Heimskringla - 09.06.1887, Síða 2

kemur át (að íorfallalausu) & hverjum
fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
16 James St. W.........Winnipeg, Man.
Útgefendur: Prentfjeiag Heimskringlu.
LÁNTEKTIR
OG
AKURYRKJA.
(Niðurlag).
Það er athugavert, að lands-
drottna ríkið er tiltölulega mest á
hinu undra frjóvsama sljettlendi í
miðju landinu, á Mississippi og
Rauðárdalssl j ettunum-. Auðvitað
kemur pað mikið tilaf pví, að stjórn-
irnar bæði í Bandaríkjum og Canada
hafa verið svo greiðugar að gefa
járnbrautafjelögum heila fláka af
landi á pessum stöðum. Pau aptur
selt auðmönnum og öðrum fjelögum,
er aptur hafa leigt landið fátækling-
um, ginnt j>á til að leigja pað með
pví að leggja til og lána vinnuá-
höld, koma upp íbúðarhúsum o. s.
frv. Svo hafa hin mörgu og stóru
landnámsfjelög keypt stærri og
smærri landspildur, og leigt slðan
fátæklingum. En petta er pó ekki
hin eina orsök til pessa æ-vaxandi
Umdveldis einstakra manna og fje-
laga, heldur óheppileg búnaðarað-
ferð landnemanna, samfara græðg-
inni í ofbráðan ávinning. Sögumar
um frjóvsemi landsins flugu, og
fljúga enn heimsendanna á milli.
t>að átti hver einn að vera hólpinn,
sem komst á pessar miklu sljettur
og með einhverjum ráðum gat plægt
nokkrar ekrur af landi og sáð í pær
hveiti. Að eiga nokkrar ekrur undir
hveiti á vestur-sljettum Ameríku
átti að vera á naesta stígi við að
eiga gullnámu í Kalifomíu, á gull-
öld pess ríkis. Afleiðingar pessara
frásagna urðu eðlilega pær, að allur
þorri hins mikla innflytjanda skara á
sljettlendið, hefur til skamms tíma
um lftið annað hugsað en að plægja
lándið, sá hveiti og kaupa allar hin-
ar nýjustu og undir eins dýmstu
akuryrkjuvjelar. Til þessa purfti
meiri peninga en meginhluti inn-
flytjanda átti, svo ekki var um ann-
að að gera en fá peningalán, veðsetja
landið og ekki ósjaldan alla fausa
aura líka. Og svo blindaðir voru
menn af pessum ímyndaða mikla á-
góða af akuryrkjunni einni, að jafn-
vel allslausir menn hikuðu sjer ekki
við að taka allt til láns, sem purfti
til að byrja í sæmilega stórum stíl.
E>egar svona er gengið til verks, pá
er ekki neitt undarlegt pó bæði lands-
drottnar og leiguliðar fjölgi á ári
hverju. E>að er líka pessi stjóm-
lausa frekja í framsókn við akur-
yrkju, sem leitt hefur margan gainl-
an og gildan búhöld úr austurhluta
landsins til að segja, eptir að hafa
farið um vestursljetturnar í fyrsta
skipti, að par sje ekki til einn einmti
hbndi, «ð landið i heild sinni sje ekki
annaS en eitt afar-mikvS hveitis-
faotory. E>etta ofur kapp er nú að
vísu farið að rjena, bændur eru farnir
*ð sjá að akuryrkjan ein er óviss
atvinnuvegur. E>að er ekki einungis
uppskerubrestur fyrir ýmsar orsakir,
sem peir eru nú farnir að yfirvega,
heldur einnig hinn viðvarandi lági
hveitiprís. Eigi að síður eru peir
æði margir enn, sem hugsa svo mikið
um akuryrkjuna, að peir veðsetja
land sitt gegn peningum til að geta
byrjað á henni undir eins og eignar-
rjetturinn er fenginn. Og pessum
flokki hættir íslenzkum bændum til
að fylgja. En reyrislan er búin að
sanna að petta er hættuspil, að
akuryrkjan eingöngu er langt frá að
vera vissasti vegurinn til velmegun-
ar. Þessvegna er pað líka, að íbú-
ar hinna eldri fylkja eða ríkja, hjer
á sljettlendinuem nú upp á síðkastið
einlægt að beina búnaðinum í annað
horf, eru meÍT og meir að hneigjast
að kvikfjárræktinni. Það er ekki
langt síðan t. d. að Minnesota var
talin hinn eiginlegi hveitiakur Ame-
ríku, en nú er ekki á pað ríki minnst
framar f peirri grein. Þar fer hveiti-
uppskera árlega minnkandi tiltölu-
lega eptir vaxandi fólksfjölda, ekki
fyrir pað, að landið sje að verða ó-
frjóvara, heldur fyrir hitt, að bænd-
ur eru farnir að stunda kvikfjárrækt,
smjör og ostagerð jafnframtog akur-
yrkju. E>essa breytingu fun lu peir
ekki upp sjálfir, heldur tóku hana
eptir Iowa- Ulinois- og Missouri-
mönnum, sem heita má að nú sjeu
hættir við hveitirækt, par peir rækta
pað naumlega til heima parfa.
E>essi breyting er full sönnun fyrir
pví, að kvikfjárræktin verður vissari
atvinnuvegur pegar á allt er litið.
E>að er líka auðskilið að sá bóndinn
stendurbetur pegar akuryrkja bregzt,
sem á ekki meira en 30—40 ekrur
undir korntegundum, en aptur 80—
100 höfuð af lifandi peningi, heldur
en sá, sem á 100—200 ekrur af
’hveiti en svo sem ekkert af Iifandi
peningi.
E>ess fyrr sem íslenzkir bændur
taka pennan búnaðar máta fyrir,
pess fyrr komast peir f tölu meg-
andi bænda. E>eir mega líka eiga
víst að pessi breyting verður almenn
I Manitoba og Dakota fyrr eða sfðar,
öldungis eins og hún hefur komist á
og orðið almenn í hinum eldri
ríkjum og fylkjum. Og par sem
ísl. kunna raikið betur að kvikfjár-
rækt—betur en margir annara pjóða
menn—en akuryrkju, pá sýnist ekki
nema eðlilegt að peir yrðu með
peim fyrstu en ekki með peim síð-
ustu að breyta til. Hættan á að
landið lendi I klær auðmannsins, er
heldur skuldbinding bóndans, hverf-
ur líka að miklu leyti ef hann á tölu-
vert af> lifandi peningi. E>að er síð-
ur pörf fyrir bóndann að Iáta rýja
sig gersamlega pegar hann á kvik-
fjenað, einmitt vegna pess, að grip-
unum má æfinlega breyta í peninga.
Og ef í hart fer er betra aí selja all-
an kvikfjenaðinn, heldur en afsala
sjer fasteigninni, húsum og heimili,
pó maður pá kynni að eiga nokkur
gripahöfuð afgangs.
Menn finna ekki svo mjög til
pess enn, pó peir afsali sjer land-
inu—selji erfðarjett barna sinna fyr
ir svo gott sem einn málsverð—
vegna landrýmisins. Hugsa sem
svo, að peir geti fengið jafngott
land og máske betra, og með sömu
kjörum, sem sje ókeypis. Það er
að vísu svo. E>að má fá nóg land
enn, með pvf að flytja út úr og
undan pjóðfjelaginu, með pví að
flytja í annað sinn út í óbyggflir.
En pað er óllklegt að nokkrum pyki
skemmtilegt að flýja ættmenn og
viui, hús og heimili, eptir að hann
er búin að breyta óræktuðu landi f
akur og engi. Svo er og hitt, að
allir, sem hafa reynt leiguliðastöðu,
ættú að vera manna ófúsastir á að
auðga pann mann, sem ekki brúk-
ar auðinn til annars en að prælka
og kúga fátæklinginn, ættu að íhuga
að um leið og peir selja land sitt
tilvonandi landsdrottni í hendur, eru
peir ef til vill að smfða fjötrana á
sína eigin afkomendur.
TIL NÝ-ÍSLENDINGA.
Vjer vildum leiða athygli Ný-
íslendinga að pví, að leyfi sambands
stjórnarinnar til að nema oddalot
(sem sectíónirnar með stöku tölun-
um 1, 3, 5, 7, o. s. frv. eru tíðast
nefndar) verður útrunnið hinn tyrsta
dagjúlimánáðar næstkomandi. E>ess
vegna purfa peir, sem á annað borð
ætla sjer að nota petta leyfi og taka
sjer oddalot, að vinda bráðan bug
að pví, pví ekki er að búazt'við að
frestur verði gefinn eða leyfið end-
nýjað.
E>ess má og geta hjer, að sam-
kvæmt nýjum landlögum sambands-
stjómarinnar verður hver sá, er ætl-
ar að biðja um eignarbrjef fyrir
landi sínu, að kunngera pað umboðs
manni stjómarinnar hjer í fylkinu
(H. H. Smith, Dominion Land Com-
missioner, Winnipeg Man) sex mán-
ubum ábur en hann ætlast ti/ að fá
eignarbrjefö. í aðvörun pessari
verður hann að segja hvaða partur
sectfónar landið er og í hvaða town-
ship og Range. E>essi aðvörun er
alveg nauðsynleg vegna pess, að
framvegis sendir stjórniu æfinlega
fulltrúa sinn til að skoSa landið og
sjá, hvert landnemi hefur uppfyllt
alla skilmála áður en hún gefur
eignarbrjefið. Fyrir pessar breyt-
ingar losast landnemi aptur á móti
við að kaupa votta til að bera vitni
um að hann hafi uppfylt landnáms-
skilmálana eins og hingað til hefur
purft. Fulltrúi stjómarinnar er vott-
ur landnemans og önnur vitni parf
hann ekki.
Þeir nýlendumenn, sem eignar-
rjett ætla að fá í haust, purfa að
kunngera pað herra Smith nú pegar
og væri bezt, að sem fiestir gerðu
pað f senn, til pess fulltrúinn gæti
yfirlitið umbætur á landi sem flestra
í sömu ferðinni.
NOKKRAR LEIÐBEININGAR
FYRIR LANDNAMSMENN
OG VESTURFARA.
ATVINNUVEGIR.
(Fiamh.)
FitkiveilSi. Allmikill hluti lands
manna, sem búa á austur og vestur-
ströndunum og meðfram stórvötnunum,
Ilfa á fiskiveiðum. Helztu veiflistöðvar
eru pær viti Nýfundnaland og bar sutS-
ur mefifram grunninu við augturströnd-
ina. Við vesturströndina er einnig
mikil veiði allt frá California og norður
til Alaska. Mest sjávarúthald er í
ríkjunum Maine, Massachusetts og Ithode
Island á austurströndinni og í California,
Oregon og Washington á vesturströnd-
inni. í Canada er mest veiði við Nova
Scotia, New Brunswick og Quebec á
austurströndinni, og á vesturströndinni
British Columbia.
LandbÚTuihur. Þetta er aðal atvinnu-
vegur Ameríkumanna, og er arðsam-
astur, frjálsastur og yfir höfuð affara-
beztur. Heima á íslandi stunda menn
lítitf annað en kvikfjárrækt, en hjer í
landi einnig kornyrkju og aldinarækt.
í suðurríkjunum er jarKyrkja stunduð
mest en í norðurríkjunum og fylkjunum
er kvikfjárrækt meira stunduð en jarð-
yrkja.
AlcUnarœkl er stunduð eitikum i
hinu heittempraða og temprafSa belti,
helzt meðfram ströndunum og par sem
regnfall er nóg. Bómull, tóbak, sykur-
reir eru einkum ræktuð í suðurrikjun-
um meðfram Mexico flóanum. Mest
aldinarækt er i ríkjunum Delaware,
Maryland, Florida og California, en í
Canada-fylkjunum Nova Scotia. New
Brunswick og suður Ontario.
Koryurkja er einkum stunduð í hinu
tempraða og kaldtempraða belti. Mais,
og hrísgrjón vaxa i hinu heittempraða
og tempratSa belti; hveiti þroskast bezt
í hinu tempraða og í suðurhluta hins
kaldtempraða, og rúgur, bygg og hafrar
á sama svæði pó lengra norður. Mið-
hlutl Ameríku er aðalhveitibelti hennar.
Helztu hveitilöndin eru ríkin New York,
Ohio, Indiana, Illinois, Iowa og Nebraska
einnig Wisconsin, Minnesota og austur
Dakota. Beztu komyrkjufylkin í Cana-
da eru: suðurpartur Nova Scotiu suður
New Brunswick, Prince Edward
Island, suður Quebec og suður Ontario,
einnig suður Manitoba og austur Assini-
boia, vesturhluti Saschatchewan og dal-
irnir í sutSur British Columbia og aust-
urströnd Vancouver eyjunnar. Af þessu
er suður Ontario og suður Manitoba
bezt í Canada.
Rótáveztir af vmsum tegundum svo
sem kál, næpur, jarðepli og te þroskast
vel í hinu kaldtempra^ beiti, sein og
tempraða beltinu, einkum í nortSvestur-
hjoruSunum vestur Dakota, Montana og
Idaho einnig í hinum ýmsu fylkjum
Canada og hjeruðunum Assiniboia,
Saschatchewan og Alberta.
Kvikfjárru’kt. í norður Bandaríkjun-
um og Canada er kvikfjárrækt annar
helzti atvinnuvegur; jafnvel í sutSurhluta
Ameríku vestur við fjöllin er liún stund-
uð meira en jarírækt, og yfir höfuð
þar sem jarSyrkja er ekki einhlýt vegna
óstöðugrar veðráttu, ofmikilla þurka
eða hrjóstugs jarðvegar. í suðurríkj-
unum t. d. Texas, New Mexico, í Kletta-
fjöllunum er griparækt aðalatvinnuveg-
ur. í ríkjunum Tennessee og Arkansas
liafa menn fjölda hesta og múla. Ríkið
Ohio hefur flest af sauðfjenaði og Iowa
og Illinois flest af svínum. í C'anada
hafa Quebec og Ontario flestan kvik-
fjenað, og strandafylkin Nova Scotia og
New Brunswick einnig töluvert FylkitS
Manitoba og vestur-hjeruðin hafa samt
tiltölulega mest bæði af nautgripum og
sautSfjenatSi. Yfir höfuð er hálendið
meðfram austur og vesturströndunum
einkar vel fallið tll sauðfjárræktar, en
hinar grösugu prairíur fyrir nautgripi
og hesta. í austurríkjunum, New York,
Pennsylvaniu og Virginiu er ágætt og
fagurt gripa land á fjöllunum, svo einnig
í New Brunswick, Quebec og mið-
Ontario ; en vesturhálendið frá Kletta-
fjöllunum allt til Kyrrahafs er þó enn
betra, enda má þar sjá geysimiklar
hjarðir svo mörgum þúsunda nemur.
Hin hel/.tu ríkl eru Colorado, Wyoinlng,
Montana, Utah, Nevada, Idaho Oregon
og Washington; hin beztu eru Wyoming,
Idaho og Oregon. Dakota og Minne-
sota eru einnig góð kvikfjárlönd. í
Canada er hálendið í austur-Qvebec og
norður-New Brunswick einkum falli'S
til kvikfjárræktar. og hin lágu fjöll og
frjóvsömu dalir í Nova Scotia. í Mið-
Ontario er hæðótt og gott, kvikfjárland.
Fylkið Manitoba og norðvestur-hjerutSin
eru allt grösugar sljettur hjer og hvar
öldóttar og bezt lagatSar fyrir griparækt;
þar á móti er British Columbia fjöllótt
með djúpum dölum og grösugu hálendi
og því einkum fallin til sautSfjár-
ræktar. Það má óhætt segja, að
norðurlanda-þjóðum sje hentari gripa-
rækt en akuryrkja, því þær kunna bet-
ur . til hennar, enda stunda þær kvik-
fjárrækt tiltölulega meir en aðrar þjótsir
hjer í landi.
Bœndastjettin hjer í Ameriku er bezt
efnuð, vel upplýst og sjálfstæðust.
Orsakirnar til þess eru ijósar. Ilver
dugandi maður, sem vill, getur með
vinnu sinni orðið jarðeigandi og óháður
bóndi. Landið er frjóvsamt og endur-
launnr vinnu hans ríkulega, verkiö ein-
falt og lifið rósamt og menntun er
velmeguninni samfara. Vanalegt kaup-
gjald um mánuðinn $10 á vetrum og
$15—20 á sumrum.
íslenzkir bændur hafa almennt
komizt vel áfram hjer í landi; einkum
liefur þeim lánast kvikfjárræktin. Þeir,
sem hafa lagt sig eptir jarSyrkju, hafa
lært elns fljótt ef ekki fljótar en aðrir
útlendingar. Margirí Wisconsin, Minne-
sota og Dakota stunda akuryrkju meir
en kvikfjárrækt og liafa komizt í góð
efni. í íslendinga-nýlendunni í vestur-
Manitoba stunda menn einnig akuryrkju
ekki sítSur en kvikfjárrækt og eru vel
megandi. í Nýja-íslandi er jarðyrkja
enn litiS stunduiS. en þar á móti kvik-
fjárrækt, svo er einnig í Þingvallaný-
lendunni. Bændur, sem hingað llytja
og hafa efni til að byrja búskap, ættu
alS nema land undireins. Þeim er óhætt-
ara að byrja með 600—800 krónur út á
landi og þótt minna sje, ef aðrir eru
fyrir, heldur en að setjast að i bæjum
og verSa kannske vinnulausir ogtapa því
litla, sem þeir hafa; Þeir sem ekki
hafa nóg til a‘S byrja með ættu að koma
sjer i vinnu hjá bændum um eitt eða
tvö ár, helzt í eldri ríkjunum, því þar
er auðveldara að komast að góðum
kjörum, betra kaup, betri fjeiagsskapur
og búnatSur miklu fullkomnari. Þannig
getur innflytjandinn haft góða atvinnu,
gott heimili, lagt $100—$150 fyrir á ári
lært allan hjerlendan búskap og orðið
eptir tvö ár fær uin að byrja búskap
sjálfur i nýrri fylkjunum. Yfir höfuð
er þatS góð regla fyrir þá sem ætla að
verða bændur hjer, að vera hjá inn-
lendum um hríð og kynna sjer nákvæm-
lega þeirra afíferð til verka, sem byggð
eru á reynzlu hjer í iandi á*ur en
þeir sjálfir byrja ; en ef þetta er ómögu-
legt ættu þeir atS nema land i nágrenni
við innlenda, svo að þeir gætu haft
þeirra búskap sjer til hliðsjónar.
(Framhald síðar.)
Railralnienráis.
[liitstjórrtin dbyrgist ekki meiningar
þær, er fram koma í „röddum almenn-
ings”.]
Herra Sitrm. Guðmundsson hefði
varla getað gert Anchorlínunni óþarf
ara verk, en að rita aðra eins vand-
ræða grein henni til varnar, og f>á,
sem stendur í 1. tbl. ^Austra" 4.
árg. E>vi annars hefði f>ví máli ekki
verið hreift frekar af okkar hendi.
E>ó að aðall greinarinnar [>urfl
ekki svars við, viljum vjer samt sem
áður lita lauslega yfir efni hennar,
f>ar eð niðurlaginu er pannig varið,
að vjer getum ekki látið henni að
öllu leyti ósvarað.
Vjer höfum aldrei sagt, að Lín-
an væri Uskyldug til að láta” ^káetu-
rúm’ I tje við farþegja hennar á
póstskipunum, heldur að eins, vjer
rjeðum engum til að nauðsynjalauBu,
að taka lestarrúm, eða með öðrum
orðum, að vjer rjeðum engum til,
að taka far með pessari Línu. E>að
væri lika til lítils að tala um skyld-
ur gagnvart peim manni og pví
fjelagi, sem ekki telur skyldu
sina, aö standa við OTÖ sill, Og pyk-
ist ekki purfa annars með, pegar
fargjaldið er fengið, en pjösna far-
pegjum eins og skynlausum skepn-
um, pennan ' stutta spöl vestur til
Winnipeg.
E>að getur hver maður með heil-
brygðri skynsemi, sjeð, af grein hra.
Sigm., að hann álítur okkur hafi ver-
ið flest bjóðandi, par eð honum pyk-
ir nægilegt, að einn maður af 130
hafi verið hjálpsainur og skylduræk-
inn, auðvitað pó allir hinir væri pað
gagnstæða, en menn geta ímyndað
sjer, hvemig einn maður, pó vel-
viljaður sje, geti fyrirbyggt að mað-
ur verði fyrir ýmsri rangsleitni og
ónotum af illa vönduðum skríl, og
pað pví fremur, sem maðurinn er
látt-standandi, og í öllu háður yfir-
mönnum Linunnar.
Svo kemur útflutningsstjórinn
með pá ástæðu, að Línan hafi ekki
verið skyldug að láta túlk fylgja
pessum fáu mönnum, sem hann si
og æ er að stagast á að verið hafi
6, pó hann að Iíkindum ætti að vita
að við vorum 30, pví vjer göngum
út frá pví, að hann hafi pó hlotið að
festa fingur á innskriftargjaldinu,
sem gat verið honum góður leiðar-
vísir í pvi efni, en petta var svo
handhægt að grlpa til, par eð vjer
ekki vorum fleiri, sem opinberlega
lýstum yfir óánægju vorri við Lln-
una, pvl pað var I öllu falli auð-
veldara að strika yfir pað, sem Lín-
an hafði beinlínis lofað, nefnil., að
láta túlk með ekki færri en 30 manns.
Svona eru nú ástæður höfundarins,
og par sem hann engar ástæður get-
ur skapað sjer, segir hann svona
rjett blátt áfrain, hitt og petta vera
ósannindi, hlutdrægni og pví um
llkt; sumt segir bann ekki geti átt
gjer stað, svo sem: að maður væri
barinn, án pess að vera drukkinn,
og pað pó ekki af hinum pjónustu-
sömu öndum Línunnar, heldur af
einhverjum óviðkomandi, er hann
nefnir ítstallbræður vora I hinum nýja
heimi”.
Eu hver skyldi nú annars trúa,
að hra. Sigm. viti betur heima í
Rvík, hvernig fram fer á skipi, sem