Tíminn - 16.08.1872, Blaðsíða 3

75
byggir þetta á reynslunni með hrossasöluna; en
hverja hefir hrossasalan gjört hrossalausa? Sjálf-
sagt ekki aðra enn þá sem ekki hafa kunnað að
færa sjer hana í nyt, aptur hafa margir auðgast
á henni, og það er enginn efi á því að hrossa-
salan er eitt af því sem varðveitt hefir oss Is-
lendinga frá harðæri og hungurdauða hin síðari
hörðu ár, það er hún sem hefir gjört mönnum
mögulegt að standa í lögskilum við yfirvöldin, því
hún hefir verið hinn eini peningabrunnur vor, og
þaðan höfum vjer ausið mörgum mörgum þúsund-
um dala, sem aptur hafa runnið í ýmsar áttir einnig
fyrir Þjóðólf, sem sjálfsagt á það hrossasölunni
mest og bezt að þakka, að hann hefir verið keypt-
ur og vjer haldið lífi í hontim fram á þennan dag.
þennan peningabrunn vorn íslendinga vili nú Þjóð-
ólfur fylla upp með tollálögum, og það með því
fagra yfirskyni, að það sje gjört einungis af um-
hyggju fyrir velferð landsins einkum bændanna.
En getur þetta verið svo? Það er auðvitað, að
það er hægt að nota illa allt frelsi og alla frjálsa
verzlun, en vjer sjáum ekki, að verzlun með lif-
andi fjenað sje meiri hættu bundin en hver önnur.
Þegar t. a. m. ull er í háu verði, er mjög hætt
við, að menn gangi of nærri vinnu ullinni, og af
því leiðir nekt, iðjuleysi og ótal fleira illt. Þegar
fiskur er vel borgaður, er hætt víð að menn reiði
lítið heim af honum, það getur og haft vondar
afleiðingar, sje illa að farið og fyrir fiskverðið tekið
glingur og óþarfi; hvað er hættulegra eða verra
að selja kjöt en fisk, hvað er verra eða skaðlegra
að selja lifandi skepnur en að reka fjenað til slát-
urs og útflutnings? Jeg spyr að eins um það,
hvernig skepnan, sem jeg ætla að selja verði mjer
arðmest, og hafi jeg vit á að sjá það, er mjer
nóg. Af fjenaðarverzlun eins allri verzlun, getur
leitt og hlýtur að leiða, að óráðsmaðurinn skaðar
sig á henni, en ætti að gefa út öll þau lög, sem
öptruðu öllum óráðs- og svallmönnum frá að gjöra
sjer þesskonar tjón, þá hefði alþingi verið nær að
hafa ekki eins mikið og það hafði fyrir því, að
útvega okkur verzlunarfrelsi. fað er annars hörmu-
legt að sá maður, sem mikið hefir starfað að því
velferðarmáli vor íslendinga skuli verða fyrstur til
að rísa upp öndverður móti því, leggja þann
sleggjudóm á landa sína í einni heild, að þeir
kunni ekki að nota það, og heimta tolla til að
hepta það, já það svo fljótt að ekki má bíða eptir
áliti alþingis. Ekki vænti jeg honum sýndist að
gefa út þessi tolllög áður en vanaleg skurðartíð
byrjar í Reykjavík, því oss virðist að helzta tjónið
sem risið getur af verzlun þessari sje það, að
Reykjavíkurbúum kunni að verða kjötið fyrir það
dýrara, og þetta gæti svo orðið öllu landinu að
því leyti tilfinnanlegt, sem mjer þykir trúlegt, að
þjóðólfur hækkaði í verði, ef ritstjóri hans yrði að
snæða afardýrt kjöt, því við það stæði hann sig
ekki maðurinn, næði hann hvergi hallanum frá;
en þetta vil jeg heldur en toll, því hann vil jeg
sízt af öllu. Jeg játa það að margir kunna að
glæpast á fjenaðarverzluninni rjett fyrst í stað, þó
fáir ráðmenn, en það er aptur óneitanlegt að hún
er mjög mikil framför. Bún er hin sterkasta hvöt
fyrir bóndan til atorku og dugnaðar, því ekkert
sýnir oss betur en hún, að það er ábatasamt, að
aia upp fjenað, og ábatavonin ætti að gefa oss
þrek og dug, og verzlun þessi ætti og að hvetja
menn til að vanda sem bezt uppeldi á öllum fjen-
aði svo hann verði sem útgengilegastur og nemi
sem mestu verði, og væri víst nær fyrir Þjóðólf
að benda mönnum á ýms ráð til þessa, en að
heimta þennan illa og óeðlilega toll, sem að voru
áliti að eins heptir hina blómlegustu og ábata-
mestu verzlun vor íslendinga, og gengur það næst
því sem sagt er, að einn Reykjavíkurmaður hafi
borið upp á síðasta þingi, þegar hann vildi leggja
toll á útflutt kjöt, svo það yrði þeim í Reykjavík
ekki of dýrt og á útflutt hross vegna skóleðurs-
eklu við sjóinn. í*að er innileg ósk vor að fjen-
aðarverzlun vor íslendinga blómgist æ betur og
betur, og teljum vjer það víst, að það verði landi
voru hinn mesti hagur, og það því meiri sem þeir
læra betur að færa sjer verzlunina í nyt, og leggja
meiri stund á að hafa nógan og góðan fjenað að