Norðurljósið - 01.01.1912, Blaðsíða 8

s
Norburljósið
Vanalegar tölur reynast of óhandhægar til þess að
þær verði ætíð notaðar í stjörnufræði, og menn hafa
þess vegna fundið upp betri aðferð til þess að lýsa
þessum miklu fjarlægðum. Menn hafa sannað, að ljós-
geislar fara 186,000 mílur á sekúndu, það er 11,160,000
mílur á mínútu, eða um 6,000,000,000,000 (sex biljónir)
mílna á ári. Þetta nefnist »ljós-ár«, sem er vegalengd-
in, sem ljósgeisli fer á einu ári, og þetta heiti er not-
að, þegar menn ætla að gera grein fyrir fjarlægð stjarn-
anna. Eftir þessu er Alfa Sentári í 4>/2 ljós-ára fjarlægð,
því Ijósgeislar frá þeirri stjörnu ná ekki til jarðarinnar
fyr en 4V2 ári eftir að þeir fóru frá henni. Pólaris er í
46 ljós-ára fjarlægð, og Arktúrus er 181 ljós-ár í burtu.
Fáir núlifandi menn hafa sjeð Ijósið, sem fór frá Pólaris
þegar þeir fæddust, og enginn hefir sjeð Ijósgeislana,
sem fóru frá Arktúrus þegar hann fæddist. Þegar menn
horfa upp til þessarar stjörnu, þykjast þeir sjá ljósið
streyma frá henni, en Ijósið, sem þeir sjá, hefir verið
181 ár á leiðinni!
Það er ekki nema eðlilegt, að lesandinn fari að
spyrja: »Hvernig geta menn ákveðið fjarlægð stjarn-
anna?« Menn gera það með því að gæta nokkurra
vissra regla, sem einkenna þríhyrninga; ef menn vita
stærð tveggja horna og lengd einnar hliðar þríhyrn-
ingsins, þá geta þeir ákveðið Iengd hinna hliðanna
og stærð þriðja hornsins. Þannig geta tveir stjörnu-
fræðingar, sinn hvoru megin á jörðinni (t. d. annar í
Englandi og hinn í Ástraliu), mælt, með hinum naému
verkfærum sínum, hornið, sem ímynduð lína frá þeim
til stjörnunnar myndar með ímyndaðri línu á milli
stöðvanna. Þeir vita að þessi lína er um 8,000 mílur á
lengd, og þá vita þeir nóg til þess að geta reiknað út
fjarlægð stjörnunnar frá jörðinni. En þegar um lengri
fjarlægðir er að ræða, er 8,000 mílur sama sem ekkert,
og hornið er alveg eins á báðum stöðvum. Þá nota
menn aðra aðferð. Þeir skoða stjörnuna í sjónpípum
sínum og ákveða hornin með hinum nákvæmustu verk-
færum sínum. Þá bíða þeir hálft ár, eða uns jörðin
hefir farið hálfa leið í kring um sólina, og ákveða
hornið aftur; þá er jörðin 186,000,000 mílna frá þeim
stað, sem þeir ákváðu fyrra hornið. Þá hafa þeir línu,
186,000,000 mílna langa, og tvö horn, og af þessu geta
þeir reiknað út fjarlægð stjörnunnar, ef hún er ekki of
langt frá. Það er að eins hægt að ákveða fjarlægð 100
stjarna með þessu móti. Hinar eru allar of langt frá;
186,000,000 mílna eru sem ekki neitt í samanburði við
fjarlægð þeirra! Þó geta menn sjeð með berum augum
frá 3000 til 5000 stjörnur á himninum.
Með því að taka ljósmynd með sjónpípum hefir mönn-
um tekist að telja um 600,000,000 stjarna. Því fullkomnari
sjónpípur sem menn finna upp, því fleiri stjörnur finna
þeir, og það er þess vegna mjög líklegt, að það sjeu ótel-
jandi fleiristjörnur,semmenn hafaaldrei sjeð eðavitað um.
Og sá, sem skapað hefir alt þetta, er Ouð, vor Guð!
»Þá er jeg horfi á himininn ... hvað er þá maðtirinn ?«
»Sjá, þjóðirnar eru sem dropi í vatnsskjólu og metnar
sem ryk á vogarskálum. . . . Allar þjóðir eru sem ekk-
ert fyrir honum, þær eru minna en ekki neitt og hje-
gómi í hans augum.c. (Esa. 40. 15—17.)
Ef þær 1,500,000,000 manna, sem til eru í heiminum,
eru minna en ekki neitt fyrir honum, hvað er þá einn
einasti maður? En sjáum livað andi Ouðs segir í skáld-
inu: »Hvað er þá maðurinn þess að þú minnist hans
og mannsins barn að þú vitjir þess?<- Þessi mikli Guð
minnist manns. Maðurinn er ekki tómt hold og blóð;
hann hefir anda. Hann getur hugsað, hann hefir skyn-
semi, hann hefir vilja. Þess vegna minnist Ouð hans.
Maðurinn er dýrmætur, því hann hefir sál, sem lifir
um aldir alda. Og Guð minnist mannsins og hefir
fyrirbúið hjálpræði sitt öllum þeim, er vilja aðhyllast
hann. Hann opinberar sig sem kærleiksríkur frelsari, er
vill gera mennina hólpna; en hann ræður sjálfur hvernig
hann gerir það. »Yðar vegir eru ekki mínir vegir, segir
Drottinn; heldur svo miklu sem himininn er hcerri en
jörðin, svo miklu hærri eru mínir vegir yðrum vegum«
(Esa. 55. 8—9).
Ritningin sýnir oss að Guð frelsar þá sem frelsast
vilja, á þann hátt sem gerir minst úr stærilæti mann-
anna, og minnir þá ætíð á það, hve mikið þeir eru
komnir upp á hann. f persónu Jesú Krists, sem er
»,fylling hans sem fyllir alt í öllum«, tók hann á siglá-
byrgð fyrir syndir vorar, og nú lýsir hann því yfir, að
»alt er fullkomnað*, og að hver sem vill megi fá fyrir-
gefningu synda sinna vegna friðþægingar Jesú Krists;
en þeir, sem vilja það ekki, verða sjálfir að |bera á-
byrgðina af að vera ósáttir við hinn mikla skapara
allra hluta.
Hvílík náð, að Guð, skapara himingeimsins tungl-
anna og stjarnanna, langar til þess að vitja vor og
að dvelja í hjörtum vorum!
J^ORÐURLJÓSIÐ kemur út einu sinni á mánuði, og
verður 96 blaðsíður á ári. Árgangurinn kostar 50 aura
og borgist fyrir fram. Menn mega senda útgefandanum
verðið í óbrúkuðum frímerkjum.
Ritstjóri og útgefandi: ýtrfhur Gook, Akureyri.
(Afgreiðslumaður blaðsins á ísafirði er hr. James L. Nisbet.)
Menn eru beðnir að gæta þess, að enginn hefir rjett
til að taka á móti áskrifendagjöldum fyrir »Norðurljós-
ið«, nema hann sýni kaupendum skriflega heimild frá
ritstjóranum eða James L. Nisbet á ísafirði.
Prentsmiöja Odds Björnssonar, Akureyri.