Norðanfari - 21.09.1880, Blaðsíða 1

19. ár.'
Akurcyri, 21. septeinlber 1880.
Nr. 57—58.
— Hinn fyrsti safnaðarfundur í höfuðstað
landsins var áttur 31. júlí um hádegi í þing-
sal bæjarins.
Sóknarpresturinn síra H a 11 g r í m u r
S v e i n s s o n setti fundinn. Hann las upp
lugin 27. febr. p. á. um stjórn safnaðarmála
og skipun sóknarnefnda og hjeraðanefnda og
gat pess, að hjermeð væri kirkjusóknunum í
rauninni fengið sjálfsstjórnarvald í hendur
eins og slíkt vald hefði verið fengið sveitar-
fjelögunum og landsfjelaginu með hinum nýju
sveitarstjórnarlögum og stjórnarskrá lands-
ins. Sóknarnefndin væri í rauninni eins-
konar hreppsnefnd eða bæjarsfjórn að pví, er
kirkjuleg málefni snerti; en einn annmarki
væri á pessu fyrirkomulagi og pað væri, að
sóknarnefndarmenn ættu að vera meðhjálpar-
ar prestsins, en pað gæti verið æskilegt að
kjósa pá menn í sóknarnefndina, sem liefðu
svo há metorð, að ekki færi vel á pví að láta
pá framkvæma annað eins verk og að skrýða
prestinn. |>að gæti pví verið æskilegt að
fela prestinum að kjósa sjer meðhjálpara auk
sóknarnefndarmannanna. Hann bað söfnuð-
inn að afsaka, að fundur possi hefði verið
haldinn síðar en lög fyrirskipa og ætlaðist
liann til, að á pessurn fundi yrðu samkvæmt
2. gr. laganna rædd kirkjuleg málefni safn-
aðarins, og væri pví hverjum, sem pess ósk-
aði, frjálst að taka til máls.
J ó n ritari pakkaði prestinum fyrir orð
hans um, að söfnuðirnir hefðu nú fengið
sjálfsstjórnarvald í kirkjulegum málefnum.
Hann gæti pó ekki verið samdóma presti um
pað, að sóknarnefnd liefði Hk völd oglirepps-
nefnd eða bæjarstjórn, sjer pætti öllu frem-
ur safnaðarfundurinn hafa pessivöld,' sóknar-
nefndin væri í rauninni ekki nema fram-
kvæmdarnefnd safnaðarins, sem ætti að ræða
málefni safnaðarins og pví, einnig gæti gjört
út um pau, enda væri sóknarnefndin ekki
kosin um lengri tíma en 1 ár, og pví hægt
að sjá um, að hún í safnaðaforstöðu sinni
færi ekki út yfir vilja meiri hluta' safnað-
arins.
Hann gæti ekki verið prestinum sam-
dóma nm, að há metorð skyldu geta verið
pví til fyrirstöðu að sá, sem yrði kosinn 1
sóknarnefnd, skrýddi prestinn. Hann pekkti
ekki nema 1 mann í söfnuðinum sem ekki
gæti verið meðhjálpari prestsins, og væri pað
biskup, yígslufaðir og ldrkjulegur yíirboðari
prestsins, en allir aðrir safnaðarmenn, hve
metorðaháir eða metorðagjarnir peir væru,
ættu að láta sjer pað lynda að vera með-
hjálparar prests, og væri pað mjög virðing-
arverð staða, er æíinlega liefði pótt sómi að
gegna; en metorð gætu ekki komið til greina
í kirkjunni, par væri ekki annar stjettarmun-
ur en sá, sem leiddi af prests og biskups-
vígslu.
Af kirkjulegum málefnum safnaðarins
vildi hann fyrst benda á, að söfnuður pessi
hefði engin ráð yfir kirkju sinni. Alpingi
hefði áður látið í ljósi, að pað væri fúst á
að afhenda íteykjavíkur söfnuði fjármál
kirkjunnar og væri mikil ástæða fyrir
söfnuðinn til að íhuga, með liverjum kjör-
um petta væri aðgengilegt. Að fyrirkomu-
lag pað, sem nú er, væri ísjárvert, liefðum
vjer sjeð í fyrra. pegar átti að endurbyggja
kirkjuna. Tilraunir pær, sem pá voru gjörð-
ar til að spilfa endurbyggingunni hefðu aldrei
getað komið til máls, ef söfnuðurinn hefði
haft fjárráð kirkju sinnar og liaft tækifæri
til að kynna sjer nákvæmlega, hvernig í öllu
liefði Igg'ið.
J>á var Tbarnauppfræðingin. Einsog
hann opt áður liefði leitt rök að í pessum
sal, pó pví liefði verið lítill gaumur gefinn,
væri uppfræðing ungmenna hjer 1 höfuðstað
landsins í pví ástandi, að enginn samvizku-
samur maður, er veit hverja pýðingu góð
uppfræðing hefir fyrir lífið, og sem getur
hugsað um annað en eiginn stundarhag sinn,
gæti gengið pegjandi fram hjá pessu. Börn
á uppfræðingaraldri, mundu vera minnst 300
í pessum söfnuði. Af peim væru hjer um
bil 60 í Seltjarnarneshreppi og vissi mæl-
andinn ekki betur en, að par færi allvel um
pau. Iireppurinn hefði stofnað skóla ertæki
hjer um bil helminginn af börnunum og
lireppsnefndin gerði sjer far um að koma
föður- og móðurlausum börnum fyrir á bezt-
um heimilúm sveitarinnar, par sem pau nytu
liinnar sömu uppfræðingar og eigin börn
hlutaðeigandi bónda. Allt öðruvísi væri á-
statt hjer í bænum. Hvert sem pað v'æri
fyrir metorðasakir eða af öðrum ástæðum
finndist hvergi á hinum betri heimilum hjer
í bænum foreldralaust barn er fátæki-anefndin
liefði sett par niður. Aðaistarf hennar liefði
hingað til verið að reyna að koma föður- og
móðurleysingjum niður, par sem minnst pyrfti
að borga með peirn í hinum aumustu lcot-
um opt hjá fátækum ekkjum, er tækjupessa
byrði á sig meira til pess að póknast nefnd-
armönnum, en af pví að pær væru færar um
pað, og væri liægt að sjá, að sú kennsla, sem
börnin gæti notið á slíkum heimilum, yrði
lítil eða engin. 1 öðrum löndum reyndu
menn með öllu mögulegu móti að fá fátækl-
ingana til að senda börn sín í skóla, sjer al-
veg að kostnaðarlausu. Hjer nytu höfðingja-
synirnir kauplausrar kennslu í latínuskólan-
um, og höfðingjadætrunum stæði kennsla til
boða í barnaskólanum; en fátæklingarnir
pyrftu að borga fyrirpá takmörkuðu kennslu,
er veitt væri í barnaskóla höfuðstaðarins, og
pað gjald hefði jafnvel nýlega verið hækkað.
Sjer sýndist pví hin mesta nauðsyn á pví að
reyna að íinna ráð til að bæta úr pessum
vandræðum, og væri pað nú fyrst og fremst
skylda safnaðarfnndarins og sóknarnefndar-
innar að skipta sjer af pessu málisamkvæmt
8. gr. laga 27. febr. p. á.
Eins og höfuðstaðurinn ekki hefði verið
öðrum sveitum landsins góð fyrirmynd með
tilliti til afskipta sinna af uppfræðingu
ungdómsins eins lægi ekki gott orð á hon-
um með tilliti til að stunda reglulega liús-
lestra á vetrum. Sóknarnefndin myndi nú
vanda um við húsfeðurna í pessu tilliti eins
og öðru; en hjer væri mikill fjöldi af lausa-
mönnum; er hvorki væru heimilismenn ann_
Bindindissaga trúarboða eins í London.
(Framli.) „Meistari, petta er krakkinn
minn, hvernig líst yður á hana?“
Jeg klappaði á kollinn á henni og
sagði: „Hún er vissulega laglegt barn og
jeg vona að pað verði alls eigi vanrækt, að
gefa lienni gott uppeldi og tilsögn í trúar-
brögðunum. Elskið pjer barn yðar?“
“Ah! Spyrjið pjer mig að pvi, hvort
jeg elski hana? Jeg elska hítna eins og líf-
ið í brjóstinu á mjer“, og hann tók hana upp
með hinum svörtu höndum sínum og kyssti
hana.
„Jeg er hræddur um, Jakob minn“,
sagði jeg, „að pjer elskið ekki barn yðar
eins mikið og pjer látið,,.
Hann laut niður, tók upp spaða sinn
og mælti; „Ef pú segir petta aptur, pá
skal jeg opna á pjer hausskelina með pess-
um“.
Jeg mælti aptur: „Hlaupið ekki á yð-
ur, Jakob. Jeg slcal standa við pað sem
jeg hefi sagt og jeg hygg að jeg sje nú ein-
mitt fær um að sanna, að pjer hafið enga,
eða að minnsta kosti mjög litla elsku á barni
yðar“,
Hann reiddi upp spaðann og sagði blót-
andi: „Enginn skal bregða mjer um petta,
og ef pú sannar ekki orð pín, pá skaltu
ekki komast lifandi hjeðan og pað pótt jeg
viti, að jeg verði liengdur fyrir pað“.
Hann var rjett svartur af reiði og hinn
ósvifni fjelagi hans sagði: „f>að er rjett,
Kobbi, sláðu hann á hausinn i einu alveg og
felldu’ hann“.
„Nei‘S sagði Ivobbi, „jeg skal ekki gjöra
pað. Ef hann getur sannað pað, pá skal jeg
hætta; en ef hann getur pað ekki, pá fer illa
fyrir honum og mjer lika“. f>á sneri liann
sjer til mín og spurði: „Ætlarðu að sanna
pað, sem pú hefir sagt?“
„f>að ætla jeg, góðurinn minn, ogefjeg
get pað ekld, svo yður líki, pá getið pjer, ef
— 119 —
pjer finnið pað við eiga, framkvæmt liótun
yðar. En áður en jog byrja verðið pjer að
svara mjer premur spurningum“.
„Jeg vil gjöra pað“, sagði hann, og var
ávallt að sjá hinn reiðasti.
„Mín fyrsta spurning er: Hvað mikið
vinnið pjer yður inn um vikuna?“
„Og, segðu honum pað ekki“, mælti fje-
lagi lians,
Hinn svaraði: „Stundum 36 kr. (2 pd.
sterl.) og stundum 40 kr. 5Q a. (2 pd. sterl.
5 shill.)“.
„Rjett, Jakob minn, hvað mikið látið
pjer konu yðar hafa?“
„f>að kemur mjer við, en ekki yður“.
„Jakob, pjer endið ekki pað sem pjer
lofið; pjer lofuðuð, að svara mjer uppá prjár
spurningar“.
iiJeg gjörði pað, og jeg skal lika enda
orð mín. Jeg læt hana fá 18 kr.; ætlið pjer
pað sje ekki gott?“