Víkverji - 03.07.1873, Síða 4

24
f>ingmaðr Reykvíkinga Halldór skólakenn-
ari Friðriksson setti fundinn. Hann sagðist
hafa stefnt þessum mönnum, er hér væru
samankomnir til fundar, af því að hann hefði
tekið eptir, að það væri almenn ósk hér á
landi, að Þingvallafundr væri haldinn áþessu
sumri. Fundrinn ætti einkum að ræða stjórn-
arbótarmálið. Það væri í sama tilgangi, að
inn fyrsti Þingvallafundr hefði verið áttr hér
1848. Síðan hefði lítið orðið ágengt um
stjórnarmál vort. Reyndar urðu konungs-
fulltrúi og þingið ásátt 1867, en stjórnin brá
þessum samningi, og síðan höfum vér eigi
getað fengið það, sem vér viljum. Nokkrir
menn höfðu skotið því til þingmannsins, þeg-
ar hann í gær fór úr Reykjavík, að vér ætt-
um að vera ánægðir, þar sem vér hefðum
fengið töluverðar réttarbætr á síðustu árum,
en flestir mundu vera þingmanninum sam-
dóma um, að þetta væri eigi nóg. Fundr-
inn, er nú væri settr, ætti einkum að kveða
upp álit sitt um það, hvort meiri hlutinn á
alþingi hefir styrk þjóðarinnar. Spursmál
mundi verða um það, hvort ætti að halda
inni sömu stefnu í stjórnarbótarmálinu og meiri
hlutinn hefði haft, eðr breyta nokkru til. —
Aðaltilgangr fundarins væri þannig að ræða
sljórnarmálið, en önnur mikilvæg málefni
mætti eins bera upp á fundinum.
t*ar næst gat fundarstjóri þess, að hann
liefði skrifað í öll kjördæmin og skorað á
kjósendr að senda kosna menn á fundinn,
og bað hann þá menn, er kosnir væru, að
afhenda sér kjörbréf sín. Voru þá afhent
kjörbréf af 2 kjósendum frá hverju umdæmi
nema frá ísafjarðarsýslu, og var enginn kom -
inn frá henni, og frá Barðastrandar, Húna-
vatns og Norðr- þingeyarsýslum, er ekki
höfðu sent nema 1 mann hver. Frá Reykja-
víkr kjördæmi mættu 2, en þeir sögðusteigi
hafa neitt kjörbréf; alls voru samankomnir
35 kosnir menn.
Loksins kvaddi Halldór skóiakennari fund-
inn til að kjósa sér orðstjóra og var mála-
flutningsmaðr Jón Guðmundsson frá Reykja-
vlk í einu hljóði kosinn, en Benedikt prófastr
Kristjánsson frá Múla var kosinn varafund-
arstjóri.
Fundarstjóri þakkaði fundínum það Iraust
er sér væri sýnt og gat þess, að hann væri
því fúsari á að taka þessi störf að sér, sem
einmitt í ár væru liðin 25 ár síðan, að inn
fyrsti frjálsi þjóðfundr var haldinn hér við
Öxará og hefði hann einnig stýrt þeim fundi,
í fundartjaldið voru samankomnir auk
inna kosnu fundarmanna svo margir aðkomu-
menn, er rúmast gátu í tjáldinu og sáust á
meðal þeirra fleiri alþingismenn, einkum þeir
nafnarnir Jónar Sigurðssynir frá Kaupmanna-
höfn og Gautlöndum. Fundarstjóri gat þess
fyrst, að svo væri tilætlað, að fundarmenn
eigi skyldu vera fleiri en inir kosnu, hann
yrði því að bera undir ina kosnu menn, hvort
fleiri en þeir gætu fengið leyfi til að tala á
þessum fundi eðr greiða atkvæði um þær á-
lyktanir, er fundrinn semdi. Um þetta urðu
langar umræður. Sumir vildu greina á milli
alþingismanna og annara ókosinna fundar-
manna; aðrir mótmæltu þessu fastlega og
báru það einkuin fyrir sig, að fundr þessi
væri stofnaðr tii þess, að álit þjóðarinnar um
frammistöðu meira hlutans á alþingi í stjórn-
arbótarmálinu gæti komið fram, alþingismenn
gætu þessvegna eigi greitt atkvæði um á-
lyktanir fundarins, því þær mundu einmitt
kveða upp dóm um alþingismennina sjálfa.
Loksins var viðtekið, að enginn annarfund-
armaður en sá, sem kosinn var til Þingvalla-
reiðar, ætti að hafa rétt til að gjalda atkvæði,
en að allir fundarmenn ættu málfrelsi.
Eptir 2 tíma frest var fundrinn aptr settr
kl. 1. Fundarstjóri gat nú þess, að sér hefðu
verið afhentar 19 bænarskrár um stjórnar-
bótarmálið, 13 til fundarÍDS, 6 til alþingis,
og 4 bænarskrár, er ræddu um þjóðhátíð í
minningu þess, að landið hefði verið byggt í
1000 ár og um ýms önnur mál. Til þess að
íhuga þessar bænarskrár voru settar 2 nefndir,
9 manna nefnd til að fhuga stjórnarmálið
og 5 manna nefnd til að lesa og segja álit
sitt um hinar bænarskrárnar.
Nefnd sú, er hafði tekið að sér stjórn-
arbótarmálið, færði fundinum álit sitt daginn
eptir 27. f. m. um miðaptan. Hún hafði þá
komið sér saman um að semja alveg nýtt
frurnvarp til stjórnarskrár handa íslandi —