Víkverji - 31.07.1873, Síða 2

snmt á þingið, að það réði frá því, að frum-
«varpið yrði lögleitt, þar sem ákvnrðanir þær,
sem frumvarp þelta heflr inni að lialda, eru ó-
nógar tii að sporna við því, að inir umræddu
sjúkdómar geti komist hér að landi og breiðst
út»; nefndin gerði þó cnga tilraun til að benda
á aðrar meir tryggjandi ákvarðanir. Eins og búið
erað segja, fylgdi meiri hluti þingsins nefndinni.
6. Frumvarpið um skipaslrönd er þannig
undirkomið, sem nú skal greina. Eins og
kunnugt er höfum vér f landslögum vorum —
Jónsbók — mjög fáar reglur um vogrek eðr
reka þeirra hluta, sem fémætir eru og menn
hafa átt. þessar ákvarðanir má lesa í reka-
balki XII. kap., en allir hinir kapítular f reka-
balki hafa einungis að innihalda lög um reka
viðar, hvala, sela, fiska, fugla, þara og því-
líkra hluta, er eigi verðr eðr getr orðið eig-
andi til. Engin lög eru þannig sett um það,
livers landsmenn eiga að gæta, þegar skip-
strönd verða og hvern hluta af vogrekinu eðr
andvirði þess landsmenn, skipsbrotsmenn
og þeir er hafa tekið skip eða vörur í ábyrgð
eiga að hafa. — í Jónsbók XII. kap. er svo
mælt fyrir, að landeigandi skuli vogrek
varðveita, en hann skuli svo jafnan laust
láta, sem eigendr koma til, annaðhvort fé
eðr verð og einungis eignast það, er engi
verðr eigandi til. Menn sjá hægt, að við
slik lög má eigi standa, þar er vog-
rek eru mörg og opt koma eigendr að því,
er rekið er, því landsmenn gætu þá haft
mestan skaða af slíkum ströndum, er þeir
eigi hafa neina vissu fyrir að fá þóknun fyrir
starf það, er þeir eru skyldir að vinna að
vogrekum. Um alt þetta voru 1836 sett lög
f Danmörku, og leitaði stjórnin þar eptir á-
lits embættismannafundar þess, er setö' var
í Ueykjavík með konungsúrskurði 22. ágúst
1838, um málið. Fundrinn samdi frumvarp
til almennrar strandtilskipunar, en stjórnin
frestaði þar eptir málinu; alþingi hreyfði því
eigi heldr, og það var látið liggja í þagnar-
gildi, þangað til amtmaðrinn í norðr- og austr-
amtinu 1865 ritaði bænarskrá um það til
stjórnarinnar. Nú var leitað álits amtmanna
um frumvarp embættismannafundarins, og
það frumvarp samið, er lagt var fyrir alþingi.
Nefndin (ííencdikt þ.m. Árnes., Torfi þ.m.
Strandam., Jón þ.m. V.Skaptaf., Hallgrímr
þ.m. llorgfirð. og Egill þ.m. Snæfellinga)
viðrkendi, að það í sjálfu sér hefði verið bæði
gott og gagnlegt, að skipað hefði verið fyrir
löngu um skipaströnd, og «að það jafnvel megi
fremr gegna furðu, að jafnmikilvægt löggjaf-
armálefni skuli hingað til hafa legið í þagn-
argildi svo lengi, þar sem skipaströnd eins
og eðlilegt er hafa átt sér svo opl stað við
strendr íslands». Eigi að síðr ræðr nefndin
þinginu frá að ieggja til þess, að frum-
varp þelta verði að lögum gjört, og sýn-
ist nefndin helst að hafa þá ástæðu fyrir
tillögu sinni, «að þetta frumvarp er eitt
af þeim mörgu, sem staðfestir og innsiglar
ið nýmyndaða landshöfðingjadæmi, embættis-
skipun, er eigi verðr annað um sagt, en að
hún sé til orðin, eins og hún er, á móti
vilja alþingis og innar íslensku þjóðar, land-
inu til stórkostlegs kostuaðarauka, án þess
þó að landsrétlindum vorum sé í neitiu veru-
legu belr borgið en áðr var». Alþingi að-
hyltist tillögu nefndarinnar.
7. Frumvarp það um hlunnindi fyrir
sparisjóði, sem lagt var fyrir þingið, hafði
dómsmálastjórnin samið útaf bænarskrá frá
sparisjóðnum í Reykjavík og var stungið upp
á því, að landshöfðingja veittist vald til að
veita sparisjóðum hér á landi þau lilunuindi,
er vér nefndum hér að framan bls. 26.
Nefndin (Halldór þm. Reykv., Hallgrímr
þm. Borgfirð. og Egill þm. Snæfellinga) réði
alþingi til að biðja Hans Hátign Konunginn
að löggilda frumvarp þelta óbreytt. Þegar
málið kom til umræðu, var samþykt breyt-
ingaruppástunga sú, að eigi skyldi leyfa spari-
sjóðum að taka hærri lánsleigur en heimilt
er öðrum fjáreigendum, en að öðru leyti var
uppastunga nefndarinnar samþykt.
8. Eins og kunnugt er, hefir samkvæmt
tilskipun 4. maí 1871 verið bygt hegningar-
hús áfast við nýa þinghúsið hér fyrir austan
bæinn. Áðr en farið verðr að nota þetta
hús, þarf að kveða á um hegningu fyrir yfir-
sjónir, er varðhaldsmenn þeir, er dæmdir
eru í hegningarhúsið, verða sekir í. Hérum
hafði dómsmálastjórnin samið frumvarp það