Alþýðublaðið - 12.02.1921, Qupperneq 1

Alþýðublaðið
öefið út s&i AlþýðoflokkHum.
1921
Laugardaginn 12. februar.
35. tölub!.
£yjjaeinkasalan.
Þórbergur Þórðarson
fiytur fyrirlestur um Yoga-Iífsspeki og les upp kafla úr Karma-Yogac
eftir Swami Vivekánanda, í Iðnaðarmannahúsinu, sunnudaginn 13.
febrúar, kl. 5 síðdegis. Innngangseyrir 1 króna, Húsið opnað kl. 4V2.
Sú vara, sem sízt af öliu má
vera svikin, eru læknislyfin.
Sú vara, sem sízt á að vera
gróðalind einstakra manna, eru
íyfin.
Svo sem kunnugt er, er ekki
frjáls verzlun með lyf hér á landi,
og á heldur ekki að vera. En
galiinn er, að það er ekki þjóðin
sjálf sem sér um þessa verzlun,
heldur hafa einstakir menn einka-
sölu á henni, til ágóða fyrir sig
sjálfa.
Nú er það að sönnu svo, að
landsstjórnin hefir vald til þess að
ákveða verð lyfjabúðanna á með-
ulum, og gerir það, eftir tillögum
landlæknis. Skyldi því margur
ætla að engin hætta væri á því,
að lyfin séu seld of dýrt. En mál-
ið er flóknara en í fyrstu virðist.
Við hvað á að miða verð lyfjanna?
Sé það miðað við það, að stærstu
Iyfsalarnir hafi rétt sæmilegar tekj-
ur, verða tekjur lyfsalanna út um
land, sem hafa tiltölulega litla um-
setningu, langt fyrir neðan það,
að þeir geti lifað af því. Nú er
ekki átitið að fært sé að hafa ann-
að verð á lyfjum á smærri stöð-
unum en hér í Reykjavík, og nið-
urstaðan er sú, að verðið sem kið
opinbera setur á lyfin, er miðað
við það, að minstu lyýsalarnir
geti haft viðunandi tekjur. En af-
Jeiðing af því verður aítur að
stœrstu lyfsalarnir fá óhcefilega
miklar tekjur af lyfjaeinkasölu
sinni.
Til þess að komast hjá þessu
er ekki nema ein leið: að landið
hafi sjálft einkasölu á öllum lyfj-
um, í stað þess að láta einstaka
menn hafa einkasöluna, eins og
nú er.
Vinst það nú með lyfjaeinka-
sölufrumvarpi stjórnarinnar? mun
margur spyrja.
Nei, það gerir það ekki. Eftir
frumvarpi stjórnarinnar á hinn
óhæfilega hái gróði lyfsalanna að
haldast, eftir sem áður. Af bon-
um á ekki að skerðast einn eyrir,
því lyfjabúðirnar eiga samkvæmt
því eftir sem áður að vera ein-
stakramanna eign, og einstakir
menn eftir sem áður að græða
því meira, því verra sem er heil-
brigðisástand aimennings, og allra
mest þegar drepsótt geisar, Ifkt
og inflúenzan hér um árið.
Frumvarp stjómarinnar fer ein-
göngu fram á, að landið taki
heildsóluna á lyfjum £ sínar eigin
hendur, án þess að skerða á nokk-
urn hátt tekjur lyfsalanna. Jón
Þorláksson kallaði þetta, á fundi
fyrir kosningar, að „að skjóta inn
nýjum millilið" og sagði að það
yrði til þess, að gera meðulin
dýrari, eða til þess, »að leggja
sérstakan aukaskatt á sjúklinga*
eins og hann komst að orði í
ræðu, sem prentuð er f Morgun-
blaðinu.
Flokksbróðir Jóns Þorlákssonar,
Guðm. Björnsson landlæknir Iýtur
aftur á móti öðruvísi á þetta at
riði. Hann segir f athugasemd-
um þeim við frumyarpið, sem
getið var um í blaðinu f gær, að
þessi heildsala landsins á Iyfjum
geti óefað orðið til hagnaðar fyrir
rfkissjóð, án þess að hcekka þyrfti
útsöluverð á lyfjum. Ástæðurnar
fyrir því, telur hann einkum þær,
að hægt sé að kornast að betri
innkaupskjörum, þegar verzlað er
f einu lagi með ölí lyt, sem Iandið
þarf, svo og það, að landið geti
sjálft haft efnavinnustofu, til þess
að láta búa til margar samsetn-
ingar, sem nú eru keyptar til-
búnar frá útlöndum. Áðaitilgang-
ur frumvarpsins, að því er til
heilbrigðisstjórnarinnar kernur,
virðist þó vera sá, að tryggja
iandið að nægum og ósviknum
lyfum.
Að svo stöddu skal ekkert full- '
yrl um það, hvor þessara tveggja
„gömlu og góðuc Heimastjórnar-
mamta, sem hér standa á önd-
verðum meið, hefir réttar fyrir
sér. Þar sem hér er um iyf að
ræða, en ekkt sement, mundi
mörgutn að órannsökuðu máli
hætta tii að leggja meira upp úr
orðum landlæknis. Og eftir þeim
rökum, sem fram eru komin í
málinu, enn þá sem kornið er (en
það kunna að koma fram fieiri
seinna), þá munu fiestir hailast á
skoðun landlæknis í-þessu atriði;
rökin virðast . sem sé ölí vera
þeim megin.
Frá sjónarmiði Alþýðuflokksins
eru helztu galíarnir á þessu frura-
varpi þessir: Lyfjabúðirnar verða
eftir seirt áður £ höndum einstakra
manua, og gróðinn af þeim, sera
af þeim ástæðum, sem greindar
eru að fratnan, er óhæfilega mik-
ill, heldur eftir sem áður að renna
tii einstakra manna.
Það sem aftur á móti vinst með
svona iagaðri landsheildsölu á iyfj-
um er þetta: Með því fæst trygg-
ing fyrir þvf, að þessi vara —
Iyfin — sem sfzt af öllum þeim
varningi sem flyzt til landsins má
vera svikin, verði Jafnan fyrsta
fíokks vara. Að þvf er virðist get-
ur iandssjóður einttig á þennan
hátt tekið gróða, sem að öðrum
kosti alls etgi kemur inn í Iandið.
En þetta atriði, að landssjóður
getur grætt á lyfjum, í þvf liggur
sú hætta í framtíðinni, að aura-
sjúk og skammsýn landsstjórn fari
að ekra á sjúklingum.
En er þá ekki hægt að breyta
frumvarpinu þannig, að það komi