Víkverji

Tölublað

Víkverji - 31.07.1873, Blaðsíða 3

Víkverji - 31.07.1873, Blaðsíða 3
55 tun refsivald hegningarstjórnarinnar, er lagl var fyrir [lingið. Nefndin skiptist í 2 hluti, tneiri hlutinn (Benedikt þm. Árnesinga og Jón þm. S. Þing- eyinga) tók fram, að þetta mál stæði í sam- bandi við stjórnarskipun þá, sem nú er. iiÞað er sem sé inu heiðraða þingi kunnugt, að in coustitutionelle (þannigl) stjórn t Dan- mörku helir nú sem stendur ein töglin og hagldirnar um löggjafar- og fjárhagsmálefni vor, en lætr inn nýskipaða landshöfðingja hafa á hendi það, er henni sýnist af fram- kvæmdar- og umboðsvaldinu. Það er nú hvorttveggja, að þetta stjórnarfyrirkomulag er á komið þvert á rnóti vilja þjóðarinnar og beint ofan í ráð og tillögur alþingis, enda heíir það eigi heldr, að vorri hyggju, neitt við að styðjast hvorki í inum almenna þjóðar- rétti né sögulegum og löglegum landsrétti íslands, og þar sem nú in «constitutionelle» sljórn í Danmörku helir, svo sem þegar var framtekið, heimildarlaust dregið undir sig öll ráðin um löggjafarmál vor og lagafrum- vörp, er útkoma árlega, þá leiðir þar af, eins og líka sýnir sig sjalft, að flestar þær lágaákvarðanir, sem út liafa komið in síðustu ár, eru óþjóðlegar og miðr hæfilegar til að fullnægja þörfum og kröfuin þjóðarinnar». Minni hluti nefndarinuar (Gudmundr þm. Dalamanna) vildi eigi aðhyllast þessa rök- semdaleiðslu, eu var meiri hlulanum sam- dóma í að ráða frá, að frumvarpið nái laga- gildi, eins og það nú liggr fyrir, og varð þetta niðurstaðan á alþingi. 9. Nefndin í stjórnarskipunarmálinu (Jón þm. S. Þingeyinga, Guðmundr þm. Dala- manna, Páll þm. Húnvetn., Eiríkr þm. Barð- streudinga, Haldór þm. Beykv., Benedikt þm. Árnesinga og Davíð þm. Skaglirðinga) fer í álitsskjali sínu fyrst nokkrum orðum um það, að almenn og megn óánægja á sér stað um gjörvalt ísland sökum þess, að in lögbundna ráðgjafastjórn í Danmörku hefir, eins og gefr að skilja upp á sína ábyrgð, sem <iconstitulionell» stjórn fyrir Danmörk °g ísland í sameiningu, útvegað staðfestingu Haus Hátignar Kouuugsins á stöðulögunuin al 2. jauúar 1871, sem auk þess, er þau heimila ríkisþingi Dana löggjafarvaldið ylir inni íslensku þjóð í inum sameiginlegu mál- efnum, þar að auki leggja alla stjórn og lög- gjöf «íslands svo kölluðu sérskildu mála í hendr danskra ráðgjafa». Enu fremr segir nefndin, að inar fyrir- liggjandi bænarskrár og ávörp bera þess Ijósastan vottinn, að in íslenska þjóð getr ekki með nokkru móti við «þetta stjórnar- fyrirkomulag og þessar stjórnarathafnir (lög þau, er út eru komin síðan 1871) unað, sem hver fyrir sig og allar tii samans tekuar ríða í augljósasta bága við stjórnarlög íslands, konungalögin og alþingistilskip. 8. mars 1813 í sambandi við sjálfsagt og af sjálfum Dana- konungi margsinnis viðrkent jafnrétti innar íslensku þjóðar móts við Dani». t’ar eptir vísar nefndin til ávarps þess, er henni var fengið í hendr frá þjóðfundi þeim, sem áttr var 26—29 f. m. á inum forna alþingisslað og getr þess, að hún hafi álitið sér skylt að semja nýtt frumvarp til stjórnarskrár íslands á grundvelli undirstöðuatriða þeirra, er sam- þykt voru á í’ingvallafundinum, og fer loks- ins þeim orðum, er nú skal greina: «En jafnframt og nefndin þannig gjörir það að aðaluppástungu sinni, að ið heiðraða þing fari þess á leit við Hans llátign Kon- unginn, að hann veili frumvarpi þessu allra- hæstu staðfestingu sem stjórnarskrá fyrir (s- land, og jafnfraint og nefndin lýsir yfir þeirri fastri sannfæringu sinni, að sú stjórnarskipuu, sem frumvarpið fer frain á, hljóli, er það fær lagagildi, að bera blessunarríkustu ávegsli fyrir land vort og lýð, að vekja iua íslensku þjóð til áhuga, framkvæmdar og atorku í and- legum og líkamlegum efnum, og að binda hug og hjörtu íslendinga því nánara bandi við konungsættina í Danmörku, jafnframt þessu hefir nefndin með sérlegri hliðsjón til innar konunglegu auglýsingar til þessa þings á einn veg, og innar megnu óanægju innar íslensku þjóðar með ið factiska stjórnar- fyrirkomulag á hinn bóginn, komist til þeirrar niðrstöðu, að ráða inu heiðraða þingi, svo að það eins og að undanförnu, gjöri allar þær miðlunar- og sáttatilraunir í þessu máli, sein slaðist geta með verkahring og skyldu

x

Víkverji

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Víkverji
https://timarit.is/publication/99

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.