Norðlingur - 12.12.1879, Blaðsíða 2

227
228
mögnlegt var vegna bjargræðisskorts, og man eg að fullgilt
iólk var að bjóða vist sína, bæði karlar og konur, og jafnvel
biðja að taka sig til vistar á þeim bæjum sem helzt var
bjargiæðisvon, Kúabúið var það eina sem liðlt fóiki við lífið,
því sauðfk var fátt og afnot þess hrukku ekkert. Selalli á
vetrum, hrognkelsi og síld á vorum, þegar sá aíli hepnaðist,
voru þau einu átföng á þeim árum, sem menn höfðu við að
styðjast, en helzt samt þeir sem næstir vóru aflanum, hinir
áttu erfiðara tildráttar og urðu því opt á hakanum. Fiskiafli
var enginn að kalla nema helzt í Grímsey. Viðurværi fólks
á þeim tímum var næsta ólíkt því sein nú tíðkast, víða hvar
ekki nema næring tvisvar á dag, að morgni dags og í rökkri
cða fyrir dagsetrið, voru þær máltíðir eins og að föng voru
til, flautir að niorgni, með grasgraut eða hræring oían í eink-
um handa karlmönnum sem feð hirtu. Flautir voru þá
almennt málamatur frá hausti Jil vors ; súrmatur var lítíli, því
mest var lifað á rnálnytunni á sumrin af því engin voru át-
föngin eða sárlftil. Alt var pa notað sem mögulegt var, svo
sem sjávarþang, holtarætur, skinn og bruðningar og alt það
sein hægt var. Þessar daufu máltfðir þakkaði fólk samt Guði
og mönnum miklu rækilegar en nú virðist að vera venja til.
En þó svona væri hart um bjargræði manna á milli voru
það þó sárfáir sem borðuðu hrossakjöt, það var eins og fólk
áiiti það synd eða boðorðabrot að borða það á þeim áruin og
þessir fáu sem neyttu þess liiðu því góðu lífi hjá því sem
margir aðrir, sem þó voru betur að efnum búnir; eg heyrði
sumt fólk segja, að það vildi heldur deyja í Drottins nafni en
að borða hrossakjöt. Einstöku maður reyndi lítið eitt að rækta
kál, en það var bæði að fræið Iðkst ekki, þegar ekki kom
siglingin, og svo var sumu fólki mjög illa við kálmeti og
sagði það vera að eta gras með villidýrum, en þó lagað-
jst það mikið eptir að sigling fór að koma og kálið var brúk-
að með mjöli. Kartöfiur voru lítt þektar, en þær vorujafnao
vel þegnar þcgar þær fóiu aö ræktast sem mjög var óvíða, því
að útsæði fekst ekki að neinum mun. Smjörekla var reynd-
ar minst að sínu leyti, af því að ekki voru átföng til, enda
dróg þá ekki kalfið rjómann til sín, og lítið var sumstaðar átt
við að strokka mjólk á vetrum. Smjör var þá ekki heldur
verzlunarvara einsog nú, og ekki líkt því að vera álitið
jafngildi við tólg, nema í skyldugjöld manna á milli, en
í kaupstaðarreikninga eða skuldir gekk það ekki jafnt við
tólg.
Nokkrir gjörðu út kvennfólk til grasa norðnr á Mývatns-
fjöll og um heiðar þar í grend, var það á tímabiljnu frá frá-
iærum til sláttar og tóku .-umar stúlkur grasahezt o : h tunn-
ur, þótti það góður fengur, sein von var eins og þá stóð á
högum manna, þá var sláttur ekki bvrjaður fyrri en um og eptir
mitt surnar o'g þá íyrst á túnum. Fyrir sláttin voru karl-
menn að reita saman víðir og fjalldiapa til kolagjörðar
m. fl.
þetta sem eg nú hefi sagt lítur einkanlega til áranna frá
1810—< 8 i 5 þegar sigling kom annadhvort engin eða sár
lftil vegna styrjaldar eða haffsa.
Litlu fyrir aldamótin kom fyrsti (danskur) vefstól) á
Eyjafjörð, hðt sá maður Jóhannes Tómasson sem með hann kom,
og var bróðir Jónasar móðurala Jónasar skálds Hallgrímsson-
ar, halði þessi Jóhannes siglt unglingur og lært að vefa ytra,
en fýsti aptur heim til áttahaganna, og fekk hann af mestu
Eg sagði til nalns míns, og fylgimaður hans reit eitthvað
f vasabók sína. Því næst riðu þeir á brant.
1 mórgun þegar eg kom inn í búð Raouls, sat hann við
borðið. fölur og styðjandi hönd undir hofuð. Hann þagði með-
an eg sagði honum frá því er gjörst hafði um nóttina. Fví
næst klappaði hann mer á öxliua, og lagði hön<i á enni sbr.
„Tölura nú ekki meira um embættis-störl, mælti hann ; eg hef
fengið brðf heímanað. Faðir minn biður að heilsa þðr, og mig
minnir að einnig sð kveðja til þín í brðfi Gabríellu; hún sendir
mð.r líka mynd af sði, líttu á“ Hanu sýndi mðr dálitla brjóst-
mynd. með dýrri umgjörð, steinsettri, og kastaði henni síðan
f opna borðskúffu.
„í öllum bænum geymdu hana betur, rriælti eg.
„Hvað ætti eg að g|öra við liana, eg missi hana hvort
sem er, lyr eða síðar. Eða vilt þú geyina hana fyrir mig ?“
Hann rðtti mer myndina, eg þrýsti henni íagnandi að
vörum niðr, og laldi hana síðan við brjóst mer, af því eg hðlt
að hann mundi sjá sig um hönd,
náð með stjórnarskipi að flytja mcð sðr vefstólinn (að sagt
var).
Um og eptir aldamótin fóru vefstólar að fjölga þó hægt
væri, því bæði var efnaskortur ,og fáir siniðir, og þeir fáu
vefstólar sem þá voru smíðaðir kostuðu 6 ær með lömburn
að vorlagi eða þeirra virði, nú fást þeir fyrir ^ þessa verðs
eða minna 8—10 rd. og þó betri.
Um þessar inundir voru öll nærföt prjónuð svo karla
sem kvcnna, og stundum voru rekkjuvoðir prjónaðar svo kvenu-
fólk tætti víða mikið þó ekki væri það verzlunarvörur. Eptir
1814—15 Ijölguðu vefstólar, að vísu voru þeir nokkrir fyrir,
og þá fóru menn mest að vinna af dúkum og íata vaðraálum
en alt tvinnað, því að vefa einfallt eins og nú tfðkast þótti
nærri yfirnáttúrlegt þegar það kom fyrst upp. Uin þessi ár og
enda nokkru fyr tíðkuðust Jestaferðir suður á land og hðlzt það
við fram að 1830 eða þar um bil eða jafnvel lengur, en þó
fór það minkundi þegar fiskiafli fór að verða hðr á Eyjaíirði.
Vörur sem suður fóru íyrir fiskinn voru vaðmál, skiunavara,
smjör og tólg, og var vaðmálsalin opt á móti fiskfjórðung ef
betri vara var með. Þessar ferðir voru opt erfiðar og kostn-
aðarsamar; margir sendu hesta með þeim sem fóru. suinir 2
og aðiir 1 og stundum voru tveir um 1 hest, þó voru margir
sem ekkert gátq fengið af fiski að sunnan, Fyrjr það voru
goldnir H) fiskar o: larab eða lambseldi eða þesskonar, fyrir
hestlán suður var sama verð. Fiskiaflaleysið hðr norðanlands
kendu menn aptur brennisteinsþvottinuin á Ilúsavík sem var
tíðkaður þar í mörg ár, og svo brá við að fiskur fór að ganga
hðr að landi og inn á fjörð þegar hætt var að þvo hrenni-
steininn í sjó á Húsavík. Og áður fyrri hafði fiskalli verið
töluveröur við Hrísey og innar, en ekki heyrði eg getið um
að hann nokkru sinni hefði gengið inn f fjarðar botn einsog
nú vill til. (Franih.)
Ciiaí Hskigísimilið
eptir skipstjóra G F. Wandel.
(Framh.)
Tckjurnar það ár voru (að undanteknu stjórnartillaginu)
344 50 krónur 7 2 aurar, þaraf voru 27851 kr. fyrir flutn-
inga frá útlöndum, 6599 kr. fyrir flutninga á niilli íslenzkra
hafna.
Spyrji einhver hví tekjurnar hafi verið svo miklar það
ár, þá kom það af því, að mörg seglskip fórust, svo Díana
var alhlaðin rnilli Kaupmannahafnar og íslands og hvað inn-
anlandsflutningum viðvikur, þá voru þeir svo miklir af því að
ílt fiskiár var á Suðurlandi, svo þangað var sent talsvert af
fiski að norðan.
Tekjurnar fyrir innanlandsfcrðirnar voru þá í góðu ári
(5599 krónur, og um leið verður að geta þess, að tekið var á
móti hverjum farþegja og hverjum bagga, er bauðst. Af
þessura 6. 99 krónum fengust 4899 fyrir farþegja og 2200
fyrir vörur.
Tekjurnar fyrir utanlandsfliutninga voru 27851 kr. þaraí
Desember.
Eg hef fengið kross heiðursfylkingarinnar. Herstjórinn
fðkk mér hana sjálfur í dag fyrir framan fylking sveitar minnar.
„Eg óska þðr til hamingju“ sagði Raoul, „það gleður mig
einkum, að þú átt hann skilið,
Algier. Januar, le64.
Vðr erum Ieystir af varðþjónustu við eiðimörkina, er ver
höfðum átt þar blóðugar orustur nær því daglega. En þegar
eg var hingað kominn varð eg að standast nýja baráttu við
sjálfan mig, en hið rðtta vann skjótt sigur.
Aptur vofir styrjöld yfir fóstmjörðu niinni, barátta
við ofureflið , uppá líf og dauða. Eg væri óþakklátt
barn, og hlyti að rnissa virðing fyrir sjálfmn mðr ef eg ekki
yfirgæfi vonir mínar hér, og jafnvcl takmark allra langana minna
og skundaði heiin, *il að íæra lóstutlandiuu krapta mína og
reynziu, og lffið, ef svo vildi verkast.
(Framh,)