Norðurljósið - 01.01.1933, Blaðsíða 2

2
NORÐURLJÓSIÐ
Undrunin og gremjan, sem Mr. Smith reyndi
alls ekki að dylja, sýndu, að skeytið hafði hæft.
»Þessir spádómar,« hjelt Roger áfram, »eru
vissulega kraftaverk, hvort sem Gyðingarnir eru
það eða ekki. Og það er til staðreynd, staðfest af
vísindalegri rannsókn, sem nægir alveg til að
sanna, að þrátt fyrir allar vorar stórstígu fram-
farir, þá fylgjast kraftaverkin ennþá með okkur.«
Miss Smith var að lesa í tímariti, en síðustu
augnablikin hafði hún látið það falla í kjöltu sína,
og nú hrópaði hún upp: »Hvað, virkilega, þetta er
furðulegt! Þjer haldið, að vísindin sanni, að til
sjeu sannarleg kraftaverk?«
»Vissulega,« sagði Roger, um leið og hann
hneigði sig og brosti, »og jeg voga mjer að segja,
að þjer munuð verða mjer sammála. Það er eit.t
kraftaverk, sem endurtekst árlega, bæði í föður-
landi yðar og mínu. Vísindin hafa staðfest það
fyrir löngu, en geta þó ekki skýrt það, þrátt fyrir
allar framfarir þeirra. Jeg á við myndun íssins.
Það er langt síðan dr. Whewell ræddi um það í
Bridgewater ritgerð sinni, og það er mjer beinlín-
is furðuefni, hve lítill gaumur því hefir verið gef-
inn. Það er eitt af alkunnustu lögmálum náttúr-
unnar, að málmar og aðrir hlutir þenjast út við
hita, en dragast saman við kulda. Þetta lögmál
nær auðvitað til vatnsins líka. Þegar hitinn mink-
ar, dregst vatnið á yfirborðinu saman, og verður
þar af leiðandi þyngra en vatnið undir niðri og
leitar því til botnsins. Nú, ef þetta lögmál hjeldi
áfram að verka á vatnið eins og það verkar á önn-
ur efni, mundi það óhjákvæmilega hafa hræðileg-
ar afleiðingar í för með sjer. Um leið og vatnið
frysi, mundi það setjast í botninn, og að sama
skapi sem kuldinn hjeldi áfram, mundi verð.a
samfeld íshella frá botni til yfirborðs, bæði í lækj-
um og ám, pollum, tjörnum og stöðuvötnum og í
norðlægum og suðlægum höfum. Alt líf í þeim
mundi deyja, og það yrði þó ekki alt tjónið. Nátt-
úran mundi breytast að útliti, og gagnsemi vatns-
ins yrði að engu. Því að fylgjandi sumur, hve heit
sem þau kynnu að verða, gætu aðeins brætt fáein
fet niður f þessa samfeldu íshellu, en gætu aldrei
gefið okkur aftur þau vötn, sem voru áður.«
»Gefið því nú gaum,« hjelt Roger áfram,
»hvernig þessu hefir verið afstýrt. Þegar um
vatnið er að -ræða, eru verkanir þessa náttúrulög-
'ináls slcyndilega stöövaðar og þeim breytt. Þegar
hitinn nálgast frostmark, þá fer vatnið, sem áður
hafði dregist saman og þyngst, alt í einu að þenj-
ast út og Ijettast. f stað þess að sökkva, flýtur
það á yfirborðjnu, og þegar það frýs, þenst það
ennþá meira út og leggur þannig glæran hlífi-
skjöld yfir vötnin, sem undir eru, og dýra- og
jurtalífið í þeim. Því harðara, sem frostið verður,
því þykkri verður hlífiskjöldur vatnanna. önnur
eins gjörbreyting náttúrulögmáls er kraftaverk,
og hinn bersýnilegi tilgangur með því, sem er
varðveisla lífsins í vötnunum, fegurðar þeirra og
gagnsemi, hann kunngerir góðgerðasemi Skapar-
ans.«
Miss Smith, sem hafði með mesta áhuga hlýtt á
þennan litla fyrirlestur Rogers, leit spyrjandi til
föður síns. »Þetta er vissulega sláandi,« sagði
hann, »en yður skjátlast í því, að halda það, að
vatnið eitt sje háð þessum breytingum. Það er al-
kunnugt, að steypujárn er háð svipuðum áhrif-
um.«
»Fyrirgefið mjer, þó að jeg segi,« svaraði Ro-
ger, »að þessi hugmynd um steypujárnið sje al-
gerlega röng. Það er enginn efi á því, að margir
vísindamenn hafa staðhæft þetta, og jeg veit um
einn háskólakennara, sem gerði það. En hann var
skjótt leiðrjettur af nokkrum nemendum sínum,
sem höfðu verklega þekking á járnsteypu, og
hann afsakaði sig hreinskilnislega. Hann stað-
hæfði þetta eins og þjer í trausti til ímyndaðrar
heimildar. Steypujárn hlýðir hinu algilda lögmálí
og þjettist, er það kólnar.«
»Þjer gerið mig forviða, jeg skal athuga málið,«
sagði Mr. Smith. »En er yður ljóst. að prófessor
Tyndal heitinn neitaði því, að vatnið sje eina und-
antekningin frá þessu lögmáli?«
»Já,« svaraði Roger, »hann gerir mikið úr
þeirri uppgötvun, að eitt mjög sjaldgæft efni eða
tvö er háð svipuðum áhrifum. Jeg held, að fögn-
uður hans yfir þessu hafi verið að þakka áhrifun-
um, sem kraftaverkið með ísinn hafði haft á
hann. En hann hefir einungis orðið til að leggja
enn meiri áherslu á dásemd þessarar staðreyndar.
Með allri þekkingu sinni á náttúrunni, og eftir að
hann hefir með óþreytandi áhuga íhugað og rann-
sakað, þá verður þó Tyndal að játa, að á meðal
allra þeirra hluta, sem vjer umgöngumst daglega,
þá er það vatnið eitt, sem er undantekning frá
þessu mikla náttúrulögmáli; og að þetta lögmál er
þá skyndilega og algerlega upphafið, þegar það,
sem lifir í vötnunum, missir nauðsynleg lífsskil-
yrði og er í bráðri hættu af völdum þess. Þessi
breyting er kraftaverk, og til mín talar það hárri
röddu um hann, sem um er ritað: »Miskunn hans
nær til allra hans verka.« (Sálm. 145. 9.).
Þetta »ís-kraftaverk« var mjer sem opinberun.
Það sýndi, hvernig sannfæringin getur alt í einu
svo að segja ráðist á mann eins og vopnaður mað-
ur, og það einnig úr óvæntustu átt. Það var aug-
Ijóst, að þetta hafði líka áhrif á hina amerísku
vini okkar. Miss Smith sat hugsi, og föður henn-
ar var ekki rótt. Jeg hjelt, að samtalið væri hætt
eða mundi fara að snúast um önnur efni, en áhug-
inn hjá ungfrúnni var nú orðinn meiri en svo, að
málið fengi að detta niður eins og þá var komið.
»Þjer hafið hæft markið, held jeg,« sagði hún.
»Þetta sýnir, hve margt er falið í algengustu hlut-
um, ef maður vildi aðeins hugsa um það. En þjer
hafið ekkert þessu líkt til að sanna trú yðar með.«
»Afsakið mig,« sagði Roger, »þótt jeg segi, að
við höfum þar kraftaverk, eins Ijós og sannfær-
andi. Það er auðvelt að sýna, að það eru til virki-
leg kraftaverk, sem hefja það yfir allan efa, að
kristindómurinn er frá Guði.«
»Ef þjer eruð í raun og veru fær um að sýna
það,« greip Mr. Smith fram í, »þá gerið þjer stór-
um og sístækkandi hóp fólks hinn mesta greiða.c