Heimskringla - 05.01.1888, Page 1

Hin islenzka Heimskrint.lu
Prentstofa er hin eina i \me-
rikn sem prentar a ollum nordur-
Landa malum (Islen/ku, Norsku,
Donsku, Svensku), asamt Ensku og
odrum malum.
Nr. 35 Lombard St. Winnipeg, Man.
Frimann B. Anderson og fjelagí\r,
Bokprentarar o. s. frv.
Mtm
The Heimskringla Norse Pub-
lishingHouse. The only firm in
America publishin^ in all the- Norse
janguages (Icelandic, Norwegian Dan-
ish and Swedish) as well as English
and other languages.
No. 35 Lombard St., Winnipeg, Man
Frímann B. Anderson & Co.f
Book Publishers.
NYÁRS POLYGLOT NUMER.
3ní*ustría, Scícntia, Xíbcrtas.
NEW YEARS POLYGLOT NUMBER.
a.
*» 1 *
Winnipeg:, Man. £>. .1 annsii-. 1888.
Nr. 1.
GLEÐILEGT NÝÁR.
TIL ALMENNINGS!
Hjenneð tilkynnist að vjer höf-
um tök á að prenta á öllum norræti-
um m&lum, einnig ensku og svo frv.
Blaðið Heimskringla setn hefur
atvinnum&I, inenntamál og fjelags-
mál, er gefið út á hinni íslenzku prent-
stofu (The Norse Publishing House)
35 Lombard Street Winnipeg.
Frímann B. Anderson og Fjelag.
INNIHALD:
íslenzkir bjóðsöngvar og kvæði,
Canada,
Manitoba,
Winnipeg,
Norðurlönd.
Djóðsöugvar,
Svía, Norðmanna, Dana Engla,
Þjóðverja, Hollendinga, Frakka og
ítala,
Landlögin I Canada,
Járnbrautatímatafla,
Kalendar.
Myndir lamla, bygginga og rnerkra
manna.
Þ.IÓÐSÖNGUR ÍSLANDS.
Eldgantla ísafold,
ástkæra fósturmold,
Fjallkonan fríð.
Mögum f>ín muntu kær,
meðan lönd girðir sær,
og gumar girnast mær,
gljár sól á hlíð.
Eldgamla ísafold,
Ástkæra fósturmold,
Fjallkonan fríð,
Ágætust auðnan f>jer
Upplypti biðjum vjer,
Meðan að uppi er
Öll heimsins tíð.
B. Thorarinson.
Ó guð vor laiuls, ó laiids vors guð!
vjer lofum }>itt heilaga heilaga nafn.
Úr sólkerfutn himnanna knýta f>jer
krans
f>ínir herskarar, tfmanna safn.
Fyrir |>jer er einii dagur sem pús-
und ár
og pfisund ár dagur ei meir,
eitt eilffðar smáltlóin meðtitrandi tár,
sem tilbiður guð sinn og deyr.
: Islands púsund ár :
eitteilífðarsináblóm með titrandi tár,
sem tilbiður guð sinn og deyr.
ó guð, ó guð! vjer föllum fram
og fórnum |>jer :brennandi:|j sál,
guð faðir, vor drottinn frá kyni til
kyns,
og kvökunt vort helgasta mál;
vjer kvökum og f>ökkum í fn'isuiul ár
f>ví }>ú ert vort einasta skjól;
vjer kvökuin og fiökkum með titr-
andi tár,
f>ví [>ú tilbjóst vort forlaga hjól.
jj: íslands f>úsund ár :||
voru morgunsins húmköldu hrynj-
andi tár,
sem hitna við skfnandi sól.
ó guð vors lands, ó lauds vors guð!
vjer lifuin sem : blaktandi :j| strá.
Vjer deyjum ef f>ú ert ei ljós }>að
og lff,
sem að lyptir oss duptinu Uá.
Ó vert pú hvern morgun vort ljúf-
asta líf
vor leiðtogi’ f daganna praut,
A kvöldin vor himneska hvíld og
vor hlíf,
vor hertogi á Þjóðlífsins braut.
||: Islands púsund ár :
verði gróandi pjóðlíf með pverr-
andi tár,
sem þroskast á guðsrikis braut.
Mattías Jochutnson.
öod of our land, our country’s God,
Áll praise to thy hallowed hallowed
name!
1 hy crown from the heavens’ bright
svstems of suns
Tb' ^
1 uuie own hosts, ceaseless ages
shall frame.
b°rd, to Thee is a day like a thou-
sand years,
A thousands years only a day.
||: Jceland’s thousand years :||
Kternitys flowrét with
tremulous
tenrs.
That praising Thee passeth away.
Oh, God, we bend our knee; our
souls
To Thee, Lord, we ||: fervently :||
raise!
God, Father, our Ruler from Sire
unto Son
And we bring Thee our holiest
praise!
We ery, and we thank Thee for
thousand years,
For Thou art our shelter, or none;
Mre cry, and we thank Thee with
tremulous tears,
That badest ourfate to be spun.
|: Icelands thousand years :||
Were the gray morning’s chilly and
fast falling tears.
That warm in the sheen of the sun.
God of our land, our countrys God,
We livelike a ||: quivering :|| reed !
We perish, unless by thy light and
thy life
From the dust we be lifted and freed.
Oh, Lord, be each morning the joy
of our life,
Our stay in our travail by day.
By night be our heavenly rest from
all strife!
Hlógu geislar á há-jökla sölum.
Ljeku ljóshvítar ár,
Lyptist fjalltindur hár,
Brostu liljur í laufskrýddum dölum.
Byggði konunga blóð,
Byggfii vikinga pjóð,
Eyju ljóskrýnda fagra og fríða;
Itjeði vi/.ka og ráð,
Rjeði frelsi og dáð,
Andinn reis yíir orustu stríða.
Fremstir fólkrimmu í,
Flugu dreyrboða ský,
Gátu fnegð meðal fjarliegrá pjóðá;
Sigldu hetjur um höf,
Hryktu vindrofin tröf,
Fnndn Vínlandið frjálsa og góða.
Hetju þor, hetju fjör,
Hetju verk fagnrgjör,
Málar sagan pað lítum lifandi;
Ólgar heitt hjarta blóð,
Hryaja eld-fjörug ljó'K,
Hvellu máli sem hljómi í brandi.
Fagurt þjóðriki ris,
Regin-sól, frelsis dís,
Sveipar ísland i alhelgum ljóma,
Þar til þrællyndir menn,
Eins og þrátt finnast enn,
Hneppa ættjörð ánauðar dróma.
Enn ris ýgldum úr sjá
Eyjan fögur og há,
Ljómar eygló á Ijóshvítnm tindum;
Þrumar hafaldan hrein,
Hljómar lækur við stein,
Brosir rósin lijá blátærum lindum.
CANADA.
CANADAVEI.DI innlykur all-
an helttiiiifr meginlands Norður-
Aineríku og Jtatarmál pess er 3,
610,000 enskar ferhyrningsmílur.
Ríkið br pví nálega eins stórt og
öll Norðurálfa og stærra en hvort
heldur er Bandaríki Norður-Ame-
ríku eða Ástralía.
Yfir höfuð er t/ýirborð laudsins hæð-
ótt sljettlendi, með stórskógabelt-
uin hjer og par, er spegla sig í kryst-
allstærum vötnum og ám, er bugast
gegnum myrkviði, akur og eng
til sjávar. En strandlengis að aust-
an og vestan rísa fjallgarðar, vlða
klæddir grænum skókum frá fjöru-
grjóti til fjallsbrúna.
JarHoegurinn er yfir höfuð frjóv-
samur og loptslagi?> temprað og heil-
næmt. Á meðal aýrakstars landsins
má telja ógrynni af allskonar málm
og kolanáinum, stórskóga, kornteg-
undir, ávexti og allflestan pann
jarðargróða, er annarsstaðar vex í
hinu tempraða belti.
lbúatal í Canada er um fimm
miljónir, og mannflestu pjóðflokk-
arnir eru Bretar, Frakkar, og t>jóð-
verjar. Svo er og töluvert af Norð-
urlanda og annara pjóða mönnum.
Canadaveldi var myndað 1867
með pví að.hin. .ýmsu fylki og lítt
JARDARGROÐA SYNING FRÁ CANADA Á NYLFNDNASYNINGUNNI I LONDON í FYRRA.
The people preserve in Thy way!
|: lceland’s thousand years :||
Let the nation gain growth and
with diminishing tears,
Mature on the heavenward way.
'Trans/ated hy K. Maynússon.
MINNl ÍSLANDS.
Fram við freyðandi yráfi,
ísland, forn-hetju láð,
Himin dýrð effa heldimimi vafin,
ísland, frelsis land frítt,
ísland, föðurlaiul blítt,
Yfir glepjandi heimsskvaldur liafin.
Vina vonglaðra fjöld,
Vill þín minnast í kvöld,
Fagra ísland vor ástkæra móðir.
Heil, vor tietjnjörft frið
Heil, um aldur og tíð,
Nafn þitt upphefji norrænar þjóðir.
ForSum fólkunga sveit,
Fremst á órnstu reit,
Sigldi drekum of drifhvítar öldur;
Glóði gullrekin skálm
Skein á ginnhvítan hjálm
Glumdi brynja og blóðroðinn skjöldur.
Fjall-ey hrim klædd og há.
iveis úr hamröiiniin sjá,
Syngur foss frelsis óð,
Fjallið hvín jötun móð,
Hlægja eldar undísfjalla hjúpi;
Fjör og frelsi í dal,
Frægtf í hamranna sal,
Fegurð lieilög i himnanna djúpi.
Fjallmey fögur og hrein,
Situr fölleit og ein,
Hvílir fegurd á fannhvitnm barmi;
ljómar vi/kunnar ljós,
logar elskunnar rós,
hylur ennisskör himneskur bjarmi.
Lifir lofSunga þjóð,
Lifir víkinga blóð,
Enn er frelsi og framför vort merki;
Sannleik drengskap og dyggð,
Dugnað mannúð og tryggð,
Látum lifa í orði og verki.
Vínlands vje girta strönd,
Vínlands skógklæddu lönd,
Vinlands byigjandi kornstangamóður;
Vínlands frelsi og frægð,
Vinlands framför og gnægð,
Heilsa íslandi ættingja bróður.
Lifi lengi vor þjóð,
Lifi saga og ljóð,
Lifl fornhetju andinn hinn sami;
Lifi laudið vort frítt,
Lifi móðurmál blitt,
Lifi sannieiksást frelsi og frami.
KrStnann.
könmtðu hjeruð sameinuðu sig. Um
síðastliðin 20 ár hefur pví í ríkinu
verið ein sambandsstjórn, og er
stjórnarskiptin sú. að æðstur er tal
inn landstjórinn, fulltrúi hennar há-
tifjnar drotningar Bretlands hins
mikla og írlands, o. s. frv. í hönd-
um landstjóra er frarnknvmdarvdld-
»ð, í höndum stjórnarráfsins, ersam-
anstendur af andsvarlejjum ráðherr-
um, er layagoezluvalditS, og í hönd-
um pinjrsins, er satnan stendur af
fulltrúadeild oo ráðherradeild, er
löggj afa rva / di ð.
Á meðal hel/.tu atvinnuvega. má
nefna akuryrkju, kvikfjárrækt og
timburvinnu. Dá er og námaiinna
ojr fiskiveiðar inikils virði, og cana-
diskur verkstæða iðnaður proskast
óðum öff er einlæjrt að verða meir
og meir viðurkendur.
Samgöngur eru j/reiðar og
góðar, bæði eptir hinum miklu
vötnum og fljótum, er mynda
nærri óslitna keðju um ríkið frá
austri til vesturs, hinum mörgu járn-
lirautum, er samtengjá haf við haf
ojr með sínntn óteljnndi oTPÍnum
ficrn hin v/tu PiidiiiiOrkin i náið siiin-
band við miðpúnkt ríkisins, oghiuum
mikilfenglega rafpráða vef ytír ríkið
>vert og endilangt.
Lengd járnbrauta í ríkinu 1885-
6 var 10,738 mílur enskar og siðan
hafa verið byggðar yfir 1,000 mílur.
Er pví mílnatal járnbrauta í ríkinu
nærri helmingi meiri en í Svíaríki
Noregi og Danmörk til samans.
Verz/an Canada er orðin geysi-
mikil; hefur nálega tvöfaldast á síð-
ustu 20 árum. Má geta pess t. d.
að 1868 var ársverzlan ríkisins nietin
^130 miljónir, en 1886 $230 mijónir.
En, eins og ekki er neitt undarlegt
meðan ríkið er svo ungt, að eins tví-
tugt, eru hinar aðfluttu vörur heldur
meiri en pær iitfluttu, en ár frá ári
verður munurinn minni og á yfir-
standandi fjárhagsári virðist helzt
að útfluttur varningur nái yfirhönd-
‘uni, að verðhæð. Helzti útfluttur
varningur er afrakstur lands og
kvikfjenaðar, fiskur, timbur, málmar
og verkstæða góz.
Menntun í Canada mun ekki á
lægra stigi en í hinum eldri ríkjum
Norðurálfu, alpj'-ðleg, pjóðkjörin
stjórn, trúartrelsi og tflskó/ar.
Skólaskipunin er ágæt og er lík pv£
sem hún er í hinuin bezt menntuðu
Norðurálfu löndum, svo sem á Eng-
landi, Frakklandi, Þýzkalandi og
Norðurlöndum. Dessum skólum er
skipað í upp stígandi flokka, pannig:
Þjóðskóla, efriskóla, kennaraskóla,
embætta, lækna og lagaskóla,
háskóla og allsherjarháskóla.
Náttúrleg skipting landsins er í
premur aðal-deilduin.
1. Austur hallinn. Hann inni-
bindur allar austurstrendurnar, St.
Lawrence-dallendið, og allan land-
flákann umhverfis stórvötnin. Þessi
landshlutinn er meira og minna
hæðótt skóglendi, hjer og par með
öldumynduðum sljettufl&kum, og er
einkar vel fallin fyrir timbur, náma-
vinnu og verkstæða iðnað, s\ v> og
almennan landbúnað. í pessum
landshluta liggja fylkin Nj'ja Skot-
land, Nýja Brúnsvík, Prmce Ed-
ward eyja, (juebec og Ontario.
2. Mibh/utíun eða s/jettu/undíb,
tíðnefnt liið Mik/a Norbrestiirlund.
Dessi afarmikli sljettufiáki er 1,(XX)
inílna langur og meir en 400 mílna
breiður, allt vestur að Klettafjöllun*
(Rocky Mountains). Þessi mikli.
geimur innibindur 500,000 ferhyrn-
ings milur af öldumynduðu sljett-
lendi hjer og par með skógarbelt-
um, er íalda bakka fária en stórra
strauin-hægra fijóta, er falla í lnigð-
um uin sljettuna. Er par hvervetna
ágætis land bæði til akuryrkju og
kvikfjárræktar, enda er pað almeiint
og að verðugu kallað /libýrjóvu helti.
3. Vestur hallinn. Þessi lands-
hluti, hin svipmikla Kyrrahafsströnd,
eða British Coluinbia fylkið, er
inestmegnis hiiningnæfandi tinda-
fjöll, liggjandi í smá hækkandi sam-
hliða hryggjum eða fjallgörðum
strandlengis, með djúpum og breið-
uin dölum á milli, par seni falla
silfurtærar ár með pungum straumi
gegnum risavaxna furu skóga, og
málmblandin kletta’-elti. Þetta
fylki er hið sannnefnda Svissland
Canada!
í pessu fylki er landið mjög svo
auðugt af allskonar málmnánium og
jötunlegum skógi. Fiskiveiði er
mikil mið ströndum fram og í ám,
kvikfjárrækt og akuryrkja er all-
mikil og aldina ræk fer árlega vax-
andi. Jarbvegurinn er viða góður
en víða grýttur. Lopts/agib er hið
inndælasta, svo pegar tekið er til-
lit til skógarins, námanna og fiski-
veiðanna, pá er auðsætt að fylkið á
bjarta framtíð fyrir hendi, og að par
eiga eptir að rísa upp stór og marg-
vísleg verkstæði.
Hin pó/itiska skipting Canada
er pessi: Ríkinu er skipt i sjö fylki
og fjögur hjeruð. 1 hverju fylki er
löggjafar og lagagæzlustjórn, en
S hjeruðunum er ein löggjafar og
lagagæzlu stjórn fyrir pau öll í sam-
eining. Fylkjunum er aptur skipt
í Counties, peim aptur i Munici-
palities eða sveitir, og hefur hvert
pessara hjeraða sína egin stjórn,
sem kosin er á hverju ári af almenn-
ingi, og sem árlega verður að gera
grein fyrir gerðum sSnum.
Canadaveldi er opið til land-
náms fyrir allra pjóða menn. Og
hjer, pár sem stjórnarskipun er frjáls-
legi og menntastofnanir friar og
fullkomnar, gefst hverjum dugandi
manni kostur á að eignast heimili,.
og verða sjálfstæður borgari.