Norðlingur - 09.04.1877, Blaðsíða 2

ekki verið einn vetur í Kaupmannahöfn, eða á Englandi til að læra
þess háttar vinnu?
Ekkert land í heiminum af sömu stærð hefir slíkar ár sem fs-
land, en þær eru alveg ónotaðar af fólkinu. IMenn ættu að setja
•'salmon ladders» (laxastiga) í hverja laxá til að láta laxinn fara
upp í stöðuvötnin til að leggja hrognum eða riða. Sérhver lítill
lækur má brúkast lil að mala korn, að strokka smjör og til að
blása smiðjubelgina. Vatn er það ódýrasta afl sem til er í heim-
inum, það kostar ekkert og þreytist aldrei.
llví skyldu menn þá, selja útlendu kaupmönnunum ullina sína
þegar þeir geta haft miklu betri not af henni sjálfir. Hin gamla
enska prjónamaskína, er kostar fáeinar krónur brúkar minni ull og
gjörir betri sokka á einum sjötta parti tímans en höndurnar vinna.
J>ví kaupið þer föt frá Danmörk eða Englandi við miklu verði, þeg-
ar þðr getið búið til betri og ódýrari föt heima hjá ykkur?
Enn fremur vil eg ráða ykkur til að reka latínu úr skólanum
og að láta piltana læra ensku í staðinn, til þess að þcir geti skilið
enskar hækur og geti talað við Englendingana er koma hingað.
Alt gengur núna svo fljótt í heiminum að menn hafa ekki tíma til
að læra þessi dauðu mál, það er praktiskara og nauðsynlegra að
læra lifandi mál sem geta daglega brúkast; dönsku ættu menn sjálf-
sagt að læra með öllu móti þ<5 málið sö óvíða brúkað; íslendingar
hafa mikla verzlun við Danmöck og margir fá góða vinnu þar; en
látið enskuna koma sem mest í staðinn fyrir hin klassisku en miður
nytsömu mál, latínu og grísku.
Gjörið þðr alt sem þðr getið til að auka viðskipti ykkar við
Englendinga. Landar mínir vilja fara alstaðar og gjöra alt til að
græða peninga, og þeir koma með mikla peninga í landið, sem er
einmitt það bezta sem oröið getur, og það sem hér er í verzlun-
um næstum ófáanlegt.
Mín seinustu heilræði skulu vera: «Hætlið þ&r við drykkjuskap-
inn!» Plágan sem er að eyðileggja England og Ameríku er einn-
ig að eta grundvöllinn undan velmegun íslendinga. Af öllum þeim
löstum er menn drvja er þessi bæði hinn heimskulegasti og um leið
liinn hryllilegasti. Eg er ekki að tala um þann mann er við ser-
stök tækifæri skyldi taka sör ofmikið í staupinu, heldur er eg að
benda á þann mann er leggur það í vanda sinn að drekka sig full-
an hvenær sem tækifæri gefst, og heldur því áfram svo lengi sem
unt er, af hverju leiðir skeytingarleysi um skyldustörf sín, hyski sitt
og sérhvað er honum tilheyrir.
|>egar embættismenn gjöra landi sinu vanvirðu með því að
ganga á undan öðrum í þessu, verð eg að segja, að stór og þung
synd liggur á herðum þeirra. Yið getum virt til vorkunar fákæn-
um vinnumanni sem ekki hefir liugmynd um annað en að þjóna
munni og maga, en við getum ekki fyrirgefið mentuðum manni,
hvers skylda það er að gjöra alt sem í hans valdi stendur til að
leiðrétta þá er fara viilir vegar, að vera fyrirmynd annara í þessum
svívirðilega lesti.
Eg endurtek það, að á meðan embæltismenn íslands halda á-
fram með þetta, mun þjóðin úrættast en ekki taka framförum, og
verða bráðum eins og viltu mennirnir í Ameríku sem allar mentað-
ar þjóðir fyrirlíta.
Mófcir mín, mó&ir mín ! hljóbabi Salvadora upp yfir sig, hún nábi
mér ekki fyrri og vissi ekki áíiur hvaí) skeb haffci.
Eg reis upp, gekk til hinnar ur.gu meyjar, sem kveinali og grét,
eg leiddi hana aí> líkinu og sagbi:
Hún er skilin vií>; Gub hefir tekib hana til sín á sama augna-
bliki, sem þú fyrirgafst henni það sem hún hafbi brotið á múti þér,
rétt cins og hann hefti léb bæn þinni velviljab eyra, og einsog hann
ætlati sjálfur a& fyrirgcfa henni.
VII.
Eg get ekki lýst mefe ortum sálarástandi mínu þennan dag. Eg
var hritinn af báleitum og heilögum tilfinningum, sem eg man ekki
til at hafa haft nokkurntíma ábur. Eg var þegar búinn at> hrekj-
ast mikit á hinu sollna hafi tilverunnar, en þennan dag náti eg höfn
þeirri sem þvínær glapti mér sýn met hinu ljómandi skrauti sínu.
Eg var scm dofinn, og gat naumast risit undir gæfu minni. Hún
Salvadora elskati mig, og mesta hindranin fyrir nppfyllingu óskar
vortar var horfin, því mótir hennar var látin.
Eg kiosslagti hendurnar og drap höfti til jartar — því hvern-
ig leit ekki út í sálu minni fyrir viku sítan, og hvernig var þat
nú? Hvatan á eg at taka ort og hugeanir til at flytja þakklæti
mitt, hinu hátignarlega, óendanlega valdí, sem getur útbreitt jafn-
mikla gleti og sælu, þar sem örvænling og gremja svo lengi hafa
þótzt vera óvinnanlegir drottnar.
STR ANDSKIPSFE RÐIRNAR.
Nokkru áður, en Norðl. tók að færa oss ritgjörðina um «gufu-
skipsferðirnar með fram ströndum íslands» , las eg grein nokkra í
danska blaðinu «Dagstelegraphen», með þessari fyrirskript: ><Fra
Nordlandet paa Island»; og bæði af því, að hún stendur í sam-
bandi við það mál yfir höfuð, og taiar þar að auki sérstaklega um
«Norðling» og Norðlinga, þá dalt mér í luig að segja þér helzta
inntak hennar, — hvað sem þú vilt gjöra við það.
Höfundur greinarinnar talar fyrst um hinn almenna áhuga og
ánægju, er ferðir «Diönu» í sumar hafi vakið hjá oss íslendingum;
og til að sýna, hve þýðingarmikið vér álítum þetta mál og hve von-
góðir vér séum með tilliti til þess, færir hann því næst til kafla úr
bréfi frá velmetnum íslendingi, sem hann segir, að hafi haft gott
færi á, að kynna sér ferðirnar í sumar. Lýsir bréfritarinn yfir á-
nægju íslendinga, og hrósar happi yfir því, hve vel byrjunin hafi
tekizt, og sýnir því næst fram á hagnað þann og hægindi, er ferð-
ir þessar hafi í för með sér; kveður hann fjár- og tímasparnaðinn
auðsæan hverjum manni, sem og satt er, en hitt eigi jafn auðvelt,
að sjá, og þó eigi þýðingarminna, hve ómetanlegt gagn samgöngur
þessar geti í svo mörgum greinum unnið, þar sem það séu viður-
kend sannindi, að góðar og greiðar samgöngur í landina sjálfu séu
eitt af aðal skilyrðunum fyrir framför þess ; tekur hann það fram,
að hör eptir muni mönnum veila hægara, að kynnast hverir öðrum
og nema hverir af öðrum ýmislegt það, er lýtur bæði að landbún-
aði og sjóarútvegi, o. s. frv. Telur hann bina dönsku stjórn hafa
tekið hið bezta ráð til, að efia framför lands vors, þar sem hún
hafi lagt fram fé til styrktar svo nauðsynlegu fyrirtæki. Ilann scg-
ir, að skipið hafi í hvortveggja skipti verið hlaðfermt vörum milli
Jianmerkur og íslands, og farþega fjöldi með frarn slröndunum mjög
mikill, (mest 70 manns), eptir því, sem hér sé við aðbúast; kveðst
hann hafa heyrt, að tekjur fyrir farþega eingöngu hafi í síðari
ferðinni verið nálægt 5000 kr. Ilin heppilegu afdrif ferðanna þakk-
ar hann bæði veðurblíðunni, og ekki sízt Wandel skipstjóra, lýkur
hann bæði lofsorði á um dugnað, regiusemi og mannúð hans, og
telur yfir höfuð mannval gott á skipinu.
|>ví næst heldur höfundur greinarinnar áfram á þessa leið:
«Lík ummæli þessu, sem hér (c: í bréfinu) liafa verið tilfærð, má
og sjá í sumum hinna íslenzku blaða, einkum í «Norðlingi», sem
út kemur á Akureyri, en eptir því, sem það blað hingaðlil hefir
komið fram yfir höfuð má álíta, að það flytji áreiðanlegast og ein-
arðlegast skoðanir þwr, cam nítjaiuU oru á Norðtirlandi. En því
verður heldur eigi neitað, að Norðlingar liafa eigi sízt orsök til, að
vera þakklátir fyrir gufuskipsferðirnar kringum landið, þar sem þeir
að undanförnu hafa nálega engan hagnað haft af gufuskipsferðun-
um milli Kaupmannahafnar og lleykjavíkur, en í ýmsum greinum
orðið að sitja á hakanum fyrir Stinnlendingum, svo að of mikil
brögð hafa að verið. J>etta er því óheppilegra, sem framfarafýsn og
framtakssemi hefir í raun réttri ávalt verið ríkust hjá Norðlingum;
fannig skara þeir t. a. m. langt fram úr Sunnlendingum með til-
liti til hákaliaveiða á þilskipum. Einnig hefir hið eyfirzka verzlun-
arfélag (»Gránufélagið») þegar náð einhverjum hinum mesta við-
gangi í samanburði við aðrar samkynja stofnanir á íslandi, þótt það
sé eigi enn orðið 10 ára gamalt; enda er því góð forstaða veitt;
og jafnframt þessu er þó áhuginn á andlegum málefnum hjá eng-
um heitari, en einmitt Norðlingum, jafnvel þótt þeim sé missirhins
Eg yfirgaf Salvadoru nokkrum tímum cptir dauta marquisunnar,
og voru þá dómarinn og alcaldinn búnir at leggia rátin tii atgjöra
marquíann vísari um þetta skyndilega tilfelli. og koma skipun á alt
hit nautsynlegasta í húsinu. Eg reyndi ekki til at hughreysta unn-
ustu mína í sorg sinni met ortum — því hvat gagna ortin? en
þegar eg í seinasta sinn vafti hana i fatm minn, þá hlýtur hún at
hafa skílit þat, at í hinu nýja heintkynni hennar, — í bjarta mínu
— mundi hún finna launatan allan missir sinn. Augu hennar voru
þá þrútin af tárum og mælti hún: Fartu vel, þangat til vit sjáumst
aptur.
Eg sat inn á herbergi mfnu í djúpum hugsunum en gat þó eigi
haldit þeiin föstum vit nokkurn vissan hiut; var þá dyrunum lokit
upp met mestu hægt, og lokat aptur jafn hljótlaust. Eg leit upp
— stót þá stúlka ung frammi fyrir tnér. Hún var föl at sjá og
sturlut, svo eg þekti hana ekki þegar í stat. Loksins sá eg hvec
þat var.
Júaníta! sagti eg, þat gletur mig mikit at sjá þig, barnit gott,
og geta þakkat þör. En hvat gengur at þér, barn , þú skelfur öli
eins og þú heftir hitaveiki.
Ekki neitt, sennor, þat er víst ekki neitt, sagti hún, en þó hlaut
hún at halla sér upp at borti einu, því þat var eins og hún gæti
ekki statit á fótunum. Eg studdi hana meb hendirini, leiddi hana
at legubekknum og gaf henni eitt glas af vatni.
Eg er magnlítil og þreytt, sennor, ab ötruleyti gengur víat