Skuld - 05.12.1878, Síða 3

II. ár, nr. 37.]
S K U L 1).
439
að þeir hafi annaS við að styðjast. En
að verja landssjóðnmn þannig, að em-
bættismennirnir græði á honum of fjár,
— það eru himinhrópandi rángindi
gegn allri alpýðu.
j^að er annars einkennilegt, að
eins örlátt og þingið er, þegar það á
að veita inum „æðri“ embættismönn-
um laun, eins nízkt virðist það optast-
nær að vera, þá er það á að veita fé
til annara nauðsynja landsins. ’Möðru-
vallaskólinn komst þó á, sjálfsagt
af því að uppástungan var norðlensk;
en eins konar örverpi varð samt úr
honum að lyktum. — Vér austfirðingar,
sem fjærstir erum latínuskólanum allra
landsmanna, eigum sjálfsagða heimt-
ing á, að fá annan samkynja skóla ið
allra fyrsta. En inir norðlenzku þing-
menn vorir eru nú ef til vill annarar
skoðunar. — Að síðasta alþing feldi
frumvarp stjórnarinnar um stofnun
dýralæknaembætta hér, heíir líklega
komið af því, að eigi var stungið upp
á meiri launum handa þeim öllum
(fjórum), en þingið er anars vant að
veita einum emhættisgæðinga sinna
í laun; svo hefir það og ef til vill
þótt isjárvert, að koma hér upp em-
hættisstétt, er einna helzt lítr út fyrir
að orðið gæti til verulegra praktiskra
framfara fyrir alþýðu með tímanum. —
Af líkum toga nnm það og spunnið,
að „ísafo!d“ (V, 24) er nú að ávíta
stjórnina f'yrir, að vera að styrkjabamda-
syni vora til náms á húnaðarskólum
erlendis. J>eir kunna, strákarnir, þeg-
ar þeir lcoma heim aftr, að segja feðr-
um sínum og grönnum frá, að mun-
um öðruvísi sé með alþýðuna farið er-
lendis en hér. J>ár koppast menn við
á allar lundir að menta hana og styðja
að framföruin hennar, — en hér þykir
það in snjallasta pólitílc, að kreppa
alþýðuna í andlega og efnalega ör-
byrgð!
Já, þá held ég að sé nú bezt að
hætta, „Skuld“ mín. Eg hef nú létt
liættuminni hátt, en inn djarfdreym-
asta loftsiglingamann liefir nokkru
sinni órað fyrir? Hvað marga hesta
þarf nú til stórskotaliðsins? Eeiknið
þér saman, hvað þeir kosta, og berið
þar saman við þennan litla stálþráð-
nr-spotta; hanu getr í einu fiutt allar
fallbyssur yðar og og trévígin á landa-
mæri þau, sem óvinir yðar leita á. —
Hugleiðið ennfremr .....
— Getið þér ekki að minsta kosti
sagt mér, hvernig þér fóruð að lcom-
ast að þessari leyndardómsfullu nýj-
ung?
— Leyndardómsfull? Æ, það er
nú síðr en svo; aðferðin er svo ein-
föld, að hvert barnið getr gjört þetta.
Allr leyndardómrinn liggr í lófa manns-
_________________440
nokkru frá hjartanu, svo ég næ vel
andanum; og þó finnst mér ég aðeins
byrjaðr; — en bæði þér og öðrum
mun nú þykja komið nóg að sinni.
|>að f'ullvissa ég þig samt um, að, þó
að prestarnir setji mig útaf sakra-
mentinu, sýslumennirnir hneppi mig i
„tugthúsið“, og háyfirvöldin láti svo
hengja mig, — þá er ég samt sann-
færðr um, að það er alt heilagr sann-
leiki, er ég liefi sagt.
Ritað á fyrsta vetrardag 1878.
Ósvífr.
fingmenska
í Suðr-Miilasýslu.
JHJ^eð því að 2. þingmaðr þessarar
sýslu, lierra Einar Gíslason á
Höskuldsstöðum, liefir nú sagt af sér
þingmensku, þá stendr til að stefnt
verði til nýrra kosninga hér í vor.
Má þetta tilefni vekja oss til, að hugsa
í tíma um þingmensku hér í sýslu.
Herra Einar Gíslason hefir sagt
af sér fyrir vaxandi heilsu-lasleik, er
hann finnr til; og með því að liann
þóttist fyrir sjá, að bæði fyrir þessar
sakir og af því, að hann mætti ílla
vera frá búsýslu sinni, gæti svo farið,
að hann kæmist eigi á þing í sumar
kemr, þá vildi hann eigi vera þess vald-
andi, að þingmannssætið annað hér úr
sýslu stæði autt, og kaus því heldr,
að segja af sér, svo kosið yrði á ný.
Einar var engin ræðumaðr á þingi;
bar jafnan lítið á honum í alþingis-
tíðindum. En hann var þar inn sami
greindi, gætni og samvizkusami maðr,
sem hann er kunnr að vera, hvar sem
hann kemr fram. — þ>eir, sem búa út
um land og hafa aldrei til þings lcomið
og eru því ókunnir þingháttum, geta
als eigi af þingtíðindunum fengið rétta
hugmynd um þingmenn eða starf
þeirra, nema að eins, hvað ræðurnar
ins. Og ég er angistarfullr út afþví,
að vel getr hent að einhver annar maðr
finni þetta sama, ef til vill rétt á þess-
ari stund, og svipti mig þannig ár-
angrinum. Ég liefi um hríð unnið í
hræðslusmiðju í Wasseralsingen og
þar fann ég þctta nýja lögmál rétt af
hendingu. Annars vona ég að ykkr
þyki tilboð mitt sanngjarnt. — Að ég
sé ekki svo sérlega eigingjarn, það
getið þér ráðið af því, að ég hefi skrií-
að upp lýsingu þessarar merkilegu
nýjungar, og komið skjali því í geymslu
á öruggum stað.
Eftir langa ráðagjörð varð það
úr, að fáeinir mOnn voru valdir í nefnd,
til að halda lengra áfram samning-
f7» 1878.
________________441____ __
og atkvæðin snertir; og jafnvel ræð-
urnar eru þó, eins og allir vita, alt
aðrar í þingtíðindunum, heldur en þær
sem haldnar voru, þar, sem slcrifarar
ná eigi helming ræðnanna, og hinum
helmingnum breyta þingmenn á eftir,
ekki ætíð á þá leið, er þeir töluðu,
lieldr á þá leið, er þeir vildu talað
hafa — En á því tvennu er stundum
allr munrinn.
Nú er svo á þingi, að þingmenn
ræða á utanþingsfundum sín á meðal
flest in merkari mál og komast þeir
þar að fastri niðrstöðu, sem á annað
borð nokkurn tíma komast svo djúpt
í málunum. Einnig hitta þingmenn
livorir aðra, þar er þeir húa, ræða
með sér málin og sannfæra hvorir
aðra. Af þessu er auðsætt, að þegar
málin koma til aðalumræðu á þinginu
sjálfu, þá eru skoðanir manna komn-
ar í svo fast horf, að enginn „kenn-
ingar-þytr“ eða meðal þingræða mun
hreyta þeim, því fæstir munu þá hafa
þar nokkuð nýtt fram að færa, er þeir
eigi hafi áðr látið í ljósi á undirbún-
ings-fundunum. — Yér játum, að ein-
staka ræða sérlegs mælskumanns geti
stundum gjört undantekning frá þessu;
en venjulega er það þýðingarlaust að
aðrir haldi þá ræður, en skörungar
málanna, sem flytja fram ástæður af
hcndi samflokksmanna sinna, svo menn
sjái þær 1 tíðindunum. En auðvitað
er það þýðingarlaust fyrir aðra, en
þessa lielztu formælendr, að halda
ræður. Yér tölum nú ekki um, hve
óforsvaranlegt það er, að baka þjóð-
inni ærna tímalenging og kostnað með
löngum og mörgum ræðum, sem ekk-
ert nýtt hafa inni að halda, sem eigi
er framtekið af öðrum. Enda er það
alkunnugt, að inn langónýtasti þing-
maðr, sem nú er á þingi og liefir ver-
ið um liríð, er meðal þeirra, sem mest
unum við inn ókunna mann, sem sí-
felt neitaði að nafngreina sig.
Til þessa höfum vér nú getað sagt
umsvifalaust frá; en nú erum vér
bundnir af gefnu loforði til að hlaupa
yfir nokkur atriði. Enn átti nefndin
þrisvar fund við nýjunga-manninn, og
liátt standandi émbættismenn í stjórn-
inni drógust með í samninga-umleitun-
ina. Eigi voru menn ófúsir á, að
horga ið ákveðna gjald, en stjórnin
vildi af sinni hálfu binda kaupið ýms-
um torveldum skilmálum. Svo var
ákveðið nýtt mót 7. desember 1875,
en — inn ókunni maðr kom oigi til
móts við nefndarmenn. Skuldin fyrir
það, að kaupið fór þannig út umþúf-
ur. lá hjá manni. sem vér ógjarnan