Skuld - 28.12.1878, Blaðsíða 3

II. ár, nr. 39.—40.J
S K U LI).
[28/i2 1878.
464
dómi íiðr en stjórnarskráin kom,
sem gjörbi á þvi talsverða bót;
vér erum uppaldir í andlegum
þrældómi, því þjóöin liefir legib
í niörlægingunni gegnum marg-
ar kynslóöir. Meb stjórnarskrá
vorri fengum vér af skornum
skamti nokkurt frelsi, og þó.tt
eigi væri þab ríft, þá var þab þó
sii grein frelsisins, er oss reið
mest á fyrst. En vér höfum enn
eigi lært að fara meb þetta litla;
en vér veröum ab læra þab. Sú
kynslób, sem losnaði úr þræl-
dóminum í Egiptalandi, var eigi
liæf til að ná inu fyrirheitna
landi. Móses varö aö flakka meb
Gyðinga í 40 ár, meðan kynslób
sú dó út, er í þrældóminum var
upp fóstruð; en á meöan ól hann
upp nýa kynslób, er liann undir
hjó og gjörbi hæfan til að flytja
inn í ið fyrirheitna land. þetta
er libin, verandi eða ókomin saga
allra þjóða. Sú kynslób, er út-
vegaði oss stjórnarskrána, hefir
ekki uppalið þjóðina til að nota
einu sinni það frelsi, sem meb
stjórnarskránni fékst, því síðr
meira. Hún er þvi eigi líkleg
til, að fá meiru afrekað, áðr
lmn hnígr til moldar. En vér,
sem erum vaxnir upp meðan á
baráttunni stóð, vér in nýja kyn-
slóð, afkomendr þeirra, er börð-
ust og unnu þetta stig frelsisins,
vér verðum samt að sldlja köllun
vora og reyna að gjörast færir um
að taka við arfinum, að neytaþess
réttar, sem feðr vorir unnu oss.
465
Framtíðin heimtar af oss, að vérlyft-
um peirri byrði, sem fortíðin lagði oss
á herðar. Yér eigum að gjöra tvent
í einu, vér eigum að vinna svo samtíð
vorri, að vor kynslóð geti, pegar hún
hnígr í valinn, leift niðjum vorum pað
frelsi, sem vér enn práum og eigum
að vinna, og jafnframt upp ala ina
y n g s t u kynslóð svo, að hún aftr verði
fær og hæf til, að taka par við, sem
vér verðum að hætta.
„Rómaborg var ekki bygð á ein-
um degi“, og vér megum ekki búast
við, að vinna alt í einu. En vér
verðum að taka pað fyrst, sem næst
liggr, vinna vel pað, sem vér getum,
og fela framtíðinni árangrinn og treysta
pví, að hún taki par við, er oss prýtr.
— En ef vér setjum oss að takmarki,
að vinna of mikið, p. e. meira, en
samboðið er kröftum vorum, pá vinnst
oss of lítið. Hálfr sigr er í pví, að
kunna að talcmarka sig.
Hyggindin og sagan, sem er reynsla
mannkynsins, tala ávalt til allra kyn-
slóða orðum vors mikla meistara: „vertu
trúr yfir litlu, að pú verðir settr yfir
meira!“ — „Að vera trúr yfir litlu“
pýðir fyrir oss, að nota vel og neyta
sem bezt pess litla frelsis, er vér höf-
um; pað er inn vísasti vegr til að
vinna meira!
"þessi skoðun er öll á pví bygð,
að hver tíð sé dóttir fortíðar sinnar
og móðir framtíðarinnar. Hver og
hvernig framtíðin verðr, pað leiðir með
ófrávíkjanlegri nauðsyn af nútíðinni.
Yér erum skaparar framtíðarinnar;
liún hlýtr að verða, eins og vér undir-
búum hana. Framtíðin er p a ð, sem
lilýtr að verða og skal verða; pví
kölluðu feðr vorir hana Skuld.
Nafn blaðs vors skýrir sig nú
sjálft eftir peirri skoðun, er vér höf-
_______________463_______________|
nauÖug eba viljug að læra að taka
þann þátt, sem henni eftir nátt-
úrlegri ákvörðun sinni ber, í mál-
um sínum og stjórn; en þar við
ynnist henni það andlegtþrek,
sem hún hlýtr að öölast, áðr en
hún getr hugsaö til, að fá fullan
rétt sinn viðrkendan af inni dönsku
stjórn Danaveldis, sem enn hefir
tögl og hagldir vib oss langt
fram yfir það, sem vera bæri.
Vér erum of fámennir til að geta
þvingað nokkuð fram meb kappi
af samþegnum, sem eru miklu
fjölmennari og yfirsterkari oss,
svo þeir ráða enn einir inni sam-
eiginlegu stjórn og skamta oss
eftir vild. Með því að beita ofr-
kappi, vekjum vér aðeins kapp á
móti og gjörum stjórn vora ó-
fúsari til, ab líta hlutdrægnislaust
á rétt vorn. Og meðan oss fer
svo ófimlega ab stýra oss sjálfum
í hverju því smæsta, þá sýnum vér,
ab vér erum börn í stjórnhygg-
indum. En meb því ab læra að
nota meb snild út í æsar hvern
minsta rétt, er vér getum náð í
liendr oss, getum vér sýnt, að
vér kunnum að stjórna oss
sjálfum. það afl, sem liggr í
því, er siðferðislegt afl, and-
legt afl ; meb því eigum vér að
berjast og sigra; það er afl hma
likamlega veiku, það afl, sem á-
valt lilýtr að bera sigr úr býtum
í viðskiptum samþegna, eða Jiegna
og stjórnar; J>ar kemr ekkert
upp á höfðatölu.
Vér vorum í andlegum þræl-
frægr fyrir skrípamyndir sínar; liorga
peir bræðr, Harpers Bros,, honum í
árleg laun nærfelt priðjung við pað;
sem forseti Bandaríkjanna hefir. Mr.
Nash er andríkr maðr og mentaðr;
og pað er mælt að Grant pætti mik-
ið til hans koma, prátt fyrir allar
skrípamyndir, er Nash hafði afhonum
tekið; og einhverju sinni, er peir liitt-
ust í samkvæmi, pakkaði Grant hon-
um fyir góða skemtun, og tók Nash
pví vel. Leslies „Illustr. News-
paper“ er sviplíkt blað og “Har-
pers Weekly“. Ég fann hér nýlega í
gömlum blöðum hjá mér eitt númer
af pví blaði. það var frá peim tíma,
er ég var í Waehington, er Grant
sendi bandarikja-herlið til Louisiana,
til að skakka par stjórnardeilu í pví
ríki með ríkjavalds-mönnum og banda-
valds-mönnum. Höfðu ríkjavaldsmenn
fengið yfirhönd par í ríki, en Grant
lét liðið veita bandavalds-flokknum, pví
hann fylgdi peim floklci. þótti mörg-
um Grant brjóta sjálfstæðis-rétt Loui-
siana-ríkis með pessu, kölluðu brotna
stjórnarskrá, og sögðu Grant lang-
aði til að aílýsa almennri pegn-
friðhelgi (habeas-corpus act). I blaði
Leslies er mynd af matbúri með borð-
um og hyllum; er par strákr kominn
uppá borðið og scilist upp í efstu
búrhylluna eftir krukku, sem á er
ritað: „Habeas corpus“ (pégn-friðhelgi);
á gólfinu liggr krukka brotin ogtóm,
sem strákr er búinn að sleikja alt úr.
og stendr á brotinu: „launaviðbót“ (en
Grant hafði fengið laun sín liækkuð
áðr). Strákrinn er auðpelctr á and-
liti, enda stendr á belti hans „IT. S.
Grant“. —í dyrunum stendr harðlegr
karl, sem auðpekt er að áað vera „Samú-
elfrændi“(„Uncle Sam“, p. e. Ameríka)
og hefir liann prifið annari liendi i
brókarliald strálcs, en í hinni heldr
hann á stórum hrisvendi, svo auðsætt
er, að strákr á von á ráðningu. En
petta lýtr til pess, að daginn eftir að
pað fregnaðist, að bandaliðið hefði
haldið inn í Louisiana að boði Grants,
voru í hverri borg um öll Randaríki
haldnir fundir, til að lýsa mispvkkju
pjóðarinnar („Indignation meetings“),
og voru allmargir af flokksmönnum
Grants cða bandavaldsmönnum reiðir
yfir pcssu tiltæki, hvað pá heldr mót-
flokksmenn.
það er ekki af pvi, að mér pyki
hrósvert að beita illyrðum, að ég liefi.
sagt frá pessum tón og tízku blað-