Norðlingur - 22.02.1877, Side 2

117
118
sé Islendingur en als ekki danskur. Vér getum reyndar skilið að
Dönum lítist ekki rétt vel á slika ráðstöfun, því margur held-
ur mann af sér, og ekkert er líklegra en að þeir setli fslendinga
eins kæna og þeir eru sjálfir. þessu er þó ekki svo varið. í
stjórnarmálum eru íslendingar yfir höfuð einurðarmenn og hrein-
skiplnir, og óttast margir þeirra hvorki reiði keisarans né «páfans».
En þar að auki kemur Dönum þetta mál ekkertvið, það er mál sem
er sérstaklegt löggjafarmál íslands og enginn danskur maður nema
konungur einn á neitt með að segja eitt orð um. Sé konungur
vor ánægður með að stjórna íslandi með íslenzkum ráðgjafa og
það ætlum vér víst, að svo mikil einlægni ríki milli konungs og Is-
iendinga að konungi sé slík ráðstöfun allljúf, þá er mikið heillamál
unnið bæði fyrir Danmörku og ísland, og ísland tengt Danmörku
því sterkasta bandi, sem vér fáum hugsað oss. það er vitaskuld
að á meðan ísland og Danmörk eiga engin sameiginleg grundvall-
arlög saman, verður ísland að borga ráðgjafanum alveg, en ísland
að hálfu og Danir að hálfu, er grundvallarlög þessi eru sett.
En þá kemur til skoðunar hvernig heimastjórn íslands skuli
fyrir komið. llún getur aldrei gengið til lengdar með því ólagi sem
nú er á henni. þar er ábyrgðarlaus landshöfðingi undir ráðgjafa,
sem vér skorum á alþing að dæma um, hvort ckki sé þegar orðinn
stórkostlega brotlegur við stjórnarskrá vora. já svo stórkostlega sem
ýtrast er unt að hann geli orðið. Stjórnarskráin gengur svoillafrá
ráðslöfun stjórharathafnarinnar á íslandi sem orðið getur. þar um er
ekkert hálf't né hcilt sett að lögum. Ilinn ábyrgðarlausi landshöfð-
ingi gengur um bæði þing með tillögur, aðvaranir og hótanir eins og
honum þykir bezt eiga við, þvert á móti öllum reglum er við gang-
ast annarstaðar um víðan heim þar er löggjaíarþing og konungur
fara með löggjafarvaldi þjóðarinnar. þetta er hin óheppilegasta
ráðstöfun og engu siður fyrir það, þó hún eigi ritaða reglu við að
styðjast í stjórnarskránni. þegar stjórnarskrá hefir sett þá reglu
fasta, að löggjafarvaldið hvili hjá þingi og konungi, þá sjá allir að
það er stjörnarskipunarleg afglöp að setja algjöriega ábyrgðar-
lausan mann að hepta athafnarfrelsi ens löggefanda þings hvenær
sem hann heldur að aðgjörðir þess stefni í þá átt er ráðgjafa kann
að mislíka, og hins vegar að ýta fram þeim málum alt er hann
getur,' er ráðgjafa er annast um að fái framgang, þó þau að öðru
leyti sé þinginu hvumleið. J>essi ráðstöfun er þar að auki svo
nauða óþörf; tillögur landsh. eiga að vera fólgnar í því, að láta
þinginu í té fljótt og greiðlega allar þær skýrslur er það þarf með;
ráðgjafa konungs má treysta til als annars.
(Framhald).
IIEIMKOMA
Jóns Árnasonar,
(við jarðarför hans).
Sátum fyrr glaðir að sumbli
hjá sveitar prúðmenni;
maka hans fáa vér fundum,
að fjörga og skemta.
En hnípa nú hugir reikulir
að hcimkynni þínu
vanalega iölar, en nú voru þær lítifc eitt rjóéar og gótmennskubros
myndati8t smátt og smátt á vörum hans.
Á Caballero! mælti hann, þér eruí) leikinn ( því ab gjöra menn
hrædda. Eg var ósjálfrátt farinn ab þreifa eptir hnifnum, því eg
hélt at) þér sæktust cptir lífi mínu I Carambal Eg hefti aldrei ætl-
at) ab þib Norturlandabuar værut svo eldfimir. Eptir at bafa spjall-
ab vit hana í hálfa klukkustund, eptir at hún hefir tekit ftem-
ur stuttlega á móti ytur erut þér þegar ortinn ástfanginn, og þab
at mun? Nú, þat veit hin heilaga María mey! annab eins hefi eg
aldrei lifat — nei — og sorgarsvipurinn á ytur — ha, ha, ha! af-
sakib þér mig, at eg fer ab hlæja herra læknir — en eg get ekki
annat — ha, ha, ha, ha!
Eg blóírotnati af skamfeilni og reiti, er eg stób þarna frammi
fyrir þrælmenninu, er eg í glópsku minni, þvf nær óafvitandl hafti
sagt frá hinu huldasta leyndarmáli hjarta míns. Eg leitabi ab svari,
en mér var ekki unt at finna neitt. Alt í einu vart hann alvarleg-
ur; þat var líkast þvi, ab augu hans leiptrutu, hann staiti beint
fram undan sér eins og hugsanir hans heftu fengib svo mikib vald
yfir honum ab hann gæti ekki slitib sig frá þeim. Loksins braut
hann þab af eér, gekk til mín, greip í hönd mérog mælti meb vina-
legri röddu.
Verit mér ekki reitir, Caballero, þótt tunga mfn sé léttúbug; eg
rébi ekki vit tilfinningar mínar; hreinskilnislega talab get eg öfund-
ab ytur. Salvadora er fríb, því get eg ekki neitat; en eins og þér
guma þá góðan vör lítum
ganga til hvílu.
Velkominn vars'tu oss, frændi
og vinur, þá lifðir,
velkominn vcrt’ oss eins liðinn/,
vér vin þig jafnt munum.
Velkomin veri þér hvíldin,
í vígðum beð jarðar ;
velkomnar veri þér kveðjur
vina grátblöndnu!
þektum vér þig að svo mörgu,
já, þig að svo góðu,
en þektum þig þó ekki’ að liálfu,
en þekkjum nú betur
að mist höfum mannvin af götu
þann ment hverskyns unni,
og sætið er sjáfkjörið átti
með sonum Mínervu.
Með Bragföður Óði þú unntir
ítur málhvassi,
hörpuunar hreifðirðu strengi
svo hugkvæmt og lipurt,
hagleg snillyrðin snotur
snurt’ ið viðkvæma
brjóst, sem að bölkvæðum tíðar
bljúgt en liraust tekur.
Lífið er leikvöllur gleði
og leikvöllur harma,
leikvöllur sælu og syndar,
sjúkdóms og hreysti,
leikvöllur eldhita ástar
og ísi kaldlyndis,
já, leikstöð Ijúfengra drauma
að lifa og deyja
Vissirðu vinur og frændi!
á vegi þungstreymis
kröpin gegn kljúfa með þrcki
J»á kalt skall að brjósti.
Vissirðu vegadís helgri
voninni’ að styðjast;
vissirðu’ á veraldar harki
vinna loks sigur.
Veit eg þitt vandskipað sæti
verður nú, frændi!
Skarð fyrir skyldi hér býður,
skoðið þið bræður!
En Guð oss jafngóðan þér sendi
og gefi þar aptur;
vitib venjast menn, mcb langri sambúb, vib ófrfta andlitib eins[|og
bib fríba, A hinn bóginn hefti eg ekki ætlat þab, ab fegurb henn-
ar gæti haft jafn yfirnáttúrleg álirif, Einkennilegt er þab einnig, ab
þér skyldub trúa niér fyrstum fyrir því — en eg skal endurgjalda
ybur traust ybar, og bjálpa ybur, er þér viljib gjöra áhlaup á hib ís-
kalda bjarta dóttur minnar Ilér er liönd mín, læknirl mér skai þab
ekki vera ab kenna, þótt þér bíbib ósigur.
Eg tók f hönd hans, en gat ekki talab citt einasta orb, því svo
böfbu tilfinningar mfnar fengib á raig og svipt mig allri rábsnilli,
Nú sem stendur getib þér ekki hugsab neina ekynsuma hugsun,
sagbi hann í spaugi. Eg skil þab vel og skulum vib þvf ekki tala
nieira um þetta efni f dag, Farib þér nú heim og jafnib ybur, &
inorgun skulum vib lala meira um þetta; því eins og þér víst getib
hugsab ybur, liggja hindranirnar eins og fjöll á milli ybarogSalva-
doru, jafnvel þóit þér kynnub ab geta náb ást liennar, sem mér
reyndar sýnist ómögulegt, eba því nær, þar eb bún er drembilátari
en alt bvab drembilátt er. En einnar bónar ætla eg ab bibja ybur:
þér hafib sjálfsagt orbib þess vaiir, ab f jafnlitlum bæ og þessi er,
skipta menn sér meira en sanngjarnt cr af öilu því er náungann
snertir Verib því varkárir og trúib engum fyrir neinn og talib eigi
um þab sem gjörst befir okkar f milli, ebur f busi mínu, Eg ræb
ybur þetta f ybar eiginn hag og verib þér nu sælir eg skal stybja
málefni ybar cine og sjálfs míns. Jæja verib þér þá sælir, cg séab
þér heyrib naumast þab sem eg segi.