Norðlingur - 30.11.1880, Síða 3

103
mru sáu peir hvergi haga vestan við lindirnar, rann lækur
norður með hryggnum milli hans og hraunsins, voru
par melhnausar í hrauninu, pá fóru peir til hesta sinna
og ríðu vestur fyrir hraunið og norður mela par til peir
komu par er lækur spratt upp norðan í melöldu, par var
hagi bæði mikill og góður, tóku pá af hestum og tjölduðu.
þenna dag var veður bjart og skin heitt af sólu.
Hinn 14. hvíldum víð hesta okkar, var veður hið
sama, riðum við út tunguna og rannsökuðum lindirnar, mun
pað ekki ofhermt að pær séu 2 mílur frá fremsta lækjar-
dragi til pess pær falla í Kreppú; mun par nægur hagi
fyrir 200 fjár að ganga par á sumri, og land liið bezta.
var par svo grösugt að ekki heíi eg séð annað engi jafn-
gott, mest var pað í kerum og dældum, par var og
víðirland talsvert, en blásið nokkuð. í einum stað var
rauðbreiskingttr svo liávaxinn að tók meðalmanni í mjöðm.
Ekki var hagi í tungunni norðan við lindirnar par er við
rannsökuðum, en ekki fórum við yzt í tunguna enda mun
par varla hagi vera heldur stórgrýtis melöldur og bruna-
hraun, Engan sáum við par fénað og engin merki pess
að hann hefði par verið en slóð eptir hreindýri með kálfi
fundum við, fuglar voru par ekki aðrir en 2 litlar gráandir
og 1 svartbakur og fjöldi af rjúpum, smásilunga sáum við
í lækjunum. J>á rannsökuðum við húsatóptirnar, eru
pær eins og áður er sagt norðan i hrauninu, hefir verið
byrjuð hleðsla niður við lind er par rennur og hlaðið svo
smámsaman að sér, en að sunnan er hraunklöpp til
stuðnings, snýr hið stærsta húsið frá austri til vesturs, en
dyr í norðaustur, hafa pær verið 17> alin á liæð enhérum
1'/« á breidd, pá hefir veggur verið i húsinu, hefir hið aust-
ara húsið verið 3 álnir innan veggja og hérumbil í fer-
hyrning nema pað sem klöppin er ekld vel slétt að sunn-
an, úr pví húsi gengur ranghali í norðvestur um 3 álnir,
pá beygist til norðausturs og mun nálega 9 álnir frá bugn-
um og ofan að lind, Hið vestara húsið er 7 ál. á lengd
en rífar 3 á breidd, hefir eldstó verið vestast í pví, par
fundum við brunninn bein pótt lítil væri, ranghali liggur
úr húsinu vestur við éldskotið og skílur pá (rangh.) ekki
annað en miðveggur pegar ofan eptir dregur, pví hann
liggur til norðausturs; paðan úr liúsinu rétt austan við
eldskotið er kompa suður 1, hún hefir staðið nppá hraun-
klöpp peirri er myndar suðurhlið hússins, lnin er full alin
á breidd, 3 á lengd og pákin með blágrýtishelliun punn-
um, hleðslugrjót hefir verið hraungrjót illa lagað, en rang-
halarnir paktir með blágrýtishellum, peir eru signir saman
og elcki hægt að vita um hæð eða breidd á peim, pó munu
peir ekki hafa verið stærri en fullorðinn maður gæti skrið-
ið um pá; fallið er pak alt og ofan af veggjum niður í
tóptina; veggir eru tvíhlaðnir og heldur laglega eptir pví
sem efni liefir verið ilt, húsið hefir líklega verið að mestu
Idaðið saman og pakið með hellum og mosapak yfir, hafði
pað verið pykt nokkuð. Hrossabein voru par mikil, livar
sem rótað var til grjóti funduin við pau, en úti. fyrir var
ekkert af peim, höggvin voru pau og klofin til mergjar,
nokkuð var par af sauðabeinum en lítið í samanburði við
hrossbeinin, skurm af gráandareggi var par. Hæst ber
vesturstafn hússins (eldstóna), hann er par hæð meðal-
manns. Yestan við pessa tópt er önnur tópt, rpmur faðm-
ur er á milli peirra, er hún 3'/» alin á lengd, lVz alin á
breidd og hlaðin að sér (líkloga verið hlaðin alveg saman),
dyr cru á pví til suðausturs niður við jörð, og nú svo litl-
ar að ekki getur fullorðinn maður smogið par inn. Spreka-
kestir 2 voru á milli pessara tópta, annar sunnan við pær
en hinn að norðan og var sá meiri, mosavaxnir voru peir
orðnir, Steiun lág á hellu sunnan við liina meiri tóptina.
var hann í laginu sem pottbotn og skál ofaní er mundi
taka 4—6 merkur, hringmál hans er 2'/> al., eldslitur var
á.kúlunni, en pykkur er hann og mun hafa verið seinn að
hitna, engin voru mannaverk á lionum, hvolfdi hann par
á hellu. Frá tóptum eru 25—28 faðmar til réttar er
stendur par í hraunkryka í suðaustur frá peim, hrunið er
ofan af veggjunum nokkuð. 10 löðmum austar er byrgi
hlaðið af í klettaskoru, pað er 5 ál. á lengd en 2 á breidd.
Varlaeru í veggjum svo stórir steinar að eigi mundi röskur
maður koma peim fyrir í vegg, en aðfluttar eru allar blágrýtis-
hellurnar. Kéttin mun taka 40—50 fjár. Enginn varpar
kellir með hrossabeinum eða sauða, og hvergi urðum við
pess varir á leið okkar. Ekki er okkur hægt að segja
hvað gamalt tóptaporp petta sé, en pað mun eflaust ekki
yngra en 100 ára, að pví okkur sýndist eptir öllu útliti
pess.
Hinn 15. fórum við úr lindunum, pá var kl. 53/«,
fundum við pá hrossbein á hrauntagli einu vestast í lind-
unum, hefir hesturinn farið par upp er gljá hefir verið
lcomin yfir allar lindirnar, sem optar mun verða, eða mik-
inn liluta peirra, og drepist par úr hungri. p>á var kl. 7 ',4
er við komum vestur að Kverkhnúkarana, var pað nokkuð
norðar en áður fórum við austur yftr; austan í rananum
voru smá melhnausar par er við komum að honum, en
strjálir eru peir; fengum við betri veg vestur yfh’, má
(ftir heita vel farandi. Kl. 9’/> vorum við komnir vestur yfir
ranann, var pá yfir hraun að fara, en færilegt var pað,
var kl. 117» er við komum að Jökulsá, fellur áin par breitt
og í mörgum kvíslum á grjóteyrum, pað var nokkurn spöl
norðar en við fórum hana austur yfir. Yöxtur var mikill
í ánni svo víða rann norðvestur í hraunið og pá norður.
og mun vatu pað ekki koma í ána fyr en norður í tungu
norðaustur af Yaðöldu; fengum við vöð allgóð á hcnni
parna er kvislirnar voru svo margar, en óreið mun hún pá
hafa verið á hinu fremra vaðinu. En er kom yfir ána var
kl. 11; tókum við pá reið mikla út að Svartá, eru pað
sandar mestalla leið, pá var kl. 12 er við fórum frá árvað-
inu en 17« er við komum að Svartá. Drjúgum hratt parf
að ríða til að fara framan frá jökh og að Svartá. Yið
Svartá dvöldum við um liríð og gáfum hestum okkar; lítill
er hagi við hana helzt kvannstóð og hrossanál; en er við
komum yzt með Vaðöldu tók að gjörast ill færð á vikrin-
um, urðu hestar rifnir mjög í fótum dreyrði úr peim suin-
um upp að kné og sárnuðu mjög á hælunum, náði röst
pessi alt út að Herðubreiðarliudum, en mestur var hann
austan við fjallahrygg pann er gengur suðaustur frá Herðu-
breið, óðu liestar par í hann að kné, hefir vikurröstin náð
frá Svartá og út í lindir, en nú er kominn foksandur yfir
hana að sunnan. Var kl. 11 er við komum í lindirnar.
Hafði veður verið gott um daginn.
IJinn 17. fórum við Jón, Helgi og eg fótgangandi að
ransaka fjöll pau er við Mývetningar köllum Herðubreiðar-
fjöll, en á Uppdrætti íslands heita Dyngjufjöll (nyrðri)-
Gengum við norðan undir Herðubreið og vestur í fjöllin
sunnarlega; er pað 3 kl.t. ferð og alt yfir hraunhellur að
fara, eru par smá meltoddar og lauflæðingur og ginningar-
hagi fyrir fé um sumar; á fjalli pví er sýnist sérstakt
vestur af Herðubreið, en pó i raun réttri er syðsti og aust-
asti liali fjallanna, eru hagtegjur dálitlar og tveir hagblettir
norðan í pví. Hefir verið jarðhiti i fjalli pessu en nú kóln-
aður; lítill hefir par verið brennisteinn en námahtur er
norðan í fjallinu; par af fjallinu sáum við yfir liin fjöllin
og urðuin ekki varir við haga; en er við fórum suður með
fjalli pessu að austan urðu fyrir olckur laufrandir tvær og
á peirri leið er hlauphagi fyrir fé um sumar. Hagi pessi
er í hávestur af Herðubreið, hefir hann myndast af vor-
vatni er fellur úr gildragi sem er á milli syðsta og aust-
asta hornsins af Herðubreiðarfjöllum og nyrðri Dyngju,
myndar vatnið par tjörn allstóra og randir pessar sunnan-
vert við hana, pær eru raunar samfastar, mun maður 7«
stundar að ganga pær frá einum enda til aunars, en mjó-
ar eru pær. Litill er par liagi, mest grávíðislauf og pó
lítilsvaxtar og puntur lítt proskaður. |>ar fundum við
lambhrútsskrokk og kölluðum par Hrútsrandir. Eldri menn
sumir pekkja randir pessar en nálega máttn pær pó heita
gléyniðar, og veit eg ekki til að par hafi nokkur komið i
mörg ár. 27* tima ferð mun úr Herðubreiðarlindum pang-
að, en 3 tíma úr Grafarlöndum (pað eru efstu fjárleitir
Mývetninga), Af röndunum gengum við útí Grafarlönd pg