Heimdallur - 01.06.1884, Blaðsíða 15

95
kveðið svo rarnt að því, að andvígismenn bafa ekki reynt
að koma ruönnum af sínum flokki fram nema í tveimur
eða þremur kjördæmum, og ætíð beðið ósigur. þretta hefur
breytzt mjög á seinni árurn, einkum þó síðasta árið. í
baust stofnuðu ýmsir framfaramenn hjer í borg fjelag, er
þeir kölluðu «Kjöbenhavns liberale Vælgerforening»; rnark
þess og mið var að vekja Hafnarbúa til pólitisks lífs og
vinna þá undan stjórninni; þeim befur lengi verið brngðið
um deyfð og afskiptaleysi í stjórnmálum, þótt öll pólitik
vera fyrir neðan sig. Að líberala fjelaginu hafi orðið vel
ágengt, sýna nú kosningarnar. Kaupmannahöfn er skipt í
9 kjördæmi, eða 10, ef Friðriksberg er talið mcð, sem má,
því þar undir heyrir ekki alllítill hluti borgarinnar. í
öllum þessum kjördæmum, nemaeinu, bjeldu andvígismenn
fram mönnum af sínum flokki. Andvígismenn kalla jeg
einu orði alla mótstöðumenn stjórnarinnar, alla sem vilja
að stjórnin (eða «Estrúpparnir«, sem ráðgjafarnir nú eru
almennt kallaðir af mótstöðumönnum þeirra) leggi niður
völdin sem allrafyrst; það eru bæði vinstrinlenn, sósíalistar
og «moderat» hægrimenn. þessiv flokkar bafa allir iagzt
á eitt við kosningarnar og stutt hver annars menn. Kosn-
ingarnar voru miklu fjölsóttari enn uokkru sirini áður; þær
byrjuðu kl. 10 f. m., en í sumum kjördæmum var þeim
ekki lokið fyr enn eptir miðnætti. Svo fór að andvígismenn
unnu belming kjördæmanna; sósíalistar komu að tveimur
af sínum mönnum og binir flokkarnir þremur af sínum.
Hægrimenn hafamisst nokkra afsínum helztu þingmönnum;
þannig fjell hæztarjettardómari Kimestad, helzti talsmaður
stjórnarinnar á þingi, fyrir lcaudídat Herman Trier, ungum
framfarainanni. Holm skraddari af sósíalistaflokki vann
sigur á lögfræðingnum prófessorGoos, eindregnum stjórnar-
sinna. í nokkrum af hinum kjördæmunum slöguðu andvígis-
menn hátt upp í stórnarmeun að atkvæðisfjölda, svo tvísýnt
er hvernig fara mundi, þótt þeir royndu aptur með sjer bráð-
lega. — Stjórniuni fylgja nú einir nítján af 101, sein setu
eiga í fólksþinginu. Hvað stjórnin nú muni gjöra, er ekki
gott að gizka á; það er haft eptir Estrúp, að þótt hann
missti alla Kaupmannahöfn, mundi hann eigi að heldur
láta undán; hann var inntur eptir hvað hann mundi þá
taka til bragðs, fyrst hann ætlaði hvergi að víkja; «þá
fer jeg fyrst að stjórna*, svaraði hann. þvíverður hver
að ráða, hvern skilning hann leggur í þessi orð; jeg sel
þau heldur eliki dýrara enn jeg keypti.
í Noregi horfir til mikilla breytinga. Hin langa og
sfcranga barátta miili þings og stjórnar er á enda kljáð,
að því er frekast verður sjeð; að minnsta kosti er að verða
hljc á henni. Oscar konungur hefur tekið það ráð, sem
vænlegast var, og boðið stórþinginu sættir, og sýnt þannig
enn á ný, að liann er vitur maður og sjálfstæður, er hann
kunui að hafna æsingaráðum ráðgjafa sinna og þeirra, er
næstirhonum standa; að vísu hefur hanu hlítt þeim helzti
Iengi, en — betra er seint enn aldrei. það var um mánað-
amótin síðustu, að menn þóttust kenna einhverrar veður
breytingar í Noregi, og mun það helzt hafa borið til, að
ráðgjafarnir fóru að segja af sjer hver á fætur öðrum.
þann 5. júni kom konungur til Kristjaníu og kallaði þegar
á sinn fund Btoch prófessor, einn af merkari hægrimönnum,
er jafnan hefur ráðið til sátta og samkomulags; hjet kon-
ungur á hann að mynda nýtt, ráðaneyti og tók Brocli
því líklega. Síðali var gjört boð cptir Jóhanni Sverdrup.
Sverdrup sat uppi í þíngsal og stýrði fundi að vanda, er
tnaður kom inn og kvaddi hann á konungsfund. þetta
þótti þingmönnum heldur enn ekki nýlunda, að vinstri-
maður, og það jafnstækur vinstrimaður sein Sverdrup, skyldi
vera kallaður fyrir konung til að skeggræða við hann ; þetta
hlaut að víta á eitthvað. Allir þustu út í gluggana til
að sjá Sverdrup «aka til kóngs». þeir sátu á tali í tvær
klukkustundir. þegar Sverdrup kom aptur upp á þing,
störðu allir á bann til að vita hvort þeir gætu ekkert
«grætt» á honum, og þótti hann vera heldur hlýlegri í
bragði enn áður. það varð og bratt heyrum kunnugt að
þeir höfðu rætt, um sættir, og orðið vel sammála. Síðan
liafa þeir átt fundi med sjer konungur, Broch og Sverdrup,
og er nú afráðið, að Broch myndi ráðaneyti; konungur
kvað liafa látið undan í öllum aðalatriðum, er honum og
þinginu hefur borið á tnilli í. þessir eru til nefndir að
setjast muni í stórnina: Broch forseti, Sibbern, sendiherra
Svía og Norðmanna í París; sýslumenn tveir, Daae og So-
rensen, stiptprófastur Essendrop, Koren og Dahl, sem ráð-
gjafar hafa verið mcð Schweigárd; þessir eru «moderat»
eða tilhliðrunarsamir bægrimenn; af vinstrimönnum eru
nefndir Haugland ogArctander. Öllum frjálslyndari mönnum
hafa þóttþetta góðar frjettir, eigi að eins í Noregi heldur
og annarstaðar á Norðurlöndum, og óska þess að aðrir
konungar vildu gjöra að dæmi Oscars annars.
Síðan þessar línur voru ritaðar urn Noreg, liafa þau
tíðindi orðið þar, sem hefðu þótt allseudis ótrúleg fyrir
mánuði síðan, og þykja jafnvel skröksöguleg enn: Jolian
Sverdrup er orðinn stjórnarforseti. Broch mættu svo miklir
erflðleikar er hann vildi fá mann fyrir kirkjumálin, að honum
leiddist þóflð og hætti við alltsaman. þá leitaði konungur
til Sverdrups. *Er heimurinn genginn af göflnnum», varðSver-
drup að orði, þegar honum komu boðin um að konungur
beiddi hann að mynda ráðaneyti. Hann brást þó vcl
við, og nú er allt komið í kring; í gær, 26. júní, staðfesti
konungur hiua nýju ráðherra í tigninni. í stjóruinni eru
þessir menn : Johan Sverdrup og Richter, generalkonsúll í
Lundúnum, eru »Statsministre-; situr Sverdrup íKristjaníu,
en hinn í Stokkhólmi; »Statsráder» eru þeir Daae, Sörensscn,
Haugland og Arctander, sem áður voru nefndir, og ennfremur
sjera JakobSverdrup,bróðursonur forseta (hann er fyrir kirkju-
málurn), assessor Stang og prófessor Blix. þeir eru
ýmist vinstrimenn eða «moderat» hægrimenn, og vænta
menn mikils af hinni nýju stjórn.
Frá E'giptalandi er ómögulegt að segja neinar
greinilegar frjettir; einn segir þetta, og annar hitt; en
engin stórtíðindi hafa gjörzt þar síðan seinast. Enska
stjórnin hefur boðið hinum stórveldunum á fund til að
i