Norðanfari


Norðanfari - 24.05.1875, Blaðsíða 4

Norðanfari - 24.05.1875, Blaðsíða 4
64 ekki reyna aS komaat a5 henni mel öírumóti, en aö vera aö flytja sig meí> ógurlegum kostnafci af hverju brauðinu á annaí, stnndum til skaí.a vegna btijarfcanna þeir skuli ekki stynga upp á at) bújarbirnar sjeu metnar at> nyu, þeir los- aíir vib umbofcsstiirfin sem skyldustörf embætt- isins, og settir á föst laun jafnóöum at> brauti- in losna og brautin bætt svoleitis livert meb öíru, eptir því hlutfalli sem sjúturinn þolir þegar allt væri komit f reikningslegt yfirlit. Oss finnst setn sje nægilegt, at> þeir prestar sem ekki etunda nema þau almennu embættisverk, fái frá 700 til 900 rd. um árib, eptir því hvab sókn- irnar eru hægar, þar sem þeir geta látib stunda atvinnuvegina eins og bændur ef þeir hafa bú- jarbir, eba eru nærri verstöbu. Ab fækka brautunum svo þeitn verti mjög illa þjónab, og setja ekkert f stabinn, er ab ætlun vorri fyrsta spor til ab búa til meir eta minna heitna söfn- uti. Ab bæta öll þau rýrari braub úr landsjóti, ab liinu óreyndu, ætlum vjer sje ab taka frá þeim sem ekkert hefur og fá þeim sem nægi- legt hefir, og sálir prestanna mtindu ekki fyII— ast fyrr á þann hátt. Landsjóturinn á oflitib til þess sem hann þarf met. Alþyba þolir ekki svo mikil gjöld sem meb þurfa tií abkomaupp þeim stofnunum sem naufsynlegastar eru, og alþýban sera vertur ab láta af hendi mest öll gjöldin hefir líka sanngjarna kröfu ab fá ab minnsta kosti stofnanir handa bæbi bændefnum, veizlunarmannaefnum , sjómaunaelnum og fl. Eins eru þab sýslunienn, sem niur.du eiga ab komast á föst lauii, og sem einnig geta stutt mikib ab framförum vorum. þeir bafaoptfæri á ab gefa frótlegar bendingar um rnargt fleira en tíundargjörb, bæbi á þingum og þar fyrir utan. þessar fáu línur bit jum vjer hinn lieibraía ritstjóra Nortanfara ab taka f blab sitt. í febr. 1875. Nokkrir Austur-Skaptfellingar. (sem ekki fótu á kjörfundinu 1874.) IjR brjefi fra ameri'ku. — — Jeg hjet á ybur I haust, ab jeg skyldi rita ybur nákræmar um lauduám okkar í Wisconsin í fyrra sumar, en nú hefur fabir minn lofab ab rita ybur frjettir af þeim löndum þar efra og læt jeg því þar vib lenda í þetta sinn. þab hefur ekki gjörzt neitt markvert til tíbinda meb löndum hjer, ab því mjer er kunnngt, síb- an í haust, nema ef telja skyldi þab meb markverbnm tfbindnm, ab Alaskafarararnir, sem ]eg drap á vib ybur síbast, komnst heilir á húfl til Alaska og láta vel yflrlandi þar, eins og þeir sjálflr mnnn sýna í biöbunnm heima, svo ab jeg eigi þarf ab tilgreiua kosti þá, sem þeir telja þess eblis, ab Alaska þeirra vegna mnni án efa hiun hentngasti stabnr fyrir fsiendinga ab flytja sig búferlum til, ef flutningnr fæst ókeypis alla leib. Jeg gat þess vib ybur slbast, ab mjer þætti þeir ætla ab seilast heldur laugt, sem hyggbu ab stofna til fslenzkrar nýlendn norbvestur á þessum fjarlæga eyíi- skaga og þá bjóst jeg þó vib, ab þeir fjelagar mnndu leita fyrir sjer kringum 54. stig eba ekki norbar, en nú lentn þeir á eyju einni, sem Kadiak heitir uorbnr undir 60. breiddarstigi (o: 2 stignm snnnar en Island) og hafa þeir Ólafur Ólafsson og Páll BJarnarson tekib sjer þar bólfestu, en Jón Ólafsson er nú aptnr kominn og situr i Washington um þessar mundir og býbnr þings úrsknrb- ar nm friflutning handa löndum slnmii. Brjef fjekk Jeg frá Jóui ( dag og segist hann innan tveggja daga tnnni geta skrifab mjer, hver úislit verbi málsiriB, svo langt er þá þessn Alaskamáli komib. Ór því ab jeg á annab borb fúr ab minnast á þab mál vib ybnr, og af þvi ab jeg þykist vita fyrirfram, ab þab muni vekja atbygli manna heima, þá flun jeg mjer skylt ab fara nm þab nokkrum fleiri orbnm. þegar þetta mál kom á pallborbib í fyrra sumar í Milvaukee, þá áttnm vib landar fund meb okkur og rædd- nm þab lítib eitt. Ýmsir okkar vorn alveg á múti þvi þegar i byrjun og töldum vegalengdina höfub ástæinna, er andvlgi okkar hefbi ab stybjast vib, því þessi afar- mikla fjariægb bannabi allar samgöngnr ineb fóstnrjörb- onni og svipti hana þannig þeirn hag sem hugsast mættl, ab bún gætí haft af útðutningi sona sinna og dætra hing- ab, en haginn teljnm vib þanu, ab börn bennar koma hjer í fjelag meb eiuhverri hinni mesta framfaraþjúb heimsins, hvab allar verklegar íþróttir snertir, og geta þvi numib svo margt þarflegt hjer af því, er þeim gafst engin kostur á heima, cn af því nú ab telja má víst, ab móborástin, seiu manninum er innborin, eigi mnni slokkna bjá börnunmn, þótt hingab sjen komin, þá get- ut enginn efl leikib á því, ab þau muni af og til vitja múturiiinar og getur þá ekki hjá því farib, ab eitthvert frækorn úr framfaralífluu hjer, — ab Jeg ieyfl mjer ab vibhafa svo skáldlegt orbatiltæki — verbl cptirskilib hjá inóbiirinni og geti borib heilsusamlega ávexti fyrir hana, eba ætli Islaud megi eaki vænta hius sama tiltölulega af börnum sínnm hjer, sem Noregur, t. d. af sinnm, cu Norbmenn viburkenna þab fyimega, ab þeir, þab er til verklegra framfara kemur, hafl haft mijiinn hag áf þeim ■3 samgöngnm milli Bandaríkjanna og Noregs, sem eblilega hafl leitt af maouflutningom þaban hingab vestnr. Nú er þab auísætt, ab flytji Islendingar sig þenna óraveg til Alaska, mnui þeim sá kostnr naubugur, þogar þangab er komib, ab sitja þar, líkt og sá sem kominn er eina leibina yflr torfærnr einhverjar, en kemst ekki aptor heim yflr, útilakabir frá fóstnrjörb sinui. Keyndar mæfti nú segja til þessa, ab ef meun komist ókeypis til Alaska, þá hafl menn peuinga sfua óskerba ( vasannm, þegar þang- ab er komib, og geti þvf, ef þeim litist svo, suúib apt- ur fyrir þá hingab anstur ( Kfkin eba jafnvel heim, ef þeir ern svo miklir, ab hrökkvi þar til en þessi hugsnn virbist mjer trautt mnni svo aubframkvæmd, sem marg- ur muudi í fljótu bragbi geta gjört sjer í hugarlnnd. Til þess ber þab í fyrsta lagi, ab, þótt stjórn Banda- manna liali flutt meuu ókeypis á herskipum sínum út þangab, efa jeg stórnro, ab hún verbi ódýr & farinn, þeg- ar þeir sein hún hefur kostab svo mikib til ab koma þang- ab, beibast fars þaban aptur, og ( öbru lagi, ab þar sem vesturfarar fá hjer ætíb ódýrara far meb skipum og vögnum, eu austurfarar, þá mun þab ebiilega dýrara ab komast frá Alaska en til Alaska, og þykist jeg af þeim ástæbum og meb tilliti til vegalengdarinnar eigi þurfa, ab efa, ab þab verbi dýrara ab komast eba flytja sig frá Al- aska bingab austur f rfkin, en ab kosta sig sjálfur frá Islandi hingab, og þá náttúrlega dýrara, ab komast frá Alaska heirn aptor eina leib, en ferbin hingab frálslandi fram og aptur. Hvab landkosti og atvinnnvegi í Alaska Bnertir, þá treysti jeg því, ab laudar okkar þeir 3, sem þaugab hafa komib, muui skýra rjett og samvizknsamlega frá því ( blöbunum heirna, svo ab þeir, sem kynnu ab vilja sæta þessom fríflutuiugi (ef hanu fæst), viti ljúslega, hverjn þeir muni hafa ab ab ganga, þegar til Alaska kemnr. Jeg efast ekki um, ab stjúrnin veiti fríflutning þeitn sem vilja skipta um Islaud og Alaska, og þab því sítur sem þetta áform á upptök sín ab rekja til „Yaukee" eins í New-York, og haun því stybja þab af alefli, en hvab hou- nm geugur til þess, læt jeg getgátulaust, því ab rangt væri ab ætla bonum ab óreyndu illau tiigang, jafnvel þótt hann heyri þeim þjóbflokki til, sem taliuu er ab láta leib- ast af peuingáfýsuinui þjóba mest, eius og t. d. Werge- laud, hib nafnkuuna skáld Nortmauna, bendir til, þar sem hanu kvebur: „Gid rastlöse Flid vi af Yankeeu lærte, men vi vil ei have eu Doliar til Hjerte“, og ab hinu leyt- inu er mabur orbinn svo kvekktur af eigingirudarspekú- latsiónum „Jóuathans" gamla, ab náungauskærleikurinn, sem trúir öllu og vouar allt, kemst 1 bobba. — Sjólibs- málaforingi eba skrifari Bandamanna mælti meb áformi þessu l vetur í ársskýrslu sinui, sem hanu las npp t’yrir þingiuu í Washingtou og taldi haun þær ástæbur helzt til, ab Islendingar væru afbragbs sjómeun og gætu Banda- menn meb tfmanum skipab herskipaflota siim viö Kyrra- hafsstrendur meb vöskum drengjum úr flokki Islendinga, ef þeir fengju komib þv( til ieibar ab Alaska yrbi byggt frá Islaudi. Fleiri athngasemdir vil jeg ekki ab sinni gjöra vib þetta mál, heldur kynna mjer betur alla málavextl 0. s. frv., ábur Jeg segi meira, þótt jeg þykist hafa margar ástæbur enn, sem fella þetta áform alveg í angnm mín- nm. — þessar fáu athugasemdir, mættub þjer taka í blab ybar, ef þær gætu orbib til þess ab vekja íkngun máls- ins og varúb hjá löndum mínum í tiliiti til þessa útflutu- ings. þútt miuar ástæbur sjen og iíklega verbi mjer uóg- ar til þess ab fæia mig frá Alaska, þá neita jeg ekki því, ab í annara augum geta þær verfb lítilvægar fyrir þeirra leyti, en þab getnr þó verib gott ab fá ab heyra þær eba ab miunsta kosti ekki skabab. Ab eudingu vil jeg geta þess, svo ab enginn miskilningur geti orsakast af líuum þes6um nm tilgang minn meb þeim, ab þab er langt frá mjer ab vilja drótta ab þeim þremnr forsprökkum þessa tiltækis nokkru óhreinu rábabruggi vib ameríkauska spekúlanta, til þess ab teyma lauda síua vestnr í þessa Skræliugja-heima, miklu fremur er Jeg sarinfœrbur uin ab þeim gengur ekkert annab en gott til frá þeirra sjónar- míbi, t. d. ab ljetta undir meb fátæknm löndum sfuum heima, sem langar ab leita betri heimkyuna, en geta þab ekki fyrir efnaleysi, ab leytast vib ab samansafua þeim á einn stab, þar sem þeir geti verib einir út af fyr- ir sig og geyæt þjóbornis síns ómengabs, og stundab líka atvinmivegi og beima og átt vib líkar lífsástæbur ab búa o. s. frv., eu þútt þessi hugsuu sje /allcg ( sjálfri sjer. þá er þó hitt engn síbur efasamt og athugandi vel, hvort framkvæmd hogsonariunar muní leiba gott og nyt- samlegt af sjer eba hvort hún ekki mnni verba hinui ís- lenzkn þjób óþörf þab er til framtíbar hennar kemnr, eigi ab eius þeirri grein þjóbarinnar, sem leuti vestnr á Alaska, heldur og þjóbarmagninu heima, þjóbargreininni ab því leyti ab húu verbi Blitin úr öilu gagnkvæmu og persónulegu sambandi vib móburiua, sem blyti ab verba þeim muu tilflnnanlegra fyrir ísiendinga vestnr f Alaska, sem varla má búast vib, ab þeir verbi nokknrn tíma svo fjöimennir þar, ab þeir myndi eins og ríki út af fyrir sig, auk þess sem jeg tel þab nærri því vlst, ab, ef Banda- möunnm er alvara, meb ab fá Alaska byggt og þeir því kosta skip og allt sem þar til heyrir til þess ab flytja fólk þangab, muni þeir eigi ab eins leyfa Isieudinguui InDgöngu í örkina, hcidur og öbrum norbbúum, eem kynni ab vera forvitnl á ab kanna þetta oybiland, þegar svo gott færi gæflst, t. d. Finnum og Löppum, og þá yrbi ekki dúfan ein nm ðrkina nje um Ararat — heldur og óþörf þjóbarmagninu heima sagbi jeg, itg þab ab þv( leyti, ab þab greindist svo, ab þab gæti eigi haft nein not af greinunum, sem frágreindnst. þjer sjáib, ab jeg gjöri hjer ráb fyrir því, sem einhverju gefnn og vissu, ab atvinna og aubsnppsprettur í Alaska eigi sjeu þeim mun meiri, eu hjer í Kikjunum ab sínu leyti sem milli- ferbakostnaburinn er meiri, því ef þab væri, þásjerhver, ab mótbárur mfnar og hugvekjur væru iftilvægar, en hver mun dirfast ab kjósa Alaska eius vei auk heldur fremur ( því tilliti? FRJETTIR INNLENDAR. — LJr brjefi úr Suburinúlasýslu, d. 11. apr. 1875. „Hinn 24. febr. næstl. hjeldu ýmsir bú- endur úr Geitliellnalirepp fund, var þar rætt ýmislegt sem þótti niestu varfca álirærandi bún- at> vorn; liib fyrsta sem koin til umræbu f þessa stefnu, var ab uieiin skyldu gjöra saiuvinnu í þvf ab koma u|ip túngörbum, síban starfa ab þúfnasljettun, og vera sjer út um ab fá sem beztan og mestan áburb á tún sin; ennfremur grafa skurbi til vatnsveitinga bæbi á túnum og engjum, og ábúandi hver, þar sem unnt væri, ab hafa nió til eldivibar, einnig grafa brunna þar sem slætn væri vatnsból og auka sem fram- ast yrbi allan þiilnab á beimilum sínum. Enn fremur var ráöib ab ákoina lestrarfjelagi og kaupa til þess iiinar nytsömustu bækur er fá væri, gengu 15 nienti þegar f fjelag þetta og lagbi hver til 2 krónur. þ>á var og eptir áskorun Har- aldar Briems, skotib sarnan 37 kr. 11 aur. tianda Jóni riddara Sigurbssyni. — 25. febrúar varb hjer fiskvart og fór vaxandi, svo ab sumir fengu 70—80 á skip af rígfulíortnnm fiski, en ab fáum dögum libnum bvatf gengd þessi meb öllu, og varb ekki vart fyrri en á þribja í páskum, er menn rjeru almennt og fengu bezta aíla, sem liefur lialdizt síban, þegar ró- ib befur orbib, hlutarhæö mun vera ó annab liundrab og 2 bundrub lijá mörgum af væn- um og feituin fiski, og segja menn, ab slíkur voralli af fiski hati ekki verið f næstl. 20 ár. 14. þ. m. höfnubu sig 2 skip á Djúpavogi, voru þab liakarlaskipin Ingólfur og þórd's, sem þeir stórkaupmenn 0rum og Wulffeiga og hafa verib eilendis í vetur. Matvara, seni kom meb skip- um þessum, er meb sama verblagi og verib hef- ur á Djúpavogi í vetur, rúgur 20 kr., grjón 32 kr. og bauuir 24 kr., kafifi 1 kr. 8 aura, sykur 58 aur., brennivfn 58 aur., rúl 1 kr. 33 aurti. Islenzk vata á ab bafa selzt mjög dræmt næsll, vetur. Skipin höfbu verib frosin inni í Kh. frá 1. marz til 25. s. m“. AUGLÝSINGAR, F O R B O Ð. Af því hafa má lítilsháitar hlunnindf af siiungsveibi hjer og þar f Eyjafjarbará, en sem vjer getuin ekki haft full not af, þar sem abtir veiba og draga fyrir, fyrir löndum okkar, án þess ab fá til lof eba leyfi, þá fyrirbjóbura vjer kjenneb slíka leyfislausa veibi franrvegis , og mega þeir, sem brjóta móti banni þessu, búast vib, ab sæla tiltali samkvæmt gíldandi veibi- lögum. Möbruvöllum og Saurbæ í Eyjafirbi 20. maí 1875. M. Ólafðson. J. Austmann. — Ef einhver ætti enn þá skriflFæri (blek- byttu, sandbyttu, bábar ferstrendar og meb af» löngum ferliytndum disk undir), allt úr postu- iíni tneb Ijósbláleitum rósóttum röndum, er et- atsráb amimabur sál. Gritnur átti, og Ijet selja vib uppbob þá liann sigldi hjeban sumarib 1833, sem bæjar- og bjerabsfógeti til Mebalfarar á Jótlandi. t'á mælist jeg hjer meb alúblegast til, ab eigandi nefndra skriffæra, vildi gjöra svo vel og Belja mjer þau, eba þab, sem enn kann ab vera til af þeim, en sjeu þau ekki föl til kaupá þá lofa mjer ab sjá þau. Akureyri 24. dag maím. 1875. Björn Jónsson. — 19. þ. m. fannst á Vablaheii/, auslan fH á Járnhrygg, gömul blifartaska, meb braubí U sem eigandi getur vitjab til mín, borgi hanu fundarlaun og auglýsingu þessa. Ritst. Fjármark Jóakims Jóakimssonar á Litlagerbi^ í Höfbabverfi: Mibhlutab hægra; stúf' rifab vinstra. Brennimark: Jóaki. • Eiyandt og dbyrgdarinadur: BjÖrB JODSSOIB Akureyri 1075. B. M. Slepbdnsson.

x

Norðanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.