunnarmál, þótt hann nú verji verk sitt,
JMnvel me& ofurkappi. þó vir&ist nrjer, a& hann ger&i
rjettara í því, a& játa þa& um bókina, sem satt er um
hana sagt. Allra sízt átti hann a& stökkva svo upp,
8em hann gjör&i, vi& síra Björn Halldórsson í Laufási,
e'nn gamla vin og andlegan bró&ur ; því síra Birni fór-
ast ekki a& eins snildarlega or& um sálmakv-e&skap og
8álmasöng, heldur for&a&ist hann og au&sjáanlega a& sney&a
sffa Stefán í grein sinni, eins og jeg er líka vottur þess,
a& hann þar fyrir utan hefir æfinlega vari& öll sálma-
&ókar störf síra Stefáns, eptir því sem framast befirver-
*& kostur á.
því ver&ur aldrei hrundi&, a& gallar hinnar nýju sálma-
^ókar eru margir og miklir; því er verr, a& menn geta
®kki dulizt þess; skynsamir alþý&umenn finna þa& ofur-
v®h Væru þa& a& eins smágallar, þá hef&i þa& verib
01 jög rangt a& hreifa vi& máli þessu ; en meinib er: þa&
eri1 stórgallar, sem blasa vi& seint og snemma í
^ 1) Biskup vor ætla&i verkib a& vísu 3 mönnum, síra
ÍJe'ga Hálfdánarsyni, síra Olafi. Pálssyni og síra Stefáni
'orarensen (á Kálfatjörn); en síra Helgi skora&ist undan
e'kinu og síra Ólafs naln stendur vi& engan endurbætt-
an sálm, og vir&ist hann hafa haft sárlitla þý&ingu í nefnd-
n' i lenti þannig verkið á sfra Stefáni, a& kalla alveg einum.
bókinni, og þeir knýa mann til a& tala, fyrst á annab bor&
er byrjab a& ræ&a slíkt í blö&unum. A& vísu hef&i jeg
helzt óskab, a& bla&adeila um sálmabókina hef&i dregist
nokkurn tíma enn, og a& þeir, sem köllun finna hjá sjer
til a& lagfæra bókina, hef&u f kyrþey unnib a& verki sínu.
En úr þvf farib er a& reyna a& telja um fyrir mönnum í öfuga
stefnu, álít jeg einu úrræ&in, a& reyna til a& skýra sem
bezt fyrir alþý&u hi& sanna í þessu efni. Mjer kemur
þa& svo fyrir sjónir sem jeg nú vil leyfa mjer a& taka
fáor&lega fram.
þeim mótmælum hefir verib hreift, ýmist hátt e&a í
hljó&i, móti nýrri endursko&un sálmabókarinnar :
1, a& í henni finnist ab eins óverulegir smágallar ;
2, a& andinn og gu&ræknin muni glatast úr kirkjusöngn-
um um lei& og sálmunum væri breytt;
3, a& sálmabókin muni ekki ver&a gallalaus, þó enn yrti
farib a& endursko&a hana ;
4, a& nú lifandi menn sjeu ekki færir um a& endursko&a
bókina svo í lagi fari. — Hyggjum a&, á hversu
gyldum rökum vi&bárur þessar eru bygg&ar.
A& því er hina fyrstu vi&báru áhrærir, þá treysti
jeg mjer til ab sanna, hvenær sem krafizt ver&ur, a&
bókin ekki a& eins ber me& sjer fjarska-marga smágalla,
sem umbera mætti, heldur og fjölda marga stórgalla,
sem fara a& ver&a óþolandi úr þessu, þar sem bæ&i er-
lendar þjó&ir eru teknar til fyrir löngu, a& vanda sem
bezt sálmabækur sínar, og jafnvel vor eigin þjó& er far-
in a& vakna til frjálslegra hugsana og smekklegra sko&-
ana. þa& er allt annab en skemtilegt verk, a& tjá og
telja lýti hinna elnstöku sálma og versa í bókinni, og
taka frara eitt og annab af því marga, sem hver me&al-
skynsamur ma&ur sjer undir eins, a& mi&ur fer og lag-
færast þyrfti. því ætla jeg a& geyma rojer þa&, unz
mótflokkurinn æskir þess, ef a&rir úr vorura flokki ver&a
þá ekki fyrri til þess. En benda vil jeg samt nú með
almennum or&um á galla bókarinnar. Menn geta skipt
göllum hennar í þessa þrjá flokka: efnisgalla, mál-
galla og bragargalla. Ef roikib kve&ur a& einhverj-
um, þó ekki sje nema einuin, þessara galla í einhverjum
sálmi, þá Ieyfi jeg mjer a& kalla þann sálm stórgall-
a&an. Sannarlega er þa& stórgalli á sálmi, ef a& þvf
kve&ur til muna, a& efnib sje brjálab, raálið bjagab e&a
bragurinn (kve&skapurinn) skakkur. Hver getur gjört lítib
úr efnislýtum á sálmum e&a ræ&um, hvort sem þa& svo
er röng meinlng, óijós meining, kjarnalaus meining, mót-
sögn, smekkleysa e&a því um líkt ? Hver getur mælt bót
málvillum, hvort sem þa& eru or&skrípi útlend e&a inn-
lend, röngbeyging, röng or&askipun e&a annað þess háttar ?
Hver smekkma&ur getur látib sjer til hlýtar lynda þann
sálm, sem fullur er af braglýtum, hvort sem þa& svo
er röng áherzla, of fá e&a of mörg atkvæ&i, skakkt rím-
ab í enda hendinganna e&a skakkt settir höfu&síafir (ljó&-
statir, hljóðstafir) ? Mig fur&ar, efheldrimenn þjóðarinnar
una því lengur, a& eiga þá messusöngsbók, þar sem mejri
hluti sálmanna hefur þessa galla, meiri e&a minna, til brunns
a& bera. Satt er þab a& vísu, a& fáeinir af hinum eldri sálmum
og ekki allfáir af hinum yngri sálmum eru, a& miklu e&a öllti,
stórgallalausir ; en þessir fyrirmyndarsálmar ver&a einmitt
I til þess, a& vekja þá lönguu hjá þjó&inni, a& bókin öll í heild
87 —