Fjallkonan - 03.04.1895, Blaðsíða 2

54
FJALLKONAN.
XTT 14
írunum þótti það að, að eigi var neitt getið um
stjórnarakrármál þeirra í ávarpinu, og greiddu þeir
atkvæði gegn stjórniuni ásamt aftrhaldsmönnum.
Aftrhaldsmenn ásökuðu stjórnina um, að hún hirti
eigi um landbúnaðinn, og foringjum verkmanna þótti
eigi vera haldið hlífiskildi fyrir þá. Það blés því
eigi byrlega fyrir Rosebery-ráðaneytinu, enn svo fór
þó, að það komst klaklaust fram hjá öllum skerjum
mótstöðumannanna. Þó var atkvæðamunr mjög lítill.
Það var Harcourt féhirzlukanzlari, er hélt vörnum
uppi fyrir stjórnina og þótti það takast betr enn á-
horfðist. Hægrimenn vildu óvægir, að þingi væri slit-
ið, og efnt væri til nýrra kosninga, og hugðust þá
mundu maka krókinn. Ætluðu þeir að nota það sem
vopu á stjórnina, er til kjörfunda kæmi, að engin
þýðingarmikil frumvörp hefðu orðið að lögum síðan
stjórn þessi komst að völdum. Yfir hinu ætluðu þeir
að þegja, að efri málstofan hefir ónýtt fjölda af mestu
áhugamálum þjóðarinnar. Sumir vóru óánægðir yfir
því, að stjórnin bæri eigi þegar í stað upp frumvarp
um endrbót á efri málstofunni. Rosebery gerði seint
í janúar á kjósendafundi í Cardiff grein fyrir fyrir-
ætlun sinni. Stjórnin mundi á þingi þessu einkum
leggja fyrir þingið frumvörp, er líkindi væru til að
næðu samþykki beggja þingdeilda. Stærstu deiiu-
málin yrðu að vera á hakanum í þetta skifti. Þó
mundi stjórnin leggja fyrir þingið frumvarp um að-
skilnað kirkju og ríkis í Wales, eins frv. um dag-
peninga þingmanna og almeunan atkvæðisrétt. Eng-
inn mætti hafa nema eitt atkvæði. Þegar þessum
málum væri lokið, þá kv&ðst hann mundi leggja fyr-
ir þingið frumvarp um breyting á efri málstofunni.
Enn á móti því frumvarpi má búast við að lávarð-
arnir berjist með hæl og hnefa, og þá verðr eflaust
leitað álita kjósendanna með nýjum kosningum. Fyr-
ir skömmu fóru fram kosningar í einu kjördæmi,
Colchester, sem áðr hafði haft aftrhaldsmann á þiugi,
enn nú veitti framsóknarmonnum betr, og þykir það
góðs viti.
Stjórnin hefir lagt fyrir þingið frumvarp urn að-
skilnað ríkis og kirkju í Wales; ennfremr frumvarp
til írskra landbúnaðarlaga og um leiguliðana írsku.
Einn af stjórnmálagörpum Engla, Randolph Churc-
hill, lávarðr, er dáinn. Hann var sá, er reið Glad-
stone-ráðaneytinu að fullu 1885, og þótti einna lik-
legastr til þess að verða foringi Toryanna.
Þyzkaland. Þar gengr alt í þverúð út úr laga-
frumvarpi stjórnarinnar mót byltingaflokkunum. Frv.
hefir mætt hinni megnustu mótstöðu, jafnt á þingi
sem annarstaðar. Það er miðflokkrinn (katólskir
menn) er berjast fyrir því ásamt aftrhaldsmönnum.
Margir af hinum frægustu háskólakennurum Þýzka-
lands hafa kröftuglega mótmælt, að lagðr yrði svona
lagaðr múll á þjóðina. Ef enginn mætti véfengja eða
mótmæla trúnni, enn menn yrðu í blindni að fylgja öllum
kreddum kirkjunnar, taka þær sem góðar og gildar
vörur og leggja þær til grundvallar til allra vísinda-
legra rannsókna, þá væru frjálsar vísindalegar rann-
sóknir ómögulegar, hugsunarfrelsið væri hnept í fjötra.
Sama væri að segja um mótmælin gegn hinum öðrum
stofnunum ríkisins. Haeckel, einn af hinum frægustu
náttúrufræðingum þessarar aldar, mótmælti einna
kröftulegast frumvarpinu. Málið hefir um langan
tíma setið í nefnd, og hefir meiri hluti nefndarinnar
lagt það til, að felt yrði úr frumvarpinu bannið gegn
aðfinslu mót trúnni, hjónabandinu, ríkisstjórninni o.
s. frv. Yerði frumvarpið samþykt, þá má þó að rainsta
kosti telja það víst, að stórbreytingar verði á því.
Menn hafa jafnvel þá skoðun, að keisari sé farinn
að heykjast, eins og forðum, er hið illræmda skóla
lagafrumvarp var borið upp.
Rússland. Það var mikið talað um Nikulás keis-
ara aunan fyrstu vikurnar eftir .að hann var komina
í keisarasæti. Af ýmsum orðum hans og gerðum
þóttust menn mega álíts, að nú mundi upp renna ný
öld í Rússlandi, að Nikulás mundi halda áfram því
starfi er afi hans, Alexander annar, var byrjaðr á, að
hann mundi létta af þeim ókjörum og ánauð, er al-
þýða manna lifir í, bæla niðr ofstopa aðalsins, og
miskunnarlaust, ef ástæða væri til, reyna að refsa hinni
illræmdu rússnesku embættisstétt, sem hefir ilt orð á
sér hvarvetna fyrir harðýðgi sína, hlutdrægni og fjár-
dráttarfýsn. Menn hugðu, að hinn ungi keisari hefði
á ferðum sinum í vestrlöndum séð svo raargt, eink-
anlega hefði haun hlotið að læra margt af Englend-
ingum. Menn vissu, að hann hafði miklar mætr á
þeim, og ætluðu, að honum einnig þætti mikið koma
til stjórnarfars þeirra, og að hann því að einhverju
leyti mundi veita þegnum sínum hlutdeild í stjórn
landsins.
Nú eru liðnir nokkrir mánuðir síðan. Mönnum
hefir enn orðið tiðrætt um Nikulás keisara, enn nokk-
uð á annan veg. Nú þykjast menn sjá, að eigi verði
mikið Jeyst um böndin. Það séu að eins orðin harð-
stjóraskifti. Alexander III. er dauðr, enn Nikulás
H. er kominn í hans stað. Seint í janúar komu full-
trúar frá ýmsum stéttum og sveitum víðsvegar úr
Rússlandi til þess að flytja keisarahjónuuum ham-
ingjuóskir. Þar á meðal vóru fulltrúar frá fylkja-
ráðunum í fylki nokkuru. Eru menn þar framgjarnir
og allvel mentaðir. Höfðu þeir áðr auðmjúklega far-
ið þess á leit, að fylkjaráðin fengju að senda fulltrúa
á ráðstefnu til Pétrsborgar til þess að fjalla um ýms
velferðarmál, eða með öðrum oröum, að það yrði
stofnað nokkurskonar ráðgefandi þiug í höfuðborginni.
— Keisari þakkaði nú fyrir góðar óskir. Sagði hann
ennfremr, að sér væri kunnugt, að ýms félög meðal
fylkjaráðanna hefðu farið fram á, að fá hluttöku í
ríkismálum ; slikt væri barnaskapr og heimska. „Það
vita allir, að ég helga Rússlandi alla mína krafta,
enn hitt er og víst og óskeikanlegt, að ég held fast
við fullkomið einveldi, eins og faðir minn hásællar
minningar“. Frekar vildi hann eigi tala við fulltrúa
fylkjaráðanna. Aðallinn í Pétrsborg, sem í fyrstu
vænti hins versta af Nikulási, fagnaði nú, og lét
þylja þakkarmessu í kirkjunum.
Núna upp á síðkastið hafa nokkurar stúdentaóeirð-
ir orðið í Rússlandi á ýmsum stöðum, einkurn í Moskva
og Pétrsborg, enn lögregluliðið hefir þegar bælt allar
óeirðatilraunir niðr.
G-iers utanríkisráðgjafi Rússa er dáinu, 75 ára að
aldri; þótti hann stjórnvitringr mikill.
Austrálfustríðið. Menu hugðu, að Japansmenn
mundu taka sér hvíld unz vora tæki, og snjó og ís
leysti upp. Enn því er öðru máli að gegna. Aldrei
hafa þeir verið „himnanna-sonum“ óþarfari enn síðan